henrico iiil gallis

ET NAVARRAE REGI

CHRISTI ANI S S I M O

ET IN V ICTIS SJKld,

JNT)KEJS LAVKENTIVS S.

V o D foelix fauftumque fit ( RexChriftianiflime 8c inuiifliffirae) tandem, optatus ille iamdudum expedatss Pacis dies, tibi.&bonis omnibus illu¬ xit. Fruere nunc iucundiffimp laborum tuorum frudu: viue bcatifiimam vitam tibijviuc tuisjviuc vniuerfereipublic^ Chriftianas. T u enim vnus es, quo nititur omnis omnium falusite oinnes gentes, quas lucis vfura fruuntur , admirantur, fufpiciunt; ac ne ip fe quidem S ol mundi oculus,quicquam te auguftius,aut alpe- xit innumerabilibus iam feculis, aut afpiciet vnquam. Itaque dum ci- uilibus bellis arderent omnia,vt,magnitudine animi.pcne incredibili, ■ infanientium quorundam impetus cohibuiftij prudentia vero 8c cle¬ mentia finguIari,csterorum omnium ora^ vqltus, animos conciliaftij quifolusnofti .. - ,

- ^ — ^^adque imponere metam:

Marcere fithieEis (^ debellare Jiiperbos: . , • .

ita nunc,Pacis tempore, iuftitiam &; pietatem cole j virtutis ftudiofos & Mufarum alumnos amplectere;& quiiacentem armorum gloriam nuper fubleuafti , nunc pene extindas , aut certe in exilium relegatas bonas literasinprifl:inumhonorem;lplendoremquereftitue. Scio te id ardentifiimis votis exoptare.Egregium iam propenfi tui in rem ii- terariam animifpecimen pFsbuifti, Prqclara in Regio Monfpelicn- fiumMedicorum collegio Rcgi^ tuqliberalitatis extant monumenta, ^ qux fubticere nec polTum, nec debeo. Quid enim eft eorum quas ad Academia illius dignitatem,ornamentUm,incrementumfpe(9:are vF debantur,quod non pr^ftiteris? N ecefiarius erat in celeberrima totius, , Europa fchola Anatomicus 8cBotanicus profeflbr: Tu primus do-^?- dorem qui vtramque artem profiteretur 6c doceret publice , propo-^^'

a ij

fitis ampliflimis prsmiis inftituifli : atque vt illuftrior effet vtraque , • profeffio, Anatomico quide dodori , difTcdorem chirurgum Regiis & titulo, Scftipendiis, decoratum pr^buifti ; Botanico autem hor¬ tum conftrucndum curafti, qui nunc arborum, fruticum, herbarum, florum,quqillicob coeli&foli clementiam quafiipontenafcunturSc ybique luxuriant varietate, iameft arridens fruduofufque. Chirur¬ gis etiam & Pharmacis profefTorem publicum tu primus, me poftu- lante, in tuorum numerum afcripfifti 5 6c cum aliquando Maieftati . tusindicaiTemprofelTorum ftipendia minora cffe, quam & Acadc- mis celebritas , eorumdemque in docendo induftria , affi duitas & la¬ bor improbuspoftularent,tuftatimliberalimanueaauxifl:i, in pignus certum futurs beneficentis largioris. Te igitur obprsclarahscin Medicos beneficia tanquamnuraenaliquod,Appllincs artis alumni omnes nunc & in pofterum venerentur; tibi epinicia canant; tortiles nexu Ogygio ex felutaribus herbis, panace,moly,anthora,vincetoxi- co&fimilibus corollas ftruant, quibus redimitus, morborum inful- tus omnes arcere, venenis refiftcrc&Neftoreos annos viuerepofTis. Ego lanequamdiulpiritus hos reget artus. Regias animi tui dotes &: fingulare in rempubLlitterariafludium feripto 8Cverbis profiteri non definam. Cur enim fileam, quodfiepe inmediisbellorum ciuilium flammis ( didu mirum) nos de humani corporis ftrudura differentes attente audiueris ? Annon hoc aliquando habuifti in deliciis, mirabile cordis, aurium, oculorum artificium ipfis oculis intueri ? Sic Alexan^ der ille magnus, Marcus Antoniriusimperator, Ptolomeus aliique JEgyptiorum reges, Boetius & Paulus Sergius Romani Confules ca- daueru fedionibus affuiffe & Anatomicam artem excoluiffe dicun¬ tur. Ha:c enim partium contemplatio quemque noftrum adDei pri¬ mum, deindeadfuiipfius cognitionem quafimanu ducit. Scripfitad Alexandrum libros de«hifl:oria & partibus animalium Ariftoteles: ego folius hominis, quem Sra,v/LLct Sn^v/xdrmjzmva^ adorandum & au- guftum Dei templum dicunt,ftruduram deferib o,tibiquc magno fe- culi huius miraculo &: Dei in terris fimulacro voueo confecroque- Magnum fane eft opus & indefeffr laboris, in Academia tua Monspe- lienfi natum,in Aula tua, in cailris tuis, in ipfo armorum ftrepitu edu¬ catu illuftratumque. Tibi ergo debetur raeritd.T uu eft potius quam meum.Tua interefta virulentis liuidifquecalumniatorummorfibus illud defendere. Hoc fi feceris, Zoilus ilig rumpet, nobifqucad gra- uioraSc altiora capeffenda animos addes.

LAVRENTIVSSAL.

Dideram ( candide Leclor ) Jkperioribus annis amico- rMmprecibm eui&m opera qmdam Anatomcii\ qm cum laudari a multis •viderem ^ ego vero du m ea perlegerem mihi ipJinonfitisfacerem,incudiilla reddere (f iterum tunde¬ re vifum fuit. M.ultain hiftoria Anatomicadejiderahan- tur,qu& in opere hoc videbis fatis accurate exprejfa. Similares enim par¬ ticulas Jparjim ^ confuse fatis defcripferam^nunc ordine fingulaspercur-' ro, ^ exiliis tanquam medicis ^ fenfibilibus elementis totum corpus^ com- ponojdquelibris^'quatuor. Totumhocin difimilares partes refoluo,in or^ ganafcilicet naturalia , vitalia, animalia^ artusdtdque libris feptem^ £fiauteminjtituti mei hac ratio, dftforiamcuiufquepartis primum de- f&ibo-, dein quacunque in ea occurrunt inuoluta fummeque ardua-aperio, ^ controuerfias omnes Anatomicas, commmfarioru ittftar,attexo .Hip¬ pocratis ^ veterultbros Anatomicos multis di ficultatuminuolucris im¬ plicitos explico) (falenum d recentiorumpene innumeris calumniis -vindi¬ co, non ita tamen vt ei plus f aneam quam veritati. Ego enim haSienus is fui,qui nullius iurare in verba magifiri ajfueui. Mtdta prioribus f culis incognita ^ diligenti noflra obferuatione animaduerfa in apertam lucem profero.Qma vero figurarum in£J>ectio multorum oculos obleAat, nec om¬ nino tyrunculis e fi inutilis ,pracipuas ^ communiores depingendas cura- ui,nouas etiam addidi ,vt eas qua vteri vafa jpermatica d nemine adhuc defcripta, (pinalis medulla ^ ner uorum ab eaprodeuntium diuaricatio- nem,cordis in fcetu ^ recens ndtis anafiomofes, venarumporta ^ caua communiones delineant. Accipe igitur ( Jludiofi LeBor) nouum hoc opus libris feptem auBum (f ducentis fere capitibus illufiratum 5 in quo exa¬ rando, fipaulblongior fuiqudm.pofiulares , rogoteper candorem animi tui, ne genium noflrum ^ propenfumin fiudium accufis ; fed

multa condones nobis, cum (^aulica occupationes,^ armorum (Irepitus, ea quam^eginofiro debeo afiiduitas yfape animum d (ludiis (fi ma¬ num d calamo auocarintf Bene vale, (fi iucundifiimis nofiris laboribus diufruere. Datum in aula Begia anno Domini mille fimo quingentefimo nonagefimo nona. - '

AD ANDREAM LAVRENTEM 'COLLEGAM, DE E DI A AB IPSO fj.ix^Kocrfioy^<fia, CARMEN.

■ ChrjiJketos '-oolucrum regia fceftra tenens ,

Nonnullum e -paucis tamen exturbare fueuit

e^tfolis quicentramera J^lendentia luce Suftinet expanfis cernere luminibus ,

Gnefienhic, aquila demum germana propago VnicaJoUiciti cura parentis erit.

Hac louis athereas inter Je condere nubes - Gellit auis fgeHit felis adire vias , t^Hox femmo validum fefeendit in aere Corpus zAtque leues coniranititurvna Notos-.

Haud fecus ejT* "patum qui dant fea nomina Thoebo E paucis paucos gaudet amare Deus-,

^mnfiquis claras feth-ts oydpoUinis artes Culpa infebcts. deterat ingenij,

E amam huius ( cum fit Medicus de nomine tanturtu }

Iratus tradet ludibriumZephyris.

Non ita te , L A HRBNS, tamparuo amplexus amore eli E cuius Lauro nomen &omen habes;

Fecit vt imbueret calamumque atque ora loqutntis .Nedlaris innumeraparie siiadla fui-.

Ille tibi medicos peramare licentius hortos, ^omdquepPhilofephis fecra, legenda dedit;

Fecit & vt feophia flammas ( mirabile diclu)

Corporis exfe^i de filice excuteres.

Et tu ficparuipandis miracula mundi.

Conditor vt mundi iamvidearenoui. '

Sic feulpet laurus dodla tibi frontis honorem.

Laurus Apollinei flemrnafauoris erit.

Nec vero fragili ficpangk nomina cippo oA fummicum fit fulmine tutalouis.

R I VIERE, Primarius.

FRANCISCI ROSSETI REGIS MEDICI, AD DOMI-

NVM LavRENTI VM , ERO R E C.E NT E . S V A. .

Anatome,

|On ofuiefl laudent tua tot tanitquemedentes I Scriftamimjquelocoqulcunqueminorefedemui. ?

^ Namqueferuntjecum propria praconia laudis. . SedquiJhammUndi[quastotfcrutare)minoris ■ Uiuittas/vires,vJiin},ornatumqueprdfeJfus Dicere laudator falfusnon jaUathiantum Attentas aures, yul^HeJiihire cachinnos 'Nonmetuat-,m^cuimhilejiin fronte pudafts.

Et populo ridente audet pr^erre lucernam Mfimofolijtacufquepraireyidentit Idne Volunt quia te laudare haud ‘pltinia laus efi ■

^uamuisfat celebrem fcriptorumiure tuorum lu quihus in libris fua nomina fcripta videri {§uos paris aternumruiBuros)ambitioJk Ipniculofamapruritfecreta Cupido?

Subticuijje tamen dantis heiifaBa putatur y jfngrati efe animi non excufabile probrum- , ■

lUi qui dignas debent tibi folu.eregrates -

Supprimif^dqueideomeritts quta gratia defit, .

Exhauftosabs te queat vtperijdrelabores:.

Jttameneft aliquid memorem, fidumque dicare Erga illos animum, bene qui fecerepriores.

Sed quid agant [dices) fexcenti (turba tuorum iAdiratrix operum tibi dedita) fiue medendo Ojhciumfaciant,{quonuncjumordine)fiue '

Voce, manuque rudes doceant quot partibus intus,

. Etquamdiuer^shomo fit coriflruBus ,& extra.

Inter quos vnum qute te vigilantia nuper F ecerat,illa loco te tandem principe fifiit.

Laudibus ergo tuis certatim infifiere pergant.

Materies nofiris non efiea'-viribus aqua,

Hocmihinuncfatisefi( tinuesquiaplur a nequimus)

■ Si quafcunque decet, poffum fide offerre merenti Crates accipias. Iddonum luppiterip/e Auro pluris habet, gemmtjque,e^ thure Sabaoi ^i benefaelori multum debere fatetur Ingenue, fieri maioris debitor aris In benefaSlores jpe non fallace meretur.

lis caput exfoluens veteri pro fcenorequicquid ,

Pqffdet,acvitam,teficpofcente rependit.

Ergovelutdonis homines maioribus auget

llks ccelicolum folio pater almua ab alto, didicere iUigratesperfoluere grati,

Sictu (jemmafchoUPelij carifimamontis ( Cuius ego 'medicum fuxi lac matris alumnus)

Fac labor vt tuus hic tamfauflus crefcat in hdrds, Faufiior optabit{res eJlnonparua)Vici£im - ■ Crefcentumnumetus tibi falix omen ah aflriss - Kobore corporeo vt valeas acumine mentis: ' -

'Neftoris vitra antios famdquefuperfliteViiiaxy '■

Ft cun&osfuperansabs te fuperere merendo,' -■■ ■- yicde ter fer ens vilior vigore' triumphum ■ ■ Natiuasgefies circum tua tempora lauros;

Flualis Honorati caput olim regia texit.

Cuius eras ex matre nepos dtgnijpmus illo,- ■ . '< ■

Jnuida quem Pelio maieflas regia-monti ■ Surripuit,rapiumluxitf hola tota, fd illi. -

ZJenifti JucceJfor-, at es {uelut ille)dolenfi ■ ' .

Suryeptm-,fedte{f Rex indulferit) optat Prafentemrurfus, querula quod voce precatus.

Huic ego charus eram auditer, quo tempore prima Illic haccifera decerpfi e fronde corollam,

Junior illius Celebrator laudis, in aula

doBore nouo, aulaque Juperba fchokrum Omnibus ex aquofeflina luce patebat Tunchonorisprimigefanteinfigniapili Inter hacciferos anni currentis aiitto Solemmquefcholiedecreto,acmore-manebat,

Inde fibi comitem msfepe Vocabat eunti Cum fibi dilectis magnos medicarier agros.

En ago r.zA t taeniam pietas, manefque magiflri Sponte dihunt,reuirefeit amor ficpartus eundo 1 Eius konoru ego venio ceu debitor alter Ojfcij accepti tibi, promptus quando repofces ■

- Temporis vjuras aliquot perfluere, f res Mquavoluntatipateretur,gs' eius egeres Exador durus, ubi quod nlatura negauit C ont ente grata, memorif que nomi fnate mentis. Macie ergo •-c!irtute,tibi iam multa Galenus,

Cous gsr Hippocrates fefe debere fatentur-,

Sed quid non alij faciant, fi talia iantit Fluorum ego fi numeri pars ejfe haud vltima poffem, Mmulus illorum iuuenittbifibdere dextram Optarem,quamuis finior iam taeneritatas.

Cruda tamen, quando difcendi offertur auaro Grande operafietium,dignumque fenilibus annis, {M/i altercantum deliramenta perofb)

ulta licet cants incommoda congerat etas.

t^a.£ie {inquam) 'virtuteHiros Phcehae-, fequetur JEmula foderit as quidquid tua fcrifta docebunt Dicendum rudibua,reminijcendumque peritis, Omnianamquefoles fenpt,& ratione probare,

InuiElis rerum,dodlrinaru mque minifiru, c^ncepsnaturie,meli6ryeyel artis habendus Sis mj fies-, quod necforjan diuinet zydpaUo,

Cejfo ne videar blandiri, dum tibi de te

Suid nos praterea ( memores tamen ante bonorum)

Speremus verju^rafenti fcribo rogatus.

Sedquidcalcar equb,currenti,fubdo,nec illi eyi uthor fum potius ne fudans ilia ducat?

D fi aliquo prodire tettus,fat prata biberunt Nofira/uijiuido qua libri fonte rigantur.

F. Rosset vs.

RICHARDI LAVRENTII MEDICI REGII in inuidum dettadorem

Iambici S' en ari

^VID digna Cedri aternitate,Palladis Ig f^enerabilique reponenda in facrario ^.riudes, calumniator imputentior ** rPattracione,futili6rque Zoilo Fraterna falfopofiulareplagij tjddonimentafficcine clancularie Famam aucuparis flagitiofis artibus? ’

Dumliteratorum labores arduos,

^agnteque molis dentibus lacejfere . "

Spergis Virulentis liuidtfque morfibus Numchrifiianos,erudit6JqueO‘pios Sujfufatetro lingua toxico decet?

Sed quid procaces,amabb, moramur onagros Adi fraterihaud frangunt animos gnouitleues Immota cautes fertprocellas aquaris . Ob^atfisequamlibetfuribundisfluBibus ^mn que pede coepifihhocdpero fum confice ■ lter,vtmanetatemaquateglor'id - Comes virtutis, confiantem excipiat breui. ■

IN PRtECLARVM d. andre^ lavrentu

MEDICI R.EGII OPVS ANATOMICVM RAYMVNDI Maffaci Collegij facultatis Medies, apud Aureiios Dccaui,

■ O N N E faikfuem Laurenti maxime , Palmam Praripuijfe^viriSjCjuos fefli gloria quoniam Corporis bumanijfaftique induflria Jumma cy4d fummum extuhrat,rutiloqueaquaratolympol T ot virides Hedera, circum tua tempora lauri Nummoio fuffeiuntyua quas tibi nomina donant? §lualesqu6f6eparas<viHrici Marte triurnphos Editione ifia,quam •vere credo fecundam?

quotiens ialla in vulgus problemata legi Exagitatatuis rationibus, vndiquepreffum Huc iUuc animum quibus 'ambiguumque ferebas !

Sic nobis per te varie infeariire licebat.

Nec poterant certainfamconfefieremeta.

Errantes donec duxijfestramiterello:

Hifloriaquehafivefigia figere firma

Monftrajfes,'Ver6quetutscontTaria telis', ^

Exarmans, tuta tandem ftationelocaffes.

N on aliter curuajuperaquoravafla feruntur In dubium naues, quando BoredJqueNotiiJque fncurfeantvelu,vndafqueadfydera tollunt.

Et mox detrudunt in hiantia tartaranautast Hefperiis dum nunc, dum nunc iaBantur Eois FluSihus,euerfisfimiles,e?S)*tranfiraperofis: -

Donec caruleus Triton cum voce fenanti Et tempeftatemfluBufque coercuit omnes,

, NeptunufqueTaterfecura ad littora duxit, ' , '

Pafeere tum fefe mentem rationibus iftis, • -

xdmpleclihifioriam,/uaues Verique medullas,

§tyefibi perpetuo fimiksfeib cortice viuunt tMrmatoJpinis, dumifque horrentibus hirto,- ,

Kupibus incluf 0, cum latis vndiquefojfis,

Veruia fed per te fiunt loca, promis O illinc Innumeros fruLlus Z,AVREN'i'‘i,e> munera diuum -Occupata diu obfeurifque_ immerfa tenebris.

^eisuosfcelicesreddis noflrt^tiefdentes,

Burhark exfulfa, turfuiueerrcre^JuhaSo:- - T arhatoj^ue lacus dobirina tn flumina fura (oniiertis , late totumjluxura ^er orbem, - - Charalouisjoboles medias elapfia inauras ^mlis erat Perfeus pedibus talanasgeftans, Etwgamnitidk manibus ,tegmenquecaptllu, zyitcjue harpen lateri, yicit cum monftra Medupe (jorgona furripuit, montemepse Atlantapetiuit,

Et tulit Hefferidunt dbmm aurea mala dracone. Fudit (aftaliamexortituncvngulamonftri Farnajfo in bijugo,'vifaisr gaudere camanav Prebuit en talem tantitecuralaboris . •

LAFKEHT l,fuperas & te volitareper auras Hippocrates ridit, columen, lumenque medenium (Elyfip in medio nam norunt omniamanes)

Et quk tantus ait nojlris ex ojjibus author, ^mflruduram hominlim,menttfque arcana recluditf Ille eueSlUs equis calum tranantibus ditum ' Tampurum lumen medicis qui findit , Eoo ' Occiduum adpelagusytunc , aternumque triumphet. Et quis tantus, ait fcriptor pater ipfe Galenus, me, qui medicam fiblimis Vindicat arterit . Jldorjibusdrabidisj&dogsnatanojlra tuetur? Nateme<&‘Z!ires,meanatepotentiaj'vince'-, .

Pafce oculos piBis, res efi nanparua, tabellis.

Pafce animos diciis, resejihac maxima nate.

Floruit vt quondam medicorum Gracia coetu , Gallia nunc claret i per te res ipfa probatur,

Sufcipe nate vices f erras ficfata volutant.

MONSPELIENSJS ACADEMIA IN MERITIS-

SIMI ALVMNI VlCtVRAM GLORIAM .

lios verfus aeternitati vouct.

Sid NTAE molis opus, natum fceltcibus ajlris.

Ibit in immenfos aut Venientis honores.

Et decus authoris,nomenqueaquabit Olympo He N R I ci at0iciistutum,(^vi£lrtcibusarmu: Huic medico medicum flillaui exvbereneSiar Purpureumqueinjignededi,certaminepartum Teflanteinuidia,&-multumplaudentibusaftris, iJHox Gratum euoluens,^ rabumque oracula,nofirum Nomenin aternos, promit faliciter annos sFH onjpelium, vt feripojjint meminiffe nepotes.

Ergo vmha occiduajongtque obliuia fecit Hinc diras cohibete manus, mirandaque in auum Extremum aternis rviuant LA.VfcnuiTix charm.

Eidem Tctraftichon.

DVM mire humm fingit Lavrentivs artm Pingit in humano corfore cunela fimul:

Sed dum hominum vultus diuinos fingit^ & ora.

Huc <vf que imfiBumfingit&iUe Deum.

Ad eundem Diftichon.

Ets To ? Av^peot Kem^ivrm ^ivreesv

‘cUiKSLTOfJHWV ' ' TiTecart^ov .

Kvn^iS'’ 05 aorg or^os y evrcwS^a TsS.dlw,

leti p'«. /ULoni Ke(?a.AB5 (l,a>yeslcfoi npye -KiXdi\.

Y‘repeeiy fiav Ku!t^iS'ct, Kv!f§iS'06 ew^'s,

ElS'm vtotfy vu> d®'6%^v ;

cpf tJyxioxos o' orgpye AA95.

IN EIVSDEM OPERIS ANATOMICI COMMEN-

DATIONEM EIVSDEM P ER RE L L I Me D I C I

EPIGRAMMA.

eadem, haud eademnunc extat qua fuit ante,

Vnam, non vnamformanouatajfacit. formam informemfatus,cum Jafe relamhit Vrfa , quod ejl,& non ,f rodit , amflificat:

Sic Jita dum recoquit , fecit cui LAVKE A nomen.

Edit ofus maius quam frius extiterat.

Dijfecat inpartestotum,JeBumquereformat,

Non fc, 'Ut Colchis Mfona reflituit.

Vita etenim dedit hunc quondam Medaafriori,

Cuiquammox rurjiis grata iuuentaferit, dAJl nihil his feriftU quijquam queat addere quidquam , aut Demere, nunc fummam namque coronin habent.

Ergo dum ^udio flabunt exculta frequenti.

Florida LAVRENTl &famaferennu erit.

DEA. LAVRENTII LIBRO ANATOMICO

Caroi-vs Achardvs sororis pilivs.

TliV X'E EIT humanos quam miris artihus artus Alma parens Natura: quotis flet machina noflri Corporis adnixa,adfirmataquepartihus : ipjk

bene compaclafuerint quoque ordine, partes:

Sanguineis flarjitm tubulis quot corpus abundet,

Ltixurietquethoris : quetfque intus -viribus aclum (orfolitos peragat nullo cogente labores.

Hac ea dodlrina cupidus flnoflereforjan Inte vel cupias fi contemplarieripjb ^^cunque in totovoluuntur corpora mundo.

Hac tibi fiiflicidnt , qua dum diSlaJfet-sApoUo Faonia longe poUens-L AVKENTI F^S arte ^ermedios firipfit , defert quos fiula, labores. ^ '

ci,vcL%ixixa;i liijikovi Anape' A aatpenti'ot

g’'Pyci ©soviroipilw r’ s^cwS’^-!(gL/ jueya, IrPawJs^ozwiTou Act,<fiviS'oinh n £(7ctv ty Cgj Tiit' (p Jcriv j *y ^ f 0A’

T^'mivv%7td!,XcL(^-f7r£v/J.i^fnS'efjLijiOi. OVaiijircipPtcfijiVctSjjat^sAoVjfp Tfct^iyyvfJLci, ysvpa,

E ytut^, iyxl<^ci?^9v,£yye!i, ampjjii^oya,.

TZ«) 5'’ cwctAe|*/t4f(!« fis, Zoy /ttixe^y y £p-ct xla-fiov Tovre jxeycu yvoU,rov r zRa -ttScti ®sov.

£f TTnyn <ro<pia«iSrsv^os ct/piprpsTrds'. ’Mcds

H’^y’apc«-To?TO(ro(poVrNU©I SEATTON sttoi

Is. Casavbonvs.

LATINE

Effe cu^u faum, Laurenti rejpice nomen-, ^md verjum fi fit,fati^cum quid habet.

; INDEX CAPITVM

ET CONTROVERSI ARVM

T O T I V S O P E R I S.

L1BE%^TRIMVS , 13^ HOMINIS

digmtas, 'Anatomes prafiantia/utilttas^neceptasy ^ ‘vnmer filia aAnatomica artis pr ace fi a explicantur, j

LIBRI PRIMI CAPITA.

^ ^ ^ ^ Ominis prasftantia ex eius partibus indicatur ; animo

® fcibcet hc corpore ; acprimura quantafit animae di-

rr. Quam mirabilis fit humani corporis dignitas &; ftru-

III. Damnantur Epicurus, Momus, Plinius &c alij natur^ calumniatores;

atque hominis proflantia ex illius nuditate dcmonftratur. 6 iiii. Quid hominis corpus a coteris animalibus diflet, & quid habeat pe¬ culiare in fili flrudlura. 7

V. QuamfitvtilisAnatomcadfui cognitionem. 9

VI. QuamfitytilisAnatome ad Dei cognitionem. ii

VII. QuamfitvtilisAnatomePhilofophis&omnibusfereartificibus. 12,

yiii. Medico non modbycilem fed omnino necefTariam efTc Anatomen

demonflratur. - - ij

IX. Qua methodo doceri &demonflrari pofhtAnatome. 14

X. Qui fuerint Anatomes feriptores ; ac primum quid de ea Hippo¬

crates. , . • 16

xr. Quid de Anatomefciipferit Galenus,& quam maleaNeotericisac-

cufetur. 17

XII. Qu[ddeAnatomefenferit ArifloteleSi 19

XIII. Quid reliqui AuthoresGroci de Anatomeferiptis mandarint. z6

xiiii.' Qqi fucrintnoflrofeculo Anatomes feriptores. ibid,

XV. Quidfic AnatomeSc quotuplex. - zi

XVI. Quodnam fit Anatomes fubiedlum, pars fcilicet, vbi partis definitio

explicatur. zz

INDEX CJTITFM

xvn. Quiclinqualibctpartefpcftarcdebcat Anatomicus. zj

xvni. PartiumdifFercnti^iacprimumHippocraticapartiumdiuifio-. zj

XIX. Partium diuiflo in principes 8C ignobiles. , z5

XX. P artium diuiiio elegans in fimilares Sc dilfimilarcs,ciufque exquifita

interpretatio. zy

XXI. Reliqua partium differentis; explicantur. 30

VII.

VIII.

CONTROVERSIA LIBRI PRIMI.

a De partis definitione. 31

De partium principatu contra Peripateticos docetur no vnicum ef- feprincipium,corfcilicet. 3a

Quot fint principes partes. ■ 35

Quxparsinterprincipesnobiliorftatuidebeat. 37

De partibus fimilaribusScdiflimilaribusjac primum de carum nu- ' mero. 38

Anfimilaris pars organica dici p olfit, Scanadiones fimilarium fint partium vel organicarum. 39

Departibus fpermaticis an ex femine generentur. 41

An fpermaties partes coalefcere poffint. 44

Anfpermaricspartescarnofisfintcalidio|es. 47

Anfolidaspartesreficcataehumedaripoffint. 48

LIBER S,ECVNT>VS, IN QVO OSSIVM OM- mumHifioria accurate defiribitur, ^ qua in ea occurrunt controuerfa exfUcantur,

50

ibid.

LIBRI SECVNDI CAPITA.

C A p, I, Cur ab offibus in choandum.

II. Offis definitio, eiufdemque elegans explicatio.

III. Offium differentis omnes explicantur. 5'^

IUI. Offium partes finguls, & multorum nominum explicatio , quorum

in p.cculiari offium hiftoria frequens fit mentio. 53

De offium flruduraSc connexu in vniuerfiim. $$

Breuis offium omnium humani corporis diuifib enumeratio. 64 De offibus cranijeorumque futuris. '

Cranium non vnico ofTe conftare,fed pluribus,qu« futuris articulan- turifuturarum vfus & numerus explicantur. _ 66

Peculiaris offium cranij defcriprio,ac primum de offibus frontis. 68 De offibus fincipitis. 69

De-offibus temporum. ibid.

Deofficulistribusintcmporumcauitate contentis. 70

VII.

yiii.

ET CONTRO VEKSl^RVM.

XII I. De oiTc occipitis,

xiin. De ofTeiphenoide.

XV, De ofTe cthmoidc.

XVI, Offium capitis vera defcriptio in puerulis 8c recens natis.

XVII, Dezygomate.

XVIII. De maxilla luperiore.

XIX. De inferiori maxilla.

XX. De dentibus.

XXI. Numerus dentium, Sc Ungulorum peculiaris hiftoria. xxTT. Epilogus cauitatum,finuum & foraminum totius capitis.

71

71

75

ibid.

. 7^

ibid.

79

80 82.

85

xxiii.

xxnii.

XXV.

XXVI. XXVII.

Secunda tws pars qua truncum complectitur , ac primum

Defpina. 87

De ceruicis vertebris, 85

Dc vertebris dorli& lumborum. 90

De ofTe lacroSc coccyge. ibid.

De thoracis offibus. 9j

xxvui. De fterno. ’ ibid.

XXIX. De coftis. ,54

XXX. Defcapulis. 9S

XXXI. De offibus ilium, ifchij& pubis. 96

XXXII, Tertia (n£8AeT«parsqu^artusc6ple£titur,acprimudehumero. ibid. XXXIII. De cubito 8c radio. 97

xxxuii. De offibus extrema manus,carp o Icilicet, metacarpo & digitis, ibid. XXXV. Depedisoffibus,acprimumdeoffefemoris. 98

XXXVI. De offibus tibfs &; rotule. 99

XXXVII. De offibus extremi pedis. ibid. -

xxxviii. De felamoidcis offibus. 100

XXXIX. Deoffehyoide. ' ibid.

CONTROVERSIA LIBRI SECVNDI.

Qv^s. I. An fimiarum tantum offa defcripferit Galenus lib.de offibus, vtfalfo imponuntNeoterici. . 57

II. De offis definitione eiufque temperamento. 58

lu. An offafentiant, » ibid.

iiii. A n offa om. nia medulla habeat , & an medulla offium fit alimentu . 59

v. De epiphyfeon vfu SC fubftantia ; defenditur Galeni opinio contra

. Velalium, Columbum Sciuniores. 60

yi. De articulationis naturajdefenditur Galeni opinio contra V elalium.

Columbum & ceteros calumniatores. , 61

VII. De lymphy feos naturaj vindicatur Galenus a V claIio,Columbo,Fal-

lopio & iunioribus.

^ ij

JNDEX C<^TirVM

Yiii. De figuris capitis 8c futurarum varietate Hippocratis & Galeni de-

fenfio.

IX. An cranium figuram det cerebro aut cerebrum cranio. yg

X. An cranium cerebri gratia fit conftrudtum. ibid.

XI. Defphenoidisforaminibus defenditur Galenus 8c ab aliis plerifque

calumniis vindicatur. 77

XII. D e ienfu dentium. ' 84

xjii.' De materia dentium,& cur continuo crefeant. 85

xiiu. An dentes fint olTa. - - gg

%v. De motu capitis defenditur Galeni opinio contra Neotericos. 31

LIBE^ TERTIFS-, DE CARTILAGINIBVS,

vinculis, membranis ^ 'viUis,

LIBRI TERTII CAPITA.

Cap. i

. Qmd cartilago.

101

u. ,

De cartilaginum vfu.

10}

in.

De cartilaginum differentiis.

ibid.

Peculiaris cartilaginum deferiptiojae primum depalpebrarum carti¬ laginibus. 104

V-

De aurium cartilaginibus.

105

VI.

Denafi cartilaginibus.

ibid.

VII. •.

De epiglottide. ,

ibid.

VIII.

De laryngis cartilaginibus.

106

IX.

De afper^ arteria: cartilaginibus. ' •

ibid.

X.

De fpin^ cartilaginibus.

Dethoracis cartilaginibus Se xyphoidc.

107

’xi.

ibid.

xii.

De articulorum cartilaginibus.

108

Quid fit ligamentum.

ibid.

xiin.

Vfus ligamentorum omnes-explicantur.

109

XV.

Differentia ligamentorum.

IIO

XVI.

De ligamentis capitis.

De ligamentis offis hy oidis 8C lingua.

ibid.

-XVM..

IU

XVIII.

De fpins& thoracis ligamentis.

ibid.

XIX.

Deligamentis omoplat^jbrachijjcubiti & radij.

III

XX.

De ligamentis carpi & digitorum.

ibid.

XXI.

De ligamentis ilii;pubis,femoris,tibi«.

ibid.

XXII.

Depedis ligamentis.

11}

XXIII.

Quid fit membrana.

ibid.

XXIIII,

Differentis membranarum.

.114

XXV.

Breuis membranarum fere omnium aut faltem prscipuarum enu¬ meratio. nt

XXVI.

Definitio villorum.

ii^

XXVII.

Villorum differentis.

117

ET CONTKOrERSlJKVM.

LIBER QJ^^RTV S,\lEVl kVTE\£iHfDEV<iASlSs -venis fcilicet,aneriis (^nemis jnqm multa inter Medicos ^ Philofophos controuerja explicantur.

XIII.

XIIII.

XVI.

XVII.

LIBRI QUARTI CAPITA.

. I. Quid, fit vena. 118

Devenarumvfu & adionc. iio

V enarutn differenti^. iii

V en^ p orta:,8c ramorum eius elegans defcriptio. iiz

V cnx cau^ defcriptiojac primum trunci dcfcendentis dclineatio.iz4 Ven^cauasafcendentis diftributio. iz6

Axillaris rami diuaricatio. ' izj

Quid fit Arteria. 143

De' arteriarum vfij. " i44

Arteria afcendentis defcriptio. 145

Arteri^magnxdefcendentis diftributio. 144

ne vafisvmbilici,venaartcriofa,&: arteria venofa. 147

Quid fit neruus. 148

Dcvfiincruorum. 149

De neruorum differentiis. 150

De neniis qui a cerebro oriuntur^deprima neruoru coniugatione.151 De ceteris neruorum paribus. . i^z

Quomodo nerui a fpinali medulla oriantur. 153

Deneruisceruicis. ibid.

Dcneruisthoracisjlumborumjoffislacri, pedis. 154

: CONTROVERSIA LIBRI QVARTI.

QV.Es. I. Vari^devenarumortuopinionesproponunturjacprimumquqfue- rit HippocratisTententia. iz8

II- Peripateticorum rationes omnes proponuntur. 1x9

III- Galeni 8c Medicorum fententia, qu^ hepar venarum principium

ftatuit. 131

iiii- Ariftotelis opinio examinatur^Sc Peripateticorum fingulis rationi¬ bus fatisfit. ' 131

V. Vefalij de ortu venarum fententia examinatur &: refellitur. 134

VI. Epilogus totius difputationis,8c quid fentiamus de venaru ortu. 135

QV£s.in An ven^ vim habeant fanguificandi. ' 135

III. Soluuntur tria Problemata priorem quajftionemilluftrantia., 139

IIII. De venarum fenfu 5 motu &; villis. ' ibid.

V. An e^dem vens mefenterij fimul &; femel chylum vehant &: rcue-

hant fanguinem. 140

INDEX CATITVM

De azygo &iugularibns contra Vefalium. 141

De ortu ner uorum contra Peripateticos. 155

An nerui arteriis venifque continui fint , vt voluerunt quidam. Et de colici doloris in paralyfin tranfinutatione. 157

An nerui fenfijs motufquefint organa. ^59

An nerui motorij a fenfificis diftinguantur. i^o -

CurpereatfenfiisillsfomotUj&contramotusftnfunonvitiato. i6x Anfola facultas per neruos influat,an cum facultate ipiritus. 165

Per quamnerui partem internam an externam feratur Ipiritus 8c fa¬ cultas fenfifica ac motrix,& an nerui caui fint. i6j

LIBER QL^INTVS nEpi SApKfiN, ID EST,

de carnibus ^ vijcerum ^glandularum ^ mujculorum.

LIBRI OyiNTI CAPITA.

Gap. i

■ Quid caro & carnium differentia omnes.

169

11.

De carnibus vifcerum.

170

in.

Quid fit glandula, & glandularum differentix.

17^

iin.

Prscipuarumvniuerfi corporis glandularubreuis enumeratio. 172,

V. - -

Quid fit mufculus.

173

VI. .

Quot 8c qux fint mufculorum partes.

175

VII.-

Quae fit mufculi adrio Sc motus mufculorum differentiaei,

176

vii'r.

Differentias omnes mufculorum explicantur.

177

IX.

De mufculorum numero.

179

X. ■

De mufculis faciei; ac primum de mufculis frontis.

184

xi.

De mufculis palpebrarum.

185

XII.

De mufculis oculorum.

ibid.

XIII.

De mufculis aurium.

186

XIIII.

Demu fculis narium.

ibid.

XV.

De mufculis labiorum.

187

xvi.

De mufculis maxilla inferioris.

ibid.

xvn.

De mufculis offis byoidis.

189

XVIII.

Demufculis lingus.

ibid.

XIX.

De mufculis faucium.

ibid.

XX.

Demufculis laryngis. •

190

XXI.

Demufculis caput mouehtibus.

191

xxii.

De mufculis ceruicis.

i9i

XXIII.

Demufculis fcapularum.

ibid.

XXIIII.

De mufculis brachij.

193

XXVi

D e mufculis cubiti.

ibid.

XXVI.

De mufculis radij.

194

XXVII.

Demufculis carpi.

ibid.

Et CONTKOVEE.SIAKVM. xxvni. Demufculis digitorum quatuor.

XXIX. Demufculis pollicis.

XXX. D e mufculisrelpirationi dicatis.

XXXI. De diaphragmate.

XXXII. Demufculis abdominis.

XXXIII. Demufculis dorfi.

xxxiiii. Demufculis ani. ( )

XXXV.' De mufculo velica.

XXXVI. Demufculis teftium.

xxxviL Demufculis penis. ( )

XXXVIII. Demufculis femoris.

XXXIX. Demufculis tibia:. xL- Demufculis pedis. xLi. Demufculis digitorum.

ibid.

196

ibid.

157

158

199

200 ibid. ibid. ibid.

201 ibid,

202 ibid.

CONTROVERSIA LIBRI QVINTI.

Qjv^s. I. Anmufculus voluntarij motus organumfit. 180

II. Qu2 mufculi pars princeps motus caufa ftatuenda fit, car6nc,tendo

anneruus. 182

III. Vindicatur Galenus a plerifqueVefalij calumniis. 184

iiii- An hyoides os voluntarie moueatur, & eius mufculi motus gratia

fint comparati. , 20 j

V. DcnumeromufculorumJaryngisj&curinanginalaryngisrubctali-

quando ceruix &; fternum, demonftratio Anatomica. 204

VI- De lingua motu. 205

VII- De mufculorumintercoftalium numero &;a£tione. ibid.

Demotu & ortu diaphragmatis. 207

De mufculorum abdominis ortu, infertione & fitu,noua opinio; vin¬ dicatur etiam Galenus a recentiorum calumniis. 208

De mufculorum paruorum , quos fuccenturiatos rocant , ftrudura &vfu. ^ 209

D.efituSCofficiofphindierisveficK. ibid.

LIBEK SEXrirs, IN TARTIFM NV--

trkioni dicatarum Hifioriadefcribitur,tumqmm ea. ohfemantMrcontrouerJa expUeantur.

LIBRI SEXTI CAPITA.

Humani corporis diuifio.

269

Ventris inferioris diuiflo.

270

De cuticula.

2^72

S

XXIIII.

XXV.,

jNrOEX CcyiTlTrM

Decute,

De adipe.

De panniculo carnofo.

Partium continentium propriarum deferiptio^

De peritoneo,

Devafis vmbilicalibus.

Partium in regione ima contentarumbreuis delineatio.

De epiploo.

Inteftinorum vniuerfalis deferiptio.

Peculiaris inteftinorum S'nt^es^<fn. fiue delineatio.

De craffis inteftinis.

Demefenterio Si pancrea.

Ven^ portas diuaricatio.

De ventriculo.

De partibus ventriculi dilfimilaribus,orificiis quippe 5C fundo, 304 De hepate. 309

De veficula fellea. 314

De liene. - 3x0

Venas cauasdefeendentis delineatio, 317

De renibus. ibid.

De vreteribus 8C vefica. 334

Devefica. ibid.

^75 ^75 ■ ^76

283

184

a85

a88

z89

ibid.

191

a9a

194

ioz

ibid.

' CONTROVERSIAE LIBRI SEXTI.

QV^S.I.

An cutis organum fit tadlus.

276

ir.

De temperamento cutis.

278

III.

De ortu degeneratione cutis.

ibid.

An cutis adionem edat officialem.

279

An adeps frigore vel calore concrefeat.

ibid.

VI.

An adeps pars fit corporis animata dcviuens.

282

VII.

An per epigaftricam & mammariam venas, mammarum Sc vteri

confenfus fiat.

283

VIII.

De peritonei membranis, vfu deprodudrionibus.

285

IX.

De noua hydropicorum per vmbilicum compun6tione.

287

X. . "

Aninteftinavim habeant attra<ftriccm.

294

. 'XI.

Aii inteftina vim habeant retentriccm.

296

XII.

An inteftina vim hab eant conco dtricem.

297

XIII.

De vi inteftinorum expultrice &c eorundem motu periftaltico, 298

XIIII.

A n clifteres ad ventriculum vfquc ferri p offint.

299

XV. '■

De fecum foetore.

300

XVI.

De inteftinorum fubftantia & fitu.

301

XVII.

An orificium fup erius fedes fit app etentfe.

305

xviii. De

ET CONTKOrEKSlAKVM. xvni. Deorificijfuperiorisfiw8c confenfii.

xix. Anchylofisacalore potiusquamaformaventriculifiat,8Ccurven- triculusquataoriubftantias non gignat, vt hepar. 307

XX. De ventriculi nutritionc,an chylo alatur,vclfanguinc. 308

xxr.- An hepar princeps fit pars. 3ii

XXII. An hepar naturalem Ipiritum gignat. • ibid.

XXIII. An veficula bilem trahat eaque nutriatur. 31^

xxiiii. DeduiSlibusbilemexpurgantibuSjContraFallopium. 318

zxv. Delienisvfij, contra Galenicalumniatores. 311

XXVI. Per quas vias a liene ad ventriculi fundum feratur melancholicus fuccuSj&inquem vfum. 32.5

XXVII. QMmodopervrinasexpurgenturlienofij&per quos du£his. 31^ XXVIII. De renum vfu 6c vrinse materia. 330.

XXIX. Vnde varia calculo laborantium fymptomata, rationes ex Anatome

petenda:. 331

XXX. An veficavrinam trahat. 33^

XXXI. D e retention e 8c excretione vrinje , an naturalis yel animalis faculta¬

tis fint opera. ibid.

LIBER S EPT I MV S, IN QVO PARTirM- procreationi dicatarum tum'virilmm tum muliebrium hijioria primum accurate de/crihitur,moxquain ea occurrunt controuerja explicantur.

■ LIBRI SEPTIMI CAPITA.

. Cap. I. Departium generationi dicatarurn neceffitate. 337

II. De virorum genitalibus5 ac primu de vafis femen prxparantibus. 338

iii. Departibusfemen excoquentibuSjCpidymidcquippe.-' 339

iiii. Deteftibiis. ' ibid.

V. Devafis femen deferentibus. - ,341

VI. Dep^rtibusfemen excipientibus Scafleruantibus. 342,

De pene. ibid.

viii. De mulierum genitalibusjacprimu de vafis femen prqparantibus. 35x

De vafisfemen deferentibus. ibid.

X. Deteftibus mulierutp. . 355

Devtero. ' ibii

XII. Dcfingulis vteri partibus diffimilaribus. 351^

CONTROVERSI.1E LIBRI SEPTIMI.

Oy^s.i. An teftes principes fint partes. 344

II. Deteftiumvfu. 34^

III. Deteftiiimvfu opinio MedicorumSCnoftra. 347

348

349'

INDEX CATirVM D e tefl:iumfubfl:antia& tunicis.

Deteftium Sc thoracis fympathia.

An penis eredio naturalis fitvel animalis. 3jo

Dcfitu glandularum proflatum, 3jr

An mulierum genitalia folo litu a virorum genitalibus diflinguantur, vt exiflimarunt veteres,& an foeminain marem conuerti poffit. Devtcrimotu annaturalisfit,ananimalis. 360

Cur quomodo vterusodores.perfentiat. 3^r

De mirabili vteri cu omnibus fere corporis partibus fympathia. 363 Devteriacetabulisjcornibus, tunicis. 363

An hymenreperiatur,& de notis virginitatis. 366

VII.

VIII.

LIBER OCTArFS, 'i:K^ ^ O FOETFS HI- ftoria accurate defiribitur,^ generationis principiayconcej>tus,confor- , matio , nutritio , mta , mottss., tande'mque partus, ad Hippocratis S'idvotct»,quantufn fieri potefi, accommodate explicantur.

LIBRI OCTAVI CAPITA.

I* Qu« requirantur ad generationem perfedam. . 3^7

Deprincipiisgenerationis,femine& fanguine. 373

De materno fanguine,altero generationis principio. 385

De conceptione. 395

De partium conformatione. 400

De foetus nutritione, & quomodo naturales facultates exerceat. 417 Quomodo vitales facultates exerceat foetus. 410

Infantis exclufio feu partus. 433

CONTROVERSIA LIBRI OCTAVI.

Qv^sT.i Defexuum diucrfitate. 368.

II. De femperameto foeminaru,an viris frigidiores fint calidiorefve.369

iii. Quidfit femen. 375

iiii. Anfemcn ab omnibus edrporispartibus fit deciduum. 377

V. An mulieres femen emittant. 381

VI. . Defeminis excretionCjaquavifiat. ' 384

VII. Vnde voluptas in feminis emiflione. ibid.

vm. An menflruus fanguis qualitate noxius fit. 387.

IX. An menflruus fanguis variolarum & morbillorum , qui femel in vita

infeftarefolentjCaulTafit. 38^

X. Deperiodicxmenflruorum excretioniscauffis. 391

xj. An ad conceptionem femina fimul effundi & cum voluptate de¬ beant, flatimque mifceri. 394

xvir.

xvni.

XXII.

XXIII.

XXIIII.

XXV. .

XXVI.

XXVII.

• XXIX. XXX.

ET CONTEOrERSlARVM.

An vterus vim habeat agendi aliquam in conformatione foetus. 19 6 De vitiolis conceptionibus, ac pr^cipue de mola. ibid.

De monftris 8c hermaphroditis. 399

An omnes partes fimul conformentur. 403

An membran^ foetum inuoluentes omnium fint prim?,& an a vi for¬ matrice fiant, tum an a muliebri femine. 406

De vaforum vmbilicaliura numero. 407

Deortu vaforum vmbibcalium. 408

De marium &:foeminarum conformationis temporibus. 409

Vnde natorum fimibtudo. 410

QMinodogemelli&multiplices foetus generentur. 413

Quomodo fiat fijperfoetatiojcurlblafere mulier grauida coitura ap¬ petat , & p er quas vias eadem femen eiaculetur. 415

Anfoetus alimentum per os trahat; anfolo fanguine nutriatur, & an vham tantum codionem perficiat. 418

Anlanguine folo nutriatur foetus , Sc an vnam tantum codionem perficiat. 419

De communione vaforum quatuor cordis in foetu. ' 4x1

Exercitatio prima, in qua Galenies demonftrationis veritas illu- , ftratur. ibid.

Exercitatio fecunda. ' 4x3

Exercitatio tertia. 417

Anrcfpiretin vterofoetus 8cpulraonisoperaegeat. , 419

An vitalis facultas fpirituum pro creatrix in fostu fit otiofa,&; an pro¬ pria vi moneatur cor paradoxon. , 430

. A n fpirituum animaliu fiat in foetu generatio , & qualis cius fit in vte- rofitus. ' 434

De partus natura & differentiis. 437

Q^t&quasfint humani partus tempora. - 439

Qux partus fint cau& vniuerfalcs & p articulares. 443

Anindefperato partu C^fareafedio tentandafit. 448

A n in partu ofla pubis 8c ilium diuellantur. ibid

LIBER NONFS, BAETES VITA-

les,piiljm quippe ^ rejpirationis organa deferibuntuTy multdque inter Medicos 'Valde controtier/aenodantan

LIBRI NONI CAPITA.

Singularumthoracispartiumbreuis deferiptio. 451

De mammis. 453

De mufculis thoracicis. 458

Dc diaphragmate. ■ ibidi

ij

JNOEX C<^T1TVM Y. De pleura &me(iiaftino.

VI. Partium in thorace contentarum breuis enumeratio. 462,

yii. Venscausafcendcntisdiftributio. ibid.

VIII. De arteria magna afcendcntc. 465

IX. De pericardio. 464

X. De corde. 46^

XI. De ventriculis,auriculis , vafis quatuor & membranulis cordis. 468

XII. De pulmonibus. 496

xrii. De collo & cius partibus. . 510

xiiii. Dcalp era arteria. ibid.

XV. De larynge. 512

XVI. De epiglottide & glottide. ^ 515

xvir. Deoefophago. 514

CONTROVERSIA LIBRI NONI.

oy^s.i. Demammarumadione Scvlii. 454

II. An ante conceptionem generarilac queat. ' 455

III. Deladis generatione foluuntur problemata. 456.

iiii- De phrenitide diaphragmatis, demonftratio Anatomica. 460

V. Deaquapericardij,anin viuenteanimalircperiatnr,-8Cvnde eius ge¬

neratio.- , 464.

VI. Aneor vitalisfacultatisfit fedes, 8C ad quam aniilia: facultatem refe-

rendafit. 470

VII. De motu cordis. ' 47z

VIII. Q^modo moneatur cor, Sc an in fua fyftole aut diaftole percutiat

pedus. 475

IX. A qua vi moueantur arteris. 476

X. An dilatato corde dilatentur arterisj aut contra , dilatato corde con-

ftringantur arteris. 479

XI. 'Devitalis fpiritusgcneratione,&perquasviasadextroin finiftrum

linum feratur fanguis. ' 481

XII. An per liniftru cordis ventriculum &arterias ^ empyicoru pus expur¬

gari queat5& quomodo per vrinas,aluu 8c abfcenus expurgetur. 485

XIII. De cordis temperamento. . 488

XIIII. De cordis nutritione, an venofo alatur lahguinc, an tenuilfiffio inluis

ventriculis contento. ' 490

XV. De cordisfubfl;antia8c carne. 491

XVI. De numero &: temperie ventriculorum cordis. 4513

XVII. Vterlinuumprsftantiorlit,dexterneanlinifl:cr. ibid.

XVIII. An corabfceflum,folutioncm continui Sc grauiores morbos perferre

queat. 494

Xix. D e refpirationis natura; quid llt& quot lint eius caulT?. 498

XX. An relpiratio animalis Iit vclnaturalisadio. jgi

T.T CONTKOVEKSIAKVM.

XXI. Dcmotu&vfiiarteri^vcnofe. 504

XXII. Detemperamentopulmonum. 505

xxiii. De pulmonum niotu. • 507

xxiiii. moras flt pulmonum 6c thoracis naturalis,an animalis, ibid.

XXV. An potus in pulmones feratur. 508

XXVI. De deglutitione an Iit animalis vel naturalis a£lio,& cur folida ple¬

rumque deglutimuSjliquida vero non ita facile. /15

LIBE% DECIMVS, io^QVO <iA3^MctALIJ

orgma-,cerebmm quiff e ^qmaheo oriuntur defcribmtur.

LIBRI DECIMI CAPITA.

C A p. I. De capitis figurajfltuSc magnitudine. .517

II. Singularum capitis partium breuis defcriptio. 519

III. Departibuscontinentibuscomraunibus,acprimumdepilis. ibid.

iiii. De cuticukjcute & panniculo carnofo capitis. 510 '

y. Departibuscontinentibuspropriisjacprimumdepericranio. ibid.

VI. Decranio. 511

VII. Demembraniscerebrumvelantibus,acprimude dura meninge, ib.

viii. De tenui meninge. 515

ixv De cerebri pr^ftantiajfItUjfigura,magniradinejlubfl:antia,temperie,

motUjfenfu & vfu. 5x4

X. De fingulis cerebri partibus. 5x6

XI. De cerebello. ^

XII. De Ipinali medulla. ' ibid.

VII.

VIII.

CONTROVERSIA LIBRI DECIMI.

I An cerebrum facultatum principumfitfedes. 531

An principes facultates fedibusdiftinguantur. , 533

An facultates principes a temperie pendeant cerebri, vela confirma- , tione, id eft, an fimilares fint vel organicie actiones. 533

De cerebri vlii contra Ariftotelem. 536

Cur vulncrataaut inflammatione obfelTa dextra capitis aut cerebri parte,conuulfio in oppofitas partes cadit. 537

Curfauciataautobftruda dextra capitis parte, refoluitur oppofita..

De animali fpiritu, quasnam fit eius natura, quis generationis modus &I0CUS. 54Z

De animali Ipiritu, Argenterij opinio conuellitur. 344

An moueatur cerebrum propria &: infita vi, an arteriarum motu. 34^ An fentiat cerebrum. 349

De temperamento cerebri. 331

Quot 8c qu£E fint excrementa cerebri5 &: per quos dudus expurgen¬ tur. ■ 33A

iij

INDEX CATITVM '

xm, D e numero,vfu,& pr^ftanria ventriculorum cerebri. 554

xiiii. Depr«ftantiaventriculorumcercbri. ibid.

jci”*

%ini.-

%v.

jcvr.

2CV«-

jCVIII.

LIJBEl^FNDECIMFS, SENSFFM

organa deJcrtbmtur,mtiUaque inter Thilofophos M.edicos controuerfaexpUeantur.

libTri vndecimi capita.

•' Defacieidignitate&partibus. 55^

Senius omnes in facielocatos eiTejeUr quinquetantum iunt,&quqfit vifionis proflantia. 557

De oculorum proflantia. 558

Deoculorumflrudurainvniuerfum. ' . J59

De fingulis oculi partibus , ac primum de mufculis. 560

De tunicis oculorum. 561

De humoribus oculorum. 5^5

DccoterisOculipartibus,ncruis,venisjartcriis,fpiritibusjadipe,gIan- dulis. 5^4

De oculiexternispartibus,acprimumdcpalpebris. $6$

D c ciliis &: canthis feu angulis oculorum. . $66

Defuperciliis, 567

De auditus organo5ac primum de aure externa, quam auriculam vo¬ cant. 580

De aure interna, quo verum cfl auditus organum. 581

De organo odoratus. 586

Nafi interni defcriptio. 587

De coteris faciei partibus externis,genis,labiis,mento. $90

D e ore & partibus in eo contentis. ibid.

De lingua. 591

iiii-

vU-

vii*-

CONTROVERSIA LIBRI VNDECIMI.

■ An vifio emittendo fiat vel recipiendo: vbi vifionis natura accurate explicatur. , , 568

An aliquid intra oculum videri poffit; 8C an per propriam fpeciem ^ aut alienam: vbi de fuffufionis SCviforum natura quodam expli¬ cantur. 571

An vifionis organum igneum fit, vel aqueum. $j2.

Cur oculi varie fint colorati. j7j

D e mufculis oculorum & eorum motu. 575

De motu oculoru foluutur problemata duo, eaque obfcuriffima. ibi. De oculorum humoribus, anfintpartes animato. $77

De opticorum exortu,coitu Scinfertione. jyg

ET CONTKOFEKSltAKVM.

De audiendi modo. 58 j

An infitus & vernaculus aer inaurecontentusprimariumfit&prin- , ceps auditus inftrumentum. 584

De mira aurium &: palati,lingu^ ac laryngis fympathia. 585

Quod verum fit&prscipuumodoratus organum5vbi refellitur A- riftoteles. j88

L1BE‘B^T>V0DEC1MVS, IN QVO artuum hifioria dejcribitur.

LIBRI DVODECIMI CAPITA.

C A p. I. Brcuis artuum defcriptio. 593

n. De totius manus partibus in vniuerfum, 594

iir. De manuum pratftantia. $9$

mr. De vfujfigura &fl:ru6luraextrem? manus. $96

V. ' Similarium omnium particularum, (ju« manum conftituuntj ratio

explicatur. 597

VI. Diffimilarcs manuspartes explicantur de carpo & metacarpo, ibid.

VII. De digitis manus. 598

VIII. Depedeinvniuerfum,eiufqueprafl:antia,figura,ftrudura,vfii. 599

IX. Depedistotiuspartibusfimilaribus. 600

X. Pedistotius diffimilares partes explicantur. 601

Finis indicis Capitum ^ Qontrouerjiarum.

Hominis frceflanm ex eius fartihtu indicatur, mimo fcilicet C7* corfore ■, aerrimum quantafit mima diditas.

■ O M I N E M , cui cslefteis itiefle igniculos feminaque diui- nitatis , ciim faciei impirefla maicftas, tum corporis totius fi¬ gura ercaa& in cslumver&teftantur, Animal adorandum & admirandum a fapientilEmis^gy priorum Sacerdotibus, appellatum fiiifle prodidit antiquitas.Mercurius ille terMaxi- 'mushoitiinem miraculu magnum, animal Deo fimillimum, Deorum 'interpretem vocattPythagorasyterpoi' ctVa/VIaJvrc- rura omnium mefuram:Plato 5‘c«ju^c£- i ttuptalriBv: Theophra- ftus yniuerfi Exemplar, Avrifjiifjcov 'a^^uyjjLou-. Ariftotelcs animal politicum ad focietatem natum r Synefius Orizontem corporeorum & incorporeorum: Tullius diuinum animal plenum rationis & confilij : Plinius mundi Epitomen & naturae dcliciai; Omnes vero viio con£enCa uiu.jiou.o<T/xov,ideflparuummundum appellarunt. Corpore enim corporum, anima animatorum omnium vires conti- ^ net. V etuftiffimus Zoroafter fingularc hominis artificium diu contemplatus tan- “ dem exclamauitjfi A’VSpa)7rc,'l oAfuipolaltB? ra? $ uVeais ctly ct.X/za,:0 homo auda- cijiima & omnia confidenter molientis natura decus. Barbarus ille Abdalas interroga¬ tus aliquando quid in rerum natura maxime putaret admirabile: non barbare, fed fcienter reipondifle fertur. Hominem unum ejfe qui admirationem omnem fiiferet-. Quippe qui cum magni iftius mundi fimulacrum fir,pollit Protei cuiufdam aut cham^leontis more fefe in quiduis fubito transformare. Fauorinus nihil in terris magnum praeter hominem agnouit. Theologi omnem creaturam vocant^quod fit potcftate quodammodo omnia, non fecundum materiam,vt volebat Empe¬ docles jfedctva/Asyi^tslr per ipecierum receptionem. Alij Auguftum Dei teplum & fimulacrum dicunt ; vt enim in Numifiriate Charagma Calaris , ficin homine Dei conlpicitur imago. Alij rerum omniu finem., cui iublunariaomniaieruiant, ipfenul!i,nififorte homo homini. Regius ille Propheta ccelefti numine plenus hominis dignitatem his verbis extollit. Minuifli eumfaulo minus ahi/ingelis,gloria & honore coronajli eum conflituifti eum Juper opera manuum tuarum, Trreclara funt

rrrt

2 Liber primus

» hxc, ne dicam diuina hominis encolnia ; qua: partim ab anima formam omnium ■ prsfl:anti{fima,partim a corpore corporeorum omnium menfura & velut exem- » piari habet. Anima quidem adeo diuina res eft , vt fupra naturales omnes formas ‘ feic aliquando extollens erigenfque res incorporeas ab omni materia feiugatas . mirifica illa prorfusq; libera & cogi neicia vi mentis coinpledlatur. Hxc fi oculis cerni aut faltem animo concipi poffct, quam mirabiles excitaret amores fui ? Sola hsc creaturnon generatur, &licet(vt loquuntur Philofophi)fupponaturfubicau

- in ipfius produ6tione,non tamen ex illius potentia educitur,fedillud perficit.Sola hecindiuiduaeft,c£Eterf omnesformsE naturales augetur, minuuntur, diuiduntur

- cum fubiedfo; At h^ctota eft in totO,& totain qualibet corporis particula. Sola eft immaterialis ; id tantum cum materia habens c6mune,qu6d omnium fpecierum eft capax,non fecus ac materia prima formarum omnium,nec tamen par eft fimi- lisquein hac & illa recipiendi modus. Materia enim formas recipit indiuiduas & fine cognitione; Anima vniuerfales tantum & cum cognitione. Materia particu¬ lares formas materialiter admittit & cum abie<ftione contrarij; Anima hominis vniuerfales rerum ideasabomnimatcrisecontagione liberas&abfquc contrarij abiedione cxcipiuSola h*c incorporea eft,impatibilis,ctvix.2Xoi(alo?.H*cfpecie-

r- rum omnium locus & proptuarium dici poteft, eftque Ariftoteli tertio de anima '■ quodammodo omnia ; delentur enim in organo ferifiles fpecies , fbla anima eas confetuat. HxcfecundumPlatonicosin medio rerum omnium eft gradu, cum » fupra fc Deum habeat & Intelligentias: infirafc corpora & qualitates, vt ita ambo- ^ rum fit particeps.Hgcfecundum Theologos proxim^ ad naturam accedit Ange- licam, radoneintclledtus, originis, f ternitatis,4magihis, cognitionis & beatitudi- nis. Eftpoftremoineaquidmct;q>hyficum veteribus Philofqphis qui in denla rerum caligine verfabanturincognitu,Chriftianisfblis quibus Euangelic? legis fplendoraSulfitexploratum; lucet quippeineaimago Trinitatis , ratione trium *■ nys/LLovix-Sv id eft principum facultatu, memori^, intelligeti?, voluntatis. Sed cur animf effentiam defcribcre audeo,cum plane diuina fit; de diuinis autem, vt dice¬ bat olim Simonides,pofrimus tantum dicere quid non fint ? Cur inuolutam illius naturam &fcnCis noftrps effugientem,quam ideo $ Jojv cb(pebvia, id eft naturain- afpedtabilem vocat Hippocrates, explicare inftitno > Sunt h^calrioris contempla¬ tionis & alterius artificis. QujE igitur Phyficafuntfenfibufqueobiecfa pertracte¬ mus, & ad alteram hominis partem corpus fcilicet , quod vere in medici contemr piationem cadit, accedamus.

mimhilis Jit humani corporis diditas ^ flruBur A.

C A P. I I. ' ■

■ T ANIMA hominis, formarum omnium quae fub Luns con- cauo fimt,eft nobiliflimanta hominis corpus,anini5 domicilium, ceteris l-mnibus ita antecellit, vt corporeorum omnium & regula dici poflit. Eius prteftanriam multa indicant, fcd hxc inter caetera; figura re<fta in ccelumfefe attollens, temperies mo- induatur. delata, partium*quabilis&iuftaproportio,tandemq; mirabilis

rerum omnium,qu5natuta: lege imperioque continentur,amplexus An eo enim vniuerfi iftius quod oculis, cernimus viuam imaginem, tanquam in fpeculo aut I. Figun re, paruatabellaadumbratadntucrilicet.Figuramfolushomo eredta obtinuit, vnde

De Sublecto & Prsceptis Anatomica aras. 3

a quibufdajagjtvoox&^bsivulgo quafi £va> ftc^aSv furfurn rcfpici& eft

cli(ftus,licet Plato in Cratylo hominem didumpucetjquafi ct^yaSpyrlcv

ci' oTnmviyid efl contemplantem tpa videt. Huius figure ratio plane eftphilofophica, Figur^nSji quippe que ex caulis, effidiete, materiali & finali pendeat.Efficiens duplex eft,pri- maria, & fcqunfdaria;Primaria,anima eft,qu5 extriiifecus aduenies coelitulqueim- vnmariic _ mifla,dumidphen'ededis fiindionibus fibi ^dificat domicilium , fu^ originis me- moqillud ki lublimc attollit: Secudaria,efl: calor,quo inter cftera animalia abudat secmhrU. feoi6b,pr?fettim circa pr^eordia; caloris ergo natura inualefccns, incrementum de medio agitprh fuolmpttu , id eft impellit in eam mundi partem vetius quam calidum aptuha eft mbuerijfurfumfGilicet. Materia mollis eft,temperata& opifi- Mumdu - d adqUiduisTcquaxv Animyium enim humidilfimum & maxime languineum eft' homo. Pinalis vero eaulamultiplcx. -Figuram enim Ee<ftam habuit homospri- Findi mfi ' ■mum vtc^Ieftia contemplctur; Ideo cum interrogatus fuilTet Anaxagoras , cur naEuseffeEyrelpbnditvt-vider-et coelum & ftellas.Dcinde vt externorum fenluum, secund». qui omnes in gapitis regia & rationis conlpebtu velut latellites fiint coliocati,fun- (ftibhes prf clarius exerceantur : lion enim ad noxij fugam & vfilis profequutione tantum iiint comparatiy fed ad contemplationem,- -Ergo in excclfo locandi erant; fiefermo animinundus ex alto melius exauditur ;'blfa(ftus alcedentem vaporem commodius excipit ; Oculi cum fint velut exploratores interdiu noduque nobis excubantes;&'adhocdati-vtfublimiacontemplemur,redam figura poftulabant.

Poftremb folus horno figuram habuit recftam , quia Iblus inter animalia manum rirtU habuit, organum ante omnia organa. Quod fi prona eflet figura hominis , manu incederet vtSc pedibus druinum illud ahimal, nobilcfque iH? manus adiones im- peditentunQi^ enim pronus vel filpinusfcribere, equitare, vitam duilem duce- re,atas Deo erigere, nauesconftruerej omniatclommgeneraiaculari, ahafque prfclaras anes exercere poffet ? Solus ergo figurani in ciluih verfam obtinuit sdns hmt hbmo:& ideo Iblus inter animalia formatus 'eft adratibnem vniuerli , quia fupe- riores,inferiores; anticas,pofticas,dextras&:finiftfasparteshabetdiftindas,-reli- quaanimaliaaut non habent; aut GbnfuiSsadmoduni. Dextera &finiftrafimilia omnino lunt,nili quod finiftra imbecilliora,at antica poftids diflimilia fiint, infe¬ riora autem aliqua expaEtefupetiorumfimilitudinemprefeferunt.

Temperietn moderatam obtinuit homo, &cotporu omnium eft tcpcratilfi- mum.reliquoEum ju.gTp«y,menfura& rcgulai Aliorum animalium corpora vel ni- “ «-

mis terrea lunt-vel nimis aquea. Ad hoc vnumtanquam medium generis viuen- tium omnium & plantatum , & animalium temperies refertur-, vt calida , firigida, Meimmcfi humida ficcaquedicantur-/!irpo« ri,fieorumadhoministemperiemfiatcollatio. - Solus homoviuentium omnium tcmpetiemlnle concludit, reliquorum anima- sdm PmK lium fingulafereomnia idem; in cade fpecie,teperanientu obtinuerunt. Multos reperies in hominis fpede qui ftruthiocameli Vetriculu;alios quileonis cpr,quofi kfe aduda. da canis, quaplutimos Suis, infinitos qui afitli temperiem habent. Sed & humani corporis « uQpetofthi id indicat, quod pluribus morbis obnoxiu fit &ab extremis f- quel§datut,quiaab illis ?qualiterdiftat.Potuiffetquide ex cocleftimateriaomniu cnreaeUfii nobiliffima conflari corpus omnium nobilifliraum;fed debuit neceflario ex fiib- lunari & dementari materia conftitui,vt fenfilium fpedes(a quibus omnis noftra fhemdifid cognitio) redperer. Cum enim ad intelligendum natus fit homo &intellig«em oporteat phantafmata ipeculari,non fiat autem idolorum perceptio,nifi externo¬ rum fenfuum, qui aniniffuntinternuntij, miniftetiojneceflariumfuit hominis

A ij

4 Liber primi^^

corpus ex ca materia componere , qu^ fenfiium eMf capax ; omnium porro fen- fuum fundamentu eft radius , qui in quatupr pnmartiinqualicatuin rnoderatiOT ne fuam habet eflentiam.

Pattium vero humani corporis o't//A/ierpicfc& proportio eft mirabilis. Hanc TSiluprspr- yjjajjj pjQ exemplari fibi pb oculos proponunt artifieesiad hanc-tanquaPoiyclea regulam omnia referunt architedi,T empja,5des, ipachiMS, nauigia..cpnftruun^

& aream N oe ad humarii. corporis menfuram fabric^^:ferunt;: 'y,! ppim huma¬ num corpus eft in longitudine trecentum minutoruni,iplautudm«,quinqu^itp ta, in Aritudine triginta: ficarc^longimdofuit trecentuta cubjtprurn, latkudp circdirif & , quinquaginta,alticudo triginta. Qmn etiam in ea pardum |^pprtip,ne & cirgdkj j£. figuram, qu? omnium. eft perfeiftiffima j & quadratam manifefte deprehem

mm c5Tj»« des, qupd in Ceteris animalibus non obferuabis. Nara,.ymbilica£otius corpuris arf[icua. medio & velut centro coaftituto,fi hominem fupinunlftatuas, ac quam maxime

tum,pedcs,tum manus deducere cogas, imrnptpque circini altero pede, & vmbh lico .innixo,aiterum circumagas, attinges tum craffiotespedum digitos , tum ma- , nuum medios; quod fi qua parte hgc ratio deficiatjillicdubeire vitium exiftiman- dum. Quin & fi’ inter expanfos pedes menfiim concipias^ itemque jnter manum acpedem vtrinque, perfedtum habebis circulo inferiptum quadratum. Pr?clara fuhth§c qii? de humani corporis figura,i:cmperie & pmdum propprtipne annp- tm- tauimus ; fed poftremum hoc omnem admirationem excedit, qupji in ie .vno ea ^ omwacotineat,qus vniuerius Idcmudus amplifiSrao fiio finu coercet , vt parum «trfm emea mundus&vniuetfi exemplar vclEpitomc merito dici polfit. Veteres magi nec tnuniuf. non lapicntiflimi vEgyptiotum lacerdotes vniuerfi parces ftatuerunt tres rfiiper riorem vnam quam intelledlualem & angelicam vocabant , fedem intelligentia- rum, quarum nutu inferiora gubernantur; Alteram mediam coeleftem didanjjm cuius medio prxcft £ol , tanquam dux & moderator reliquorum fiderum ; Ter¬ tiam fublunarem ieu’ Elementarem , cuius in procreandis, augendis, alendif- animalibus.& ftirpibus mira eft foeeunditas. Qtorum trium partium fimula- " era iri humano corpore penitUs exprefla.& velut penicjllo adumbrata quis, non videtjCaput humante trientis arx,rationisft;des, lapientis domicilium, memptis, iudicij,cogitationum, (quibushumanum genus intelligetiis eft fimillimum).olfi- . ciria, editiHimum locum obtinens, an non fiipremam.i|lam& angelicam mundi partem pulchre refert? M ediam vero 8c coeleftem: habes ip thorace & medio ven- scUs «r »r- tre ad vnguem expreflam. Vt enim in coelcfti illa przeft (ol, cuius.motu , radiis & ir lumine illuftrantur omni^ca.in medio thorace fitum eft cor , ; cu^s tanta eft cum gjjg analogia, vi folem non dubitarint antiqui cor mundi, Sccpcfolem hominis appellare. Nam quemadritodum petenniae continnafolis motione ciufdemqiie calore viuifico,vniuerja exhilarantur ac vigent, terrarflpribus redimitur, fiugesgi- gnit multiplices,:herbarum innumeras varietates fundit ex feft :, arbufta gemmas trudunt & viridirate foliorum vcftiuniur , animalia cu.n jfta amoris ftirnulis inci6- tut,in amplexus Venereos ruunt,ac vherrimo fcetuvrbesiterrarriariaque frequen¬ tant. Propterea hanc ftcllam prolperam & lalu.tarem appellauit Ariftoteles yevwTOeZtu^quod rerum oninium fit procreatrix: Contra eadc.folis ftella longius a fedibus noftris digrefla,h9rrefi:itterraiarbufta foliis & baccis (poliantur & bona pars eoram qu* natur* foKunditas ediderat labcfa(?tatur:ita cordis perpetua mo¬ tione, eiufdemque vitali calore, paruus ifte mudus reficitiTr,conferuatur,viget:ni- hilque in eo aut ferax, aut ad partus ededos aptum natumve elTe poteft,nifi yis illa

De Subie6to & Prxceptis Anatomica artis. $

pripptenscordisfcECunditatemlargiarar. Acordevitalisfacultasmanat, acoelo coeleftis. Ha:c inferiorum dicitur coferuatrix,- illa infitum cuiufque partis calorem faadii.

fufatatjfouet, reficit. Coelum agit in inferioramom& lumine; cor perenni fuo motu & Ipiritu sethereo quafi lumine fingulas paries illuftrat. M otus & lumen in fuperioribus inftramenra funtintelligentiarum& coeli; intelligendarum quidem tanquam primi mouentis immoti : coelomm aiitem tanquam primi mouentis moti. V italis Ipiritus & cordis pul&tio inftrumcnta fimt animse & cordis ; anims tanquam mouentis non moti, cordis tanquain mouentis moti ab anima. lam vero fublunarem mundi partemin ventre inferiore expreflam quis non-videt> In eo enim partes nutririoni & procreationi dicatx.continentur,vt non fit cundtan^ dum profiteri,omniain humano corpore repetiri, qua: vhiucrfus hiernudus am- pliffimo fuo finucohibet.Vis-tuftellas errantes in microcofino intueri ?: Hume- mm.

dam lun* vim profluens cerebri refert medulla. V enereje poteftati genitfies hu- mani corporis partes inferuiunt. Mercurio vario paritdque ingeniofo facundise & venuflatis inftrumcnta conueniunt. Solis & cordis mirabilem analogiam , iam declarauimus. Beneuolo & benefico loui huinanum hepar fons gratiofi. vapo=- ris rite confertur.Martis incendium & furorem fellis in fc concipit veficula.Sarar- ■ ni fidus frigidum ac malcfidi flaccida lienis caro humoris melancholici recepta¬ culum perpulchre refert. Ita quidem paribus numeris tequaque proportione fibi inuicem rcfppndent vtriufquc mundi cosleftes vpcata: particulae. Duodecim Zo¬ diaci fignain humano corpore ab Aftrologis eleganter depida tacitus praetereo; trita enim fimt haec & fatis peruulgata.Lubetaltiora meditari & paulo lublimius mentis noftrx aciem intendere. Mundum in fimplicia& mixta corpora dirimut Peripathetici;fimpliciaquinque.ftatuunt,ccelu&Elementaquatuor;Mixtorum aliairapcrfedaeflevoluntjMeteora vocant, eaque, ignea, aerea, aquea, terrea; Alia amisarm. perfeda vt animata. Quaeiquomodo in homine fe habeant, quia res eft ad intelli- gendu pulcherrima, qpaefo diligenter animaduertite. Parui huius mudi fimplida corpora, quinquefunt,fpiritus& humores quatuor. Spiritus quinta eft EflTentia, setherea, proportione (inquit Philofophus) refpondens elemento ftellarum; hu¬ mores quatuorEleraentacorporisfenfibilia dicuntur. Bilis temperamento cali- diflima & furens,ignem refert:fanguis calidus humidus,acri:pituita frigida humi- da , aqux; melancholicus humor frigidus ficcus , terrae non inepte conferuntur. rSv fiertmpcev vero microcofini huius videte mirabile analogiam. Fulgores pri- mum terrificos &corufcation es ignitas, excandefcentiu oculorum mbr? indicant ^ '

■ fuffufiones &qu§inde emicat «xA.c!lq,->Lie?.Inteftinorurugitus,borborygmi ob¬ murmuratus , ftrepentes crepitus.& rudus mille tonitruum fpecies exhibent. In¬ gruentem flatuum-vim ventorumque tempeftates turbidas, cruditatum exhala- tiones,aurium fibili & tinnitus pE^nuntiannln faucium fpatia,laryngem, thorace, decumbensfluentisinftar humor, pluuiasatqueimbres infinuat; coada rotun¬ daque fi)uta grandinis gerunt fimilitudinem ,lacrymf rori ^milantur: concufi fiui,conuulfiui,tremuli & palpitantes motus,terr5 motus defignant. Reperiuritur in corporibus noftris fodin?,e quibus metalla & lapides emuntur,non ad ^difica- dam fed diruendam domum; Renum itaque &vefic5calculi,foflilium ac mine¬ ralium fpeciem pr?fe ferunt. Hfc microcofini eftmeteorologia, h^cimperfede mixtorum demonftratip. Quodfiperfedemixticorporis exemplum in homine defidcres,en tibi totum corpus,in quo ea eft difeordium quatuOr qualitatum con¬ cordia, tamque equabilis elementoru mixtura, vt inter viuentia omnia & animata

OuAm male tutterUa^^eU

6 Liber primus

medij rationem obtineat. Eft igitur homo paruus mundus, miraculum magnum, eiufque ftrucluramirabilior eft vniucrfi totius opificio. Nam in magna tabula multa pingere fecilius eft quam in exigua tabella omnia compledi.

Damnantur Epcurus,i^omuSy Ttinius er alij natura calumniatores-.atquehominis frajiantia ex illius nuditate demonjiratur.

V ; ^ G AP. III.

ACEAT nunc BelluinusilleEpicurusquihominum corpora I cafu & fortuito feda affirmabat, ex turbulento iolicet atomorum concurfu. Exfibiletur & explodatur vt imprudens Momus ille, quimultainhmnanicorporisftruduramanca mutilaque agno- ’ icebat.Exulent e naturje ichola Plinius iftique omnes pfeudophi- lo{bphi,quinaturam iniuriislaceffcreno definunt, quodnudum &inennem, in nuda humo, natali die , abiecerit homine ad vagitus ftatim & plo¬ ratum. Namque vt ab Epicuro incipiam, Qu£cafiifiunt(6Epkure)raio contin¬ gunt ; eorum nec certus nec prolper perpetuo (perari debet euentus; At fi decem hominum millia attente intuearis, omnia eorum corpora pari artificipjconftruda repexies,eandemoffium,cartilaginum,vinculorum,neruorum,yenarum, arteria¬ rum, vilcerumfttuduram,eundemcontextum,figuram,numerum,ficum,dextra finiftris fimilia,totuque corpus eodem fere circino iero p po#or inuenies: nihil ergo in ftrudura corporis fe ingerit for^itum, nihil quodlapienti^e fummre maieftate non rcferat.Galenus,vt Epicuri errorem conuinceret,dicebat:feilli daturum ceur tum ahnos,vt fitum , figuram, &i ftru duram alicuius partis mutarer, neque dubi¬ tare fc futurum tandem vt fateri cogeretur,non alio, necpetfediorimodo id fieri potuifle. Dicam ego audacius Angelos omnes etiam , fi mille annos in hominis ftruduraconfumpfiflent, eamnecdiffimili ratione , nec.melius adumbraturos fuifle. Abeat ergo cum luo commento Epicurus. Moihus vero imprudentia da- nandus ejuifeneftrata optabat corpora vt aninii omnes affedus paterent. An non (Mome)in facie, vultu &oculis lucet animi omnia pathemata.^Sunc oculi animi in- diccs,vt vultus animi eft imago, per oculos velut per fen eftraad animu vfq ; pene- tratur,vt praeclare dixerit Alexader dtfifeuKfjLVi rns xdroT^pov Svetf, oculos

anima Jfeculum ejp. Mirantur oculi,adamat,concupifcunt,amoris,irx,furoris,mi- fericordire , vltionis indices fiint , denique ad animi affedus omnes oculi funt co- pofiti, cius imagine ita exprimentes vt alter animus effe videantur, hos enim cum ofculamur , animumipfiim attingere videmur. In facie vero quam manifefta vi- fiintur mcerentis, timentis, cupidi, irati, gaudentis animi figna ! In vultu audacia, pudor,maieftas:conlpicuafunt.Namquein fuperciliis fuperbiainhabitat,in genis pudor, inmcnto maieftas,in.cordenafi:unturhaeG omnia, fed hic fedem habent, -huc fubeunt, hinc pendent, lam vero illorum effrenis audacia cohibenda eft, qui naturam triftem nouercam appellant , quod hominem omnino nudum & animoj & corpore produxerit, ideoque animalium omniu imperfedilfimum effe contendunt. Ac de anim? quidem nuditate ita philofophantur. Cetera ani¬ malia fentirefuamnaturam, alia pernicitatem vfiirpare, alia properes volatus, alia nare, homine fi:ircnihil,non ffiri, non ingredi, non vefii, denique animal cgteris , imperaturu non ad aliud nature Ipote ferri,qua ad fletu,vt a fuppliciis vitaaulpice- -tuTjVnam tantu ob culpam,quia natum eft. S ed & vincitur (aiunt)a multis,fenfuu

'De Subieclo & Praeceptis Anatomicae artis. 7.

perfectioae.Nam acie luminum vincunt nos aquil?,{agacitate narium cancs^acu- rior talpe & V ulpis audituSjgallin^ acrior guf!:us,arane? tadlus exquifitior ; ita im- perfedior,hommianima. Dccorporevero eorum querelas audiamus. Ceteris coriiahcmi- animalibus varia tegumenta tribuit natura, teftas, cortices, villos, fetas, pennas, fquamas, vellera, cornua, detes, vngues, quibus & fe tueri & alia laceflerc poffint: hominem folum omnino inermem & hudum,natali die,abiecit. Querutur etiam quod non magnitudine corporis equemus Elephantcs,velocitate ceruos,leuitatc aues,impetu tauros, vitg longitudine coruos,quod folidior fit cutis bclluis,decen- tiordamis,denfior vrfis,nulli denique aiunt vitafiragilior. Sed quani male philo- ibphentur &quam iniqui fint diuinorum munerum 5fl:imatores,audiant omnes.

N udum 6ne ideo creauit hominem Deus,vt rerum omnium qu? natur^ lege im- c»r tminu perioqhie continentur princeps eflet. Quemadmodum enim fenfuum organa omnis alien^ qualitatis expertia funt, vt rerum omnium fpecies admittere queati ^

nullus in criftallino peculiaris color, nullus in auribus nariuusfonus, lingua nullo fapoire fucata, nares vernaculum odorem non habet tadbus extremorum nullum obtinetJta no decuit animam hominis que,vt docet Philofophus,poteftatc qiio- .dammodo erat omnia,peculiari aliqua arte & induftria ornari. Corpus vero nudu &inermeefledebuit,nevniarmorumgeneri tantum addidum eflet animal c?- teris imperaturum; quam enim & incommodum &indecorum fuilTet homini,ad conteplationem nato, perpetuo geftare arma? potefl; pro voluntatis iuflu & omni armorum genere veftiri & illa ftatim deponere. Nudus ergo eft homo & elTe de- buit-Sed tribus eum artiiauitpr^fidiis Dcus,qu5 ceteris animantibus denegauit, 'smmmtri- ratione ad inuentionem,fermonead auxiUum,nianibus ad perfedionem; Ratio, manus eft intelled®, rationis oratio,orationis manus. Manus iuflafacit,iufla obe- diuntrationi, ratio vis inteliedus eft. Itaque pro nuditate animg duo habuit,ratio- nem fi:ilicet,qu? ars eft ante omnes artes,artiu omnium ars & officina, & xiyov id eftfermonemaniminuntiumjpro nuditate corporis,manum organum ance om¬ nia organa inftrumcntum inftrumentomm.Rationis & manuum opera,licetim- ess^ umnis becillus & nudus nafeatur homo, a mutis tamen animatibus tutus eft,& ea omnia qug firmiora nafcuntur imo ferociora, etiam fi vim coeli fortiter patiantur, ab ho- tm». mine tamen tuta efle non poflunt. Vide nunc quifquis es naturte calumniator, quata nobis tribuerit parens noftra, quato valentiora animalia, rationis & manuu opera, fub iugum miferimus,quanto velociora confequamur, quam nihil fit mor- talinon fiib nutu noftro pofitum. Ita fit vt plus homini conferat ratio,qua natura mutis : plus lingua & fermonis velocitas , quam leuitas vfiifque pennarum : plus manuum induftria quam taurorum imp^itus , ferini dentes, vngula, cum efficere ea non poffint quominus opprimantur anobis,autnoftr5fubiedafintpoteftati.

hominii cordus a cateris dijf et anima-UhitSy & quid haheat ■ ■ peculiare in fui firuSlura.

CAP. IIII.

AM VERO nequidaperitisdefideraripoffifquodadhominisdigni- tatem & mirabilem eius fabricam fpedet, reliqua qua vnihomimreru omnium parens & moderatrix diuina lapientia conceflitperfequamur,

& quid hominis corpus a cateris diftet explicemus.Vtin homine & ce¬ teris animalibus , par eft vit?,ac nutritionis rauo ; ita vitaliu & naturalium organo-

8 Liber primus

runi in his non eft diffimilis ftrudura; fenfiis vero & motus in quibus animalitatis (datehanc vocemPhilofopho)naturaconfifl:it,quiainhommenobilioriformi mancipantur & ad diuiniores v{us,quam ad noxij fugam cetcraque appetitus ob- ■ ie<3;afunt comparati, organa maiori artificio conftrudlapqftulabac. Habetitaque prater ea qux dida funt,eredam fcilicet figuram & manus , multa in organorum animalium ftrudura peculiaria, qux corporis dignitatem magis magilquc indi- cant.Namquevtfingula,acapiteadpedes,percurram:foIianimaliumliominior- biculari figura tornatum eft caput,tum ad capacitate, tum ad ^uaxrd^aaj) , ne tain facile idus excipiat , tum ad faciliorem motum, tum denique quia rationis futurii erat domicilium,animaautem ex czlo rotundo infufa eft nobis;,Non tamen illud eft exquifite globofum , fed quadamtenus oblongum , verticibus geminis extu- mefcens & ad latera vtrinque comprefliim.

2. cmhnm Vnus animalium homOjGcrebrum habet amplillimum & humidiflimum ad mih&mum. animalium fundionum varietatem , no enim fine Ipiritu fundiones fuas ex equi¬ tur anima;fpirituum materia, fanguis eft ; copiofus autem ianguis pufillo corpore non concluditur.

j.toJB fdM Faciem foli homini propriam dicuntjVn de Grseci 7i^ o itcottov appellarut nomine hmshthct. areipfaaccepto,quia5»go(r(»6si» csteris animalibus os & roftru natura de- .

dit. Hic fedem habet audacia,pudor,maieftas,ideQfolus homo verecudatur. Hu¬ ius faciei afpedu terretur animalia cunda,quia plures in ea quam reliquo corpore - lucent diuinitatis radij.Eft porro hoc vnum in ea mirabile, quod cum in facie vul¬ tuque noftro fint decem aut non multo pluramembra,nullas duas in tot millibus hominum indilcretas effigies cernere liceat.

4. oculi vt- Sunt in homine {olo variegati oculi & numerofilfim* varietatis, exteris vero

negati. animantibus,excepto equo, in fua fpecie perpetuo fimilesjfic boum omnium ni- . gri,ouium aquci,aliorummfi.Diftant oculi hominis fibiinteruallo, proportione

magnitudinis refpedu exterorum animalium, minimo vt celerius ab altero in al- o.Deprauam tetumtranfmittanturfpiritus. Vni animalium homini deprauantur oculi , vnde oculorum. cognomina ftrabonum & pxtorum ab iifdem qui altero lumine orbi nafeuntar.

■ ■■j.pJfetne Palpebrx quadrupedibus in fiiperiore tantum cilio, volucribus in inferiore; vtrmque. Homofolusfiftruthiochamelumexcipiasvtrinquepalpebras habet.

8. mfueemi- Na{us'homini altior ad decorem, neque alij animalium eminet.

”‘”!xures 'm- -Aures homini tantum immobiles & iitx ad latus vtrumque in eadem linea cu milies. oculis.Solihominiclauesfuntdatx.

taMmmei Nullum eftanimal quodprxterhominemmammaspatte gerat priorejEle- phantesmammasdLiasquidem,fednori'in pedore habent. .

n.ptrtiumfu Pattcs quas homo habet priores anteriorefque, pedus, ventrem, guttur, qua-

m imerfut. drupedes, habent inferiores; quas autem ille pofteriores, dorfum , lumbos , nates, hx habentfuperiores.

ii.pBfaucf Homo paucilfimis tegitur pilis niC in capite, quod vt humidifflmum,ita&pi- •f*”- liseftconfertiflimum.

i^.FiirtiujM Animantibus,quxpilisveftiuntur,pattespronxhirfutxfunt, fupinx autgla- brx omnino, aut minus pilis ornatx; Homo coiitraparte priore hitfutior eft, quia cum pili operimentigratia fadi fint, egent quadrupedum prona tegumeto, prio¬ ra autem etfi nobiliora fiint , tamen p er corporis flexuin fouentur. Homini verO; quia ob celiam redamque figuram corporis anterior pars compar erat pofterio^ ri,debuit nobilior pars pilis muniri.

Soli

DeSubie6to&:Pr2Eceptis AnatomiczEartis. 9

Soli homini pili fub alis &pube erumpunt.

Solus canefat&calucfcir homo. ,

Omnium quadrupedum crura & cox£E,offibus neruoque abundant, carne de- » fidunt ; homo contra, nullam fer^ corporis partem carnofiorem habet natibus, *' tibiis, femoribus. ^

Fledunt quadrup edes crura priora & pof!:eriora,cottario modo quam homo, >: nam brachia retrormmfiediit,cruraantror{um.

Homo cumadiuftaincrementaperuenit, partem fiipcriorcm habet minorem r quam inferiorem.-priuCjuam vero ad6lelcnt,mperi6remmaioremhabet, contra ^ quam cteteraanimaliarpropterea no eodem modo progreditur, fed primum cum n infans eft,quadrupes reptat,deinde paulatim fe{e.erigit,mdem bipes progreditur.

Caeretis animalibus difcrimen ornum nullum efl:,{cd omnia a primo ortu per- r fedtaapparet : at pueris finciputmolle eftjleroqueinduratur. Cum caeteraanima- ^ lianafcanturcum dentibus, horno feptimomenle dentire incipit. Solus homo tcrreftrium bipes.

Solus ad amuflimred:us,crumm benefido,incedit. ^

Solus homo fedct,tum quia diuftare no potefl:,vt animalia bruta, qux & qua- 2.Tsiilia fi. tuor habent pedes,& humi proftrata iacennduo autem pedes totius, corporis mo- d»- lem diu fuftcntare nequeunt; tum quia neceflarip fedet,ob liobiliorem finem,ad praeclaras artes exercendas,ad contemplationem.

Vni homini cutis polita,^ualis,lucida & maxime temperata; caeteris animali- bus autteftaceaeft,aut omnino pilofi, autmollior,quia ta(3;us,fundamentum eft omnium fenfuum ; itaque in puriore tadu fenfus eft defoecatior , & phantafinata fubtiliora, vnde animae fublimior op eratio : propterea ingenij vires ex tadu aefti- mandas putat Ariftoteles fecundo de anima.

Jit^vtilisc^natomeadJuico^itionem.

CAP. V.

V M I T A qv E homo paraus fit mundus , & eorum omnium, quae vniuerfi illius ampliflrmo finu continetur,aftrorum, meteo- rorum , metallorum,miner4ium,vegetabilium,animalium,lpiri- tuum femina in fe contineat , quifquis feipfum praeclare norit, omnianouerit,cuminfe rerum omniuhabeatfimulacra. Deum in primis Gogno{cet,quia ad illius imaginem eft efformatus,vnde auguftum Dei templum didmra Theologis: deinde Angelos , quia cum illis in- telliginpoftmodum bruta , fentiendi enim & appetedi facultatem cum ilhs habet communem: vegetat cum plantis:exiftit cum lapidibus ; corporum denique om¬ nium eftregula. Propterea lapienter Apollinis oraculo, 'vt eft apud Platonem in Alcibiade,quilqueindtaturadluicognitionem. Hfc, omnium iudicio, veraeft smagnitu & Iblida Philolbphia. Nam Demonax interrogatus, quando ccepifletphilolo- phari,Cum (inquit) coepi meiplum cognoftere.Puabat Socrates furori ac deme- tiae proximum cire,fupremainquirere&alienapcrld:utari,iisignoratis quae funt in nobis. Hoc a vetula quadam Thaleti Philofopho Milefio facete olLm expro¬ bratum. Is enim cum,inc6nlultius oculos ad ccelorum cotemplationem erigens, in foueam ceddilTct : O ftulte , exclamauit vetula , quae fupra te funt quaeris, qax vero infra te, imo intra te ipfum funt,ignoras.Magnifica vero vox,non vetula,fcd

B

lo Liber primus

Philofopho digna. Atfuiipfius cogmtio,vt pulcherrima & difficillima.Hac ^Tuumc ramen,ex corporum fedione & anatome ipia, facillime affequemur. Cum enim animain hoc corporis crgaftulum coniecta, fun(9iones fuas^finccorporeo orga- mm. no,cxequi non poffit, quifquis animas notitiam comparare volst^s.corporisflru-

duram pognitam habeat neceffe eft.Sic Abderita ille D emocritus,vt irte & mefi- cholis fedem muenirct,animalium corpora fecabat,& cum a ciuibusinfanus exi-

ftimarerar, Hippocratis edido {apientiflimus eftiudicatus. Age vero, an ndnille fui notitiam habere didtur,qai animi mores temperarednteftinos tumultus, quo¬ rum procellis & fiudibus mifereiadatur,placare, &varia pathemata, quibus.tan- quam furiis agitatur, coprimere ac fedare nouit? At hoc iptiim petbeile nos docet anatome. Qm enim viderit totum corpus, partiu diuerffgeneris ftrudura, varium, mulciplexque,earumdem continuatione vnu fieri j Qui obfenianetit mirabilem partium (TVfjLTteL^sia», conlpirationem vnam, mutua officia, vt nulhs agitatteaua- narmreiam- j-jj-jje ftimulis fua fibi non referuent, fedcum aliis libetaliter communicent; is pro- pnmh. culdubioanimimoresitamoderabitur, vt omnia confentiant,&ihferiorafupe- rioribus obfequanmr. Qui fingularum partium vfum,fig,uram,fitum, mirabile, ar- tificium,& externorum fenfiium organa accurate lufttauerit, is quomodo fingu- }js (debeat vti,agnofcet facile, quo quid pr2clatius?quid vtiliusjFiguram habesere- ilam.'. ^ dam,vt, originis tute memor, non humi, brutorum modo,reptes,fedinccEtum.te

. crigas,dicafquecumTheologis; Suntoculiinfuprc- mdtoahci- molpcocollocati, Vt fciasadhoctibidatos Vt fublimiacontempleris.

Aures tibi duas eafquepatulas conftruxit natura,v t difcas duplo plus audiendu quam loquendum. Linguam vero vnicam dedit,mufculis decem & vinculo vali- (fefilmo, vclut freno, alligatam,ore ac detibus velut clathris claufam,vt prius mens diiudicet, quam proferat, verbumque prius tranfeatper limam, quam per lin¬ guam. Facultatum anim« fedesfiinfpicias,rationaleminfummoloco, cerebro - quippe,caluaria vndique circumfepto,locatam, irafcibilem in corde , concupifci- bilcm in hepate repericsndeoque debere has fuperiori tanquam regins & princi¬ pi famulari. Principum vero partium & ignobiliu , mutua li {pedent officia prin- xipes & ignobiles, videbunt illi quomodo imperare, hi quomodo obfequide- beant. Difcant illi, ex cerebro,quomodo populis iura diei debeant : a corde,quo- modo duium vita & (alus confcruanda:ab hepafediberalitatcm ; Nam cerebrum in editiffimo loco pro tribunali{edens,{ingulisfenfunmc!/icr6))‘l}te/(iJ5 dignitatum ' officia diftribuit.Cor regis inftar partium omnium vitam, vitali fijo calore tuetur. Hepar gratiofi humoris fons, propriis futnptibus vniuerfi corporis familiam;tan- quam munificentiffimus princeps,alir. Ignobilior aute plebs, qugSn^eges fetui- ^ rutis, fadle a miniftrantibus organis acdpict. Qug enim in imo ventre continen¬ tur partes, hepati omnes famulanmr ; ventriculus cibum co quit : inteftina diftri- buunnvensE melenterij praeparant;veficula,lien,rcnes, regiam domum expurgat, totam que illuuiem,vclut.eculina,exttudunt. Qu* in thorace concluduntur par¬ tes, cordi fubfcruiunt; Qu*incapite,ccrebroancillantur:itamutuasfibi tradunt.^ operas. Quod fi earum quxdama debito munere deficiat , totaftatim corruit & labafeit i3economia.Hocartifido olimMeneniusAgrippaRomanum populum, qui in montem {acrumfecelferar, Senatus Imperium segre ferentem, reuocauit. Eft ergo anatome velut certiffima dux , adprgclaramfuiipfius,id eft,natur5 pro- prif cognitionem: ptopterea magnanimos Principes, illufhiffimos heroas, inui- diffimos Imperatores , hacluiipfius yvalcreias aipiditate pelledos , in ipfo etiam

De Subiecfco & Praeceptis Anatomicse artis, ii

armorum fl-repim rumukucjue bellico, ftudiole rem anatomicam excoluilTe legi¬ mus. Alexander magnus,inter tor tantolque rerum pr^clare geftarum triuniphoSj Ssi fe animalium naturam & fingulas partes/ub pr^ceptore Arillotele, diligenter ob- feruafle gloriabatur. Hiftoriarum inonumentis proditum eft, .i£gyptiorum reges luiriir. propriis manibus corpora fccuifle. Marcus Antoninus Imp erator ex difledHone corporum fili conftitutioncmdidicilTe affirmabat. Boetium & Paulum.Sergium Confules Galeno olim, Romatfedionem publice molienti, affiiifle accepimus.

Hfcitaque primaefto anatomes vtilitas .

^mmfit^MlisAnatomeadDei cognitionem.'

C A P. V I.

R^CL A RVM eft{anefiiiipfiusnotitiamhabere,quodipfa nos docet & quafi digito indicat corporunife(5lio;fed longe diui- nior vberiorque eft altera anatomes vtilitas; nobis, quibus Euan- ,

gelic? legis Iplendor afFulfit,pcculiaris,Dei fcilicet immortalis co- gnitio. Non poteft fiimmus ille rerum omnium parens,folus per tunem. le habes immortalitatem, quilucem omni luci clariorem incolit, ad quam nullus aditus patet, quem nemq hominum non oculis modo,fednc ani¬ mo quidem cernere poteft, nifi per effedus cognofi:i,& omnis qu^ de Deo habe¬ ri poteft Gognitio.non a priori, fed a pofteriori petenda eft. SicMofem rutilatem Deifaciem & oculorum aciem obtundentem ferre lion potuiffe , facra teftatur pagina. Imijthilta, Dei (inquit Apoftolus ) prea, qua uijibiliajum coffiojcuntur.

ergo mirabilem hominis ftrudturam, fi attentius contempletur tanti opifi¬ ci) authorem & atchitecftum non colat, veneretur, fiilpiciat ? Celehrabo te ( inquit Regius Propheta) Domine, quia mirabiliter Jumformatus.Vhidi^Minemim, Apel¬ lis V enerem.Polycleti regulam miratur antiquitas , eifq; fummos decreuit hono¬ res, commendamrCtcficlcs, quod marmoream ftatuam tanta arte effinxerit, vt Sami) adolefcenres eius potiundi defiderio in templo pernodrarent. Tu homm omnium Archetyputn & exemplarfhominis corpus inteltigo)non fufpicies? Imi- tabanturilliin operibus naturse quod eft minimum,nempe exteriorem faciem: nam mutafiint, immobilia , & inanimata eomm opera; hominis quam vari) fint -motus iique mirabiles,ip{a corporum infpedio docet. V eterum,quidam humani corporis f3bricam,Dei librum appellarunt. In orqnibus6ne apparetnatura: nu- “

men,tefte Heraclito,qui cnm in cafe furnaria federet & qui eum alloqui cupiebat, intrare non auderent ; Intrate(inquit) nam etiam hic Di) funt. louis (aiumPoette) omnia quidem fimt plena;fed in humani corporis ftrudura eft nefeio quid augu- ftius,lucer quippe in ea ad mirabilis Dei potentia,incredibilis eius fapicntia,& infi- nita bonitas.Potentia quis non ex eo iudicet,quod ex tantillo femine, cuius partes m Umnis videtur homogene^, & gutmlis aliquot fanguinis,tam varias partes effinxerit,olIa plufqua ducenta,cartilagines totide,iigamenta quaplurima, mebranas pene innu¬ meras, arteriaru tubos, venarii myriades,neruoru plufqua triginta paria, mufculos fere quadringentos,vifcera denique omnia delineaueriRincredibilis vero lapien¬ tia, in mirabili totius &tani diffimilium partium artificio; apparet. Ingredere tu quifquis es,etiam Athee: ingredere,qusfo,&cram Palladis arcem ( cerebrum ho- minis intelligo) & regi? illius domus columnas & concamerata inuolucra,fijpcrbi sdifici) ingentem molem jfuffulcieda, atria, finus quatuor,fpeculum lucidum,

B ij

U . Liber primus : .

sligZ plexus arteriokru labyrintheos, venaru mirabiles dudus , Cerebri elices, Sc aqu^-

/n<S»r< 4,- ducius,neruorum innumeras fcaturigines , medull^ illius alb? quam Sapies in Ec-, clefiafte funem vocat argenteum miram fcecunditatem contemplare.Hinc 7rtlAs«folisportas&feneftrasanimi(oculosdico)meiitisaciemintende, cryftalli fulgentis nitorem humorum aquei & vitrei puritatem , tunicarum contextum, mmcuiorum in oculis verlandis miram volubilitatem intuere: Auris internae arti¬ ficium, labyrinthis,cochleis,fenefl:ellis, tympano, tribus officulisjftapede , incude & malIeolo,mufculis exiguis,ncruo auditorio, dudu cartilagineo tam affabre co- cinnatum. Lingu^ pufillicorpufculi, quod benedicit Domino & maledicit homi¬ nibus, quod anguill? &muren^ in modum tam variis motibus agitamr,vires,ftru- duram,mufculos,carnem propriam, menibranas,neruos, frenum conipice. Cor- A& ic dis finus duos,auricu!as totide,quatuor infignia vak, que (vt ait hippocrates ) funt

mic. velut srolrtyiol myaX (pJ<no5 dl!/^pa)Vot/j id efl fontes humcma numne flu¬ mina quibus totum cordus irrigatur, hoftiola vndecim,; Hepatis mirabiles plexus, arteriarum & venarum diuortia omnia, partium denique animalium , vitalium & naturalium mirabilem ftruduram confpice ; an non etiamdnuitus exclaitiabis. O Arehitedum admirabilem ; 6 opificeni inimitabilem ; & cum vatidico Propheta hymnum Creatori czaes.Confitebortibi Domine,quiA tu/e Japientiis ma^itudinim de- clardfliinmeicorporisfihrica. Poftremb infinita Deibonitas in Iiocarcificiolucet, quifinguiis partibus tam bene prouidit , vt qualibet fuum habeat peculiare vfum; m- omnes vero tanta confpiratione ita fint aptg connex^que , vt mutuas fibi tradant operas,& earum vna affeda,relique ftatim in illius svfMsdAnnx trahantur. Hmc partium {bdetatemitaindicauitHippocrateslibeEpdeaIimento,o'upte!rroi£6inw> (Tt/pyottt/ (jdaj,<xvix.'7eahkaj 'iirtiAa>,cbnfliratio ’vna,confluxus vnusfonfentientia omnia. Admiranda igitur h^cin ftrudura corporis Dei opera , fiint velut magiftti muti,' libri vulgatis Theologias SiDodoreslapienti^diuinf. . . ;

^^dmJit'vtilis./i«atomePhilofbfhis&‘ omnibus fere artificibus.

CAP. VII. '

SV NT HI Dvo Anatomcsfrudusvberrimi omnibus, Vt opinor,.

communes:namranofl:ra primum, dein inuifibilis Dei cognitio: funt & alij Philofophis, Poetis , Pidoribus & plerifq; artificibus ad artis perfedionem-pecuIiares.AcPhilofopho quide naturali vti- lem efie Anatomen putat Galenus , velfoliusfpeculationis gratia, }iiomta,aL vel vtdoceatfihgulare naturs artificimn in qualibet particula. Cumenimillius fubiedum adgquatum fit Corpus naturale ; hominis autem corpus reliquorum omnium fit prerpoy &regu!a,noiidebetnecpoteftverePhyficusappcUar^quif quis humani corporis hiftoriam ignorauerit 5 propterea fummus ille nature ge¬ nius Ariftoteles , libros de hiftoria , de partibus & de generatione animalium feri- rtilis «mdi pfit elegantilfimos. Vtilis edam cft morali Philofopho. Quomodo enimanimi phiUfifht. jjjores temperare , rempubheam aut duitatem regere , priuatam domum guber¬ nare debeat , fiicile,ex mutuis partium officiis & naturalis oeconomi^ conftitutio- rtilurtem ne,addifccre poterit. Mittoquam fitPoetis&pidoribus,ad artis perfedionem, exiiBmhifi- vtilis.Nara & Homerus ipfe de Anatome multa eaque pr^clara feriptis mandauit;

hoc vnum docere inftitui, Medico Phyfico, Chirurgo & Pharmacopaionon mado vtiiem, fed omnino neceflariam effe.

De Subiecto & Prxcept is Anatomica artis. 13

Medico non modo viilem,Jed'omnmo necelJaria.m,ejJe jinutomc-n demonfiratur.

CAP. VIII.

^Tad historia fidem conferre creditur Geographia, ita - & ad artem medicam humani corporis cognitio videtur neceflaria.

A ftJoj? ye^p Tou <Td)fJLA.roi *p%« iv («rpix» Asy» : NMura, enim

corporis , principium efl jermonis , in arte medica, vnicam agno- s fcit Hippocrates libro de Flatibus morborum ideam ; iblaelllo- z;ira (ii ira eorum varietas,qui morborum differentiam facit. Quifquis ergo partium huma- _

ni corporis hiftoriam ignorabit, is earundem affectus male dignofeet , peius cura- bit,peffime,qui euafuri fint aut non euafurijprsdicet.

Diagnofis circa duo ver&tur,affe(9;us fcilicet ScaSe&q partis notitiam.Partisaf- fedtae indicia ex multis quafi fontibus, {edlitupr^fertim, Siadionel^fabauriun- U

tur: Qui enim nouit ventriculi adlipnem efle co(ionem,fi ea ledatur , vetriculum '“'t'”'" effe affectum dignofcet;Qui nouerit hepar in dextro hypochondrio fitum efle , fi * doleat aut intumefeat hypochondrium dextrum,hcpar non lienem affedtum effe affirmabit. At fitus & adiiones partium ipfa nos docet Anatome.

Prognofeos apud Hippocratem ttialunt capita, excreta , adtio lefa , & habitus <-

corporis,incolore,figura&mole; ath^cfolaanatorriedignofcunmr. Curationi quantum inferuiat partium cognitio expreffit eleganter Galenus initio libelli «i

«afei oV«iBV.®'£t/'i/1*(inquit) «v‘r?Jt<.Tpi5t?aK&®oi' itctrtncpvatv, idejl ^omnia, qua Jlint in medendo , Jcopum habent id quod naturaliter efl conflifutum . lubet Hip¬ pocrates libro de officina medici, vt fimilia primum intueatur medicus, dein diffimilia. Ariftoteli primo de Animarredlum, index efl: fui & obliquL Quomodo enim ftacta aut luxata offa reftituet Medicus, fi naturalem eorum fitum , figuram & ftruduram ignoretjN on poteft exquifita medendi methodus , nifi per indica^ tiones abfoluhat indicatio fumitur non folum dmorbo , fed etiam a parte affeda, '

& pro varia partis natura,temperie,fitu,cqnnexu, fenfu, immutari debet remedia.

Neque vero Medico tantum Phyfico, fed etiam Chirurgo & Pharmacopgone- celTaria efl: Anatoirie. Chirurgo magis neceffaria efl externarum partium,vtmuA culorum,neruorum,venarum,& arteriarum cognitio.-ne credat in fcdionibusla- tum ligamentum efle membranam,& rotundum vinculum effe neruum.-ne arte¬ riam fecet pro vena;qui enim horum ignarus erit, in ancipiti verflbitur perpetuo, eritque in rebus fecuris timidus,& in his,que metuendstlon funt,audaciffimus.

Pharmacop^o ad remediorum admotionem cofert patrium fitum & figuram agnpfceremam fi laboret hepar , hypochondrio dextro.-fi lien,finiflro;fi vterus & ‘

vefica,hypogaftrio:fi cor,mamm? finiflr^jtopica adraouebic,fotus,linimeta,em- plaflra.T alem etiam figuram, qualis efl parris figura, coficiet, ne partes vicinte ob¬ tegantur. Mitto quam fit vtilis & neceflaria ad Hippocratis , Galeni , & veterum p-idiiMdto- ■ Medicorum fcriptailluflranda. Multa enim obfcurafunt, quibus anatomica co- gnitiolucem,fplcndoremque affert eximiumjproptereafolebat veteres, medici- *'

nx tyronibus,pr?ccpta anatomica tanquam prim^ arris rudimenta proponere.

14

Liber primus

methodo doceri & demonftrarifojiit tAnatome.

C A P. I X.

■VM ITA(3;JE TANTA SIT Anatomes vtilitas & neceilitas, ftudiofos omnes hortor, vt eius ftudio fedulam ac diligerem ope¬ ram impendant : nec debet eos artis difficultas terrere, facilis enim eftjCi ordine ac methodo explicctur.Methodus autem difcendj ac docend* anatomes hjc cfto.

Anatomicam artem duobus modis comparari poffe exiftimo, feu infpedione& dodrina. Vterquc modus ad artis perfedionemeft neceffarius,fed prior certior, pofteriornobilionillehiftoticus, hic <^s'ti/Liovuoi . Sisw crJi- id efljcientificuf dici poteft. Infpedio vel eft figuratum tantuin,qu« in chartis pin- gi folentjVel corporum, tum hominis, tum brutorum , hominis mortui tantum, brutorum,& exrindorum, & viuentium ad internos partium motiis dbferuados. Dqdrinam duobus modis,fcriptis icilicet clariffimorum virorum & viua voce,af- inpaK fequimur.Inipedionem figurarum damnarunt quidam,quodfint vmbras tatum, rerum m om- q nx ftudiofos remoran tiuT magis quam promoueant. Si enim (aiunt) plantas non ^ /i*>- dico pingijfednedefcribi quidem voluit Galenus, verum per manus tradi &do-

omnino vanam futilemque eam cenieo ; muEa enim quotidie 'noua & prioribus feailis incognita obferuantur,qu£e hifce figuris quafi digito indicantur,non fecus aC Geometrarum demonfl:rationes,& Geographorum tabulae. Accedit, quod ca- dauerum femper non fiippetit copia ; qu* ergo in ledionibus prius fiint animad- uerla,hic penicillo ad viuum admnbrata expreffaque in memoriam reuocantur. His tamen folis non puto fidendum,cum necNauclerum,neqimperatorem,ricc alios quo filis artifices hac vmbratili & typica exercitatione formare liceat ; ad alia

itaq;, quae certior, eft & tutior inipedionem veniendum.Ea porro corporum eft, quae cum fint varia in humanis maxime fe exercere debet Medicus,quia non bru- ™ torum,fed hominis corpora curat,Secentur autem morma tantum, non viua. Scio ^ veteres, quofdam vt Hcrophilum & Erafiftratum damnatos regum permiffione, viuos fecuifle,quod etiam noftro feculo fecerut Carpus & V efalius. Sed impium hoc & plane inhumanum iudico, nec vllo modo neceffarium : nam ideo viua fc- cantur corpora vt adiones qusein demortuis conipicuae non fimt agnofiantur; at eas per^quein brutis deprehendere licet. Obljcies,differre hominis & brutorum adiones, przfirtim animales , necfimilia omnino efle organa motus , mufiulos fcilicet. Sed dicam ego ad motrices & fenfificas adiones dignofcendas fedione opus non effe; funt enim fere omnes fenfibus conipicus s foli abditarum partium fenfiifq; noftros effugientium motus , fedione deprehendi debent ; At fimilis eft inhomine & brutis cordis arteriarumq; motus, vt & cerebri, diaphragmatis, inte- , ftinprum.Viuaergonunquamfecentur hominum corpora, fidmortuatantum. Veteribus medicis non ita licebat humana iecarccadauera, id enim impium cre¬ debatur, fed inhumanius iudicamm eft, ob anatomes imperitia , viuos necare ho- ^ ^ mines.Nuncprincipum &legum authoritateid conceditur,& folentin academia Monipeliefi Confiiles ciuitatis quatuor cadauera quotannis date. Sidefint huma- na,ad bruta cofugiendum,caque &viua& mortua fccari debent.In viuorum ana- tomeadio dignofcitur,que pars,a quo niufculo moueatur.In mortuorum iedio-

De Subiecto&Praecqptis Anatomicae arns. ij

nc parrium fitus3figura5magnimdo,conexio,on:us,& fimilia. Ceterum, cum bru- tomm varia fint genera , ea qax ad-humanu corpus magis accedunt fecanda funt.

Galenus refert ad quinque genera.Primum cft ruminantiumjquse cibum reman- dunt,& a rumine, quafi a quoda ventriculo.ad os reuocat,vt oues & boues. Secun¬ dum eft folidamvngulam habentium j eiufiiiodifimtafini, equi,tnuli. Tertium ferratos dentes habentium , vt canesj lupi, leones. Ad quartum genus refert por- cina;ad quintum fimias. Omnis autem horum animalium fectio,non confufe,fed ^ ««fW» methodo quadam aggredienda efl:,ideoque prjBfcribends funt anatomic® leges.

H?c ergo communiflima lex lanciatur,vt a notioribus incipiamus,prccedat mor- ■tuorum fedtio eam que viuorum eft animalium,quia facilior notio rque.

DeindcjCum partium corporis alif fint intern^jali^ extern?, primum in externis fefe exerceant iuuenes ; eft namque externarum partium facilior, magilque Chi¬ rurgo necelTaria cognitio.

Pr?terca,cuni partium ali? fint folid?, vt ofla,cattilagines, vincula; ali? carnol?, T-mU vt miifculi, ab illis inchoandum, qu? aliorum funt fulcra, ficoflibus mufculih?ret, ab illis oriuntur, in ea inlcruntur,&: faneante Galeni tempora folebant veteres,in Alexandrinafcho!a,adoleicehtibuscadauerarefecata proponere, deinde integra corpora. Ad folidas autem partes accurate dignofeendas, aptiora fimt fenum & gracilium; corpora, quia excarniapaucoque adipe conferta. Ad h?c cum duplex Oturtt. fit fedio,vcl partis atoto ablat?,vel toti adiaGentis,prius adminiftranda fedio par¬ tis a toto ablat?,quia facilior, quam fecate toti adiacentem. Sed, & cum in fingulis £«'«<<• partibus triafpeftandaiubeat Galenus,ftru(5turam,adionGm & vfutn,debet ana¬ tomicus primum ftruduram inueftigare,fflox adionem,tandem vfum.

Poftremo,infediorlpadminiftranda duplex ordo obferuari debet. Alter, dum **«. . cadauerum liippetitcopia;alter,dum deficit, Si plura adfint corpora, vala tantum in'vnoconlj5icies:inaltcromufculds:inalioviicerafolajfivnicumhabeascorpus, . '

& eunda velis inipicere, cadauer eligendum incorruptum , fulpendio , ftragulis vel aqua extindum,cuius fingul? partes ordine commonftrand? funt. Eft autem Anatomicus ordo triplex,dignitatis,fitus,feu diffecftionis & diuturnitatis.Dignita- risordopoftulat, vtacerebroomniumnobiliffimo incipias. Situsieudiffedionis ordo, ea qu? intuenti primo occurrunt,prius commonftrat. Quod fi cadauer diu conferuare velis, ab illis partibus inchoanda fedio , qu? putredini magis funt ob- noxi?dtaqueimum ventrem prius feca3moxthoracem,deineaput,tandem artus.

Hanc methodum in Icholis & fcdionibus publicis obferuant anatomici omnes, dum in yno eodemque corpore omnia,aut certe quamplurima dcmonftrare vo¬ lunt. Atque h?c prima eft difcend? anatomes methodus, inlpedio fcilicet,qu? fe- dione comparatur.Poteft etiam citrafedionem doceri anatome, idque aut viua "voce,aut fcriptis;multa enim fola inlpedionefciri nequeunt,quaE deferibenda, vt meixi ajarwe cur tot & tales fint mu{culi,cur-talis figura, magnitudo, fimilia. Euoluendafunt /’"/"**'• ergo & veterum & neotericorum, qui in eo docendi genere excelluerunt,{cripta.

‘ Qui autem fuerint anatomes authores,fequenti capite declarabo. C£eterum,fi:ribi t-

& doceri poteft anatome duplici methodo. Altera dicitur dv<i->.ii<rtaiifeu refolutio- nis, qusE totum in fiias partes refoluit, vt dum humanum corpus in quatuor praeci- puas partes,caput,thoracem,ventrem,& artus fccamus: has rurfum minutius con- cidimuSjdonec ad fimpliciffimasperuenmm fuerit. Altera Ay^vi(T^a>^ feucom- pofitionis, quse ex finiilaribus dilEmilares conftituit, & ex his totum componit.

Nos, in hocopere Anatomico, vtramquemethodumobferuabimus. Prioribus

Jil

i6 Liber primus

enim quatuor libris fimilares omnes particulas deferibemus , ex quibus totum coagmentabimus.T otum hoc libris {cqu&bus,in tres venttes& artus|{ecabimusj in quorum delcription^fedHonis ordinem fequemur. ,

fuerint Anatomes fcriporesiac^rimum quid de ea Hippocrates.

■Ippocratem Cov Mjtanquam oraculum Grteci* & nu' men aliquod veneradum, coluit antiquitas; is enim rudi adhuc &na{centi Medicing maximum incrementum pr5buit,rerum- que omniumjqu^ ampliffimo illius campo coijtinenturjfcmi- naria nobis rchquit,tan quam bonus agricola, led omnia latis oblcure,&velut cdviyfia,Ta)S^Si, yt tot fintfere ineo effata, quot nomina. Non erat ante Hippocratis tempora, explorata Anatomica cogni- tio,nulla extabant ea de re veterum feripta ; primus ille diuino afflatus numine , & lua fretus multa, qure ad artem. Anatomicam Ipedabant, publicis

confignauit monumentis.Dicam ingenue(fremat licet omnes ) nihil fere eorum,- quae ad artis.vllim pedare videntur , ignoraffe Hippocratem. Cum enim duplex fit Anatome apudGalenum,lecudo de anatomicis adminiftrationibus; Altera vti- ^ lis, quae ad vlum medicum eft necefiaria; Altera lupra vfiim artis , qux ornamenti & voluptatis plus affert quam vtilitatiSjfuperabundantem vocat , illam accurate & eleganter delcripfiffe Hippocratem,demohfl:rarc aggredior.

Partium aliae lunt fimuares,ali? dilfimilares.Similarcs lunt olla, cartilagines, vin- cula,membranae,vens,artcri?,nerui;de quibas multa, eaque pr?clara,fcriptis man- >- dauit: Ac de olfibus quidem in vniuerfum,qualis fit eorum natura, qtiis modus ge- ^ nerationis,quae caufa materialis,effidcnfque,quis vfus , libris de offium natura, de carnibus, & de natura puelli,aperuit.Materia hi? verbis delcripfir,vbi pinguis plufr quam glutinofiextitit, offa formata funt. Efficientem caulam ita dclineauit. T* oVtet oKAilp w-sljtjtittro rni fef/ani ‘Sttiyvujit.ivet,, idefi,oJJad calore denjata reficcantur. Commune offium vfrim quis tam ^auds verbis tam accurate vnquam expreffit; ttXiOtlotrfcrip.a.tiTdim opOdruTc!. >c$v tfa/piyovloj ,idefl,ojfacorpori . ftahilitatemjreHitudinem & feciemjeufiguram exhil/ent. Va.mcul3.tem vero offium hi- jftoriam,finguloruni differentias,figuras, partes, defcriplit ; capitis quidem , libro de vulneribus capitis : rehquomra offium, libro de articulis , & de offium natura. Priulquam enim offium affedus tradat,naturam & figuram cuiulque offis inqui¬ rit. Erit mihi hzc vnica Ipin^ deferiptio inftar omnium.

B, Spina(mcpiit)naturaprm co^fcenda ^.Eft autem illius figura l^vcmoXm , id efl,

quadamtenus re£la , fed ita vt nunc extrorfum , nunc introrlum inclinet. A prima ceruicis vertebra ad feptimam vfque , figuram habet /spdVi’ , id efi,introrJura incli¬ nantem, vt oelbphago, &artcri*alperae lubftcrnatur. A prima dorfi vertebra ad duodecimam vfque,^guram habet xAJcpnvJd efl,extrorjum pr.otukrantem>yt organis relpirationi dicatis , cordi quippe ac pulmonibus, amplior relinquatur capacitas. Lumbi introrlum inclinant ; os autem lacrum Bvxiupov, cum reditudine extror¬ fum protuberat,vtampliorhypogaftrij relinquatur capacitas, qua: velica,re£tum inteftinum & vterum contineauReliqua eodem modo perlequitur. De Cartila¬ ginibus, vinculis & membranis, quredamlparfimtradidit.De venis multa, eaque . oblcuriffima,lcriptis mandauitjlibris de locis in homine, de lacro morbo,de offiu

De Subiecto 6c Praceptis Anatomicae artis. \y

natara,& fecundo epidem. Acprimum vcnz caux (quam nts-aH ixluu, id ejljecora- r/W»? vocat)afcendenKm&de{cendetemtruncum,elcgantcrde{cribit, feci.4.1ibi fecundi Epidem.

Iecoraria(inquit)per lumbos ad magnam vfque vertebram deorfum fertur ; ex Jiepate vero fublataperdiaphragma^corredtajdcin^eiugulapedt. Peculiarem au¬ tem venarum hiftoriam, id eff, exquifitam ramorubi diuaricatione , Si fi accurate non delincatit,nihiltamcn eorum, qusead medendi vfum fpeidtantjvidetur igno- raffe.Nam venarum omnium, quas Medici fecare fblet, meminit. S ecantur ven£ frontis, puppis, lingusE, aurium, iuguIareSjhumeraria, bafilica, poplitis, malleoli; at, has omnes agnouit Hippocrates Aphorilmo 68.fe£tionis quintas. Doleti partem capitis pofteriorem reda firontis vena incifaiuuat. Librotertio de morbis,in an- gina venas tuditfub lingua,Iibro de aeribus, locis & aquis,mcminit venarum qurE funtpone aures, quas folebant Scytha,vtifchiaticp dolori mederentur , fecare.

■ lugularesvenasdefcripfit libro quarto de morbis. Libro de offium natura in lumborum & teftium dolore venam poplitis & malleoli fecandam iubet. Sediio- nepriraalibrifextiEpidem. in nephritide fccatvenampoplitis.Humerariamde- fcripfitlibro de offiumnatura, quam appeUatfanguifluam. Libro de vidus ratio¬ ne in acuns fecat in pleuritide bafilicam,quam th v ii<Ta> (pAe^et , id ejl, venam inter- K<!»z vocat,- Communem vero venarum ortum &vfumindicauit libello dcalime- to, vt & arteriarum, p' (pAg|3® v ctpTHp ieev zsipS'i')i , radicatio ve¬

narum hepar, radicatio' arteriarum, cor-, ex his diffluunt in omnes corporis partes fanguis, fpiritus & calor. De neruis multa fparfim leges, fedcommuiiem eorum ortum quiomiies fere latuerat, defignauit. Molles enim& fenfbrios a cerebro, duros & motui deftinatos a cerebello ortum ducere voluerunt omnes; at conflat nunc quod a quibufda animaduerfum efl;prsfertim a V arolio,omnes etiam optf cos apofleripre cerebro oriri; quod an nOn primus indicauit Hippocrates libro - de omu natura? Ngtlpcoi/ (inquit) ’dx<pvaK N^ruo^

rumfexortus ab occipitio efl vfquc ad fpinam, coxendicem, pudendum, femora, brachia,pedes,tibias. De glandulis integrumhabeshbellum. Atquchrecdefimi- laribus vocatis particulis. De organicis vero multa, eaque prxclara,fcriptk mani dauit.Dc corde aureolum fcripfit libellum,iH cuius hifloriaita excclluit,vt ne Ga- ne arie nd. lenum quidem ac V efalium exadius defcripfiflc putent ; fcd multa obfcura funi^ ««W/Ww. quK commentariis illuftrare coepimus, vt & c*teros Hippocratis libros anatomi- cos.Hifloijam foetus,generationis principiia,conceptum,formationem,nutritio- nem, vitam, motum,partum, an non accurate defcripfit, libris de natura pueri,de feptimeflri & odimeflri partu ? Diuina ergo funt Hippocratis , fed obfcuriffima , de reanatomica feripta

^d de Jnatome Jcripfi'it(jalenus-,0> quam male d Neotericis accujetur.

GAP. XI.

A LE N V M Grseci fere omnes , Arabes & Latini alterum ab admi Uni. Hippocrate, medicina parentem no immerito prodicant Is enim vniuerfam mededi artem diuinis plane feripris tantopere & exor- nauit, & amplificauit , vtfiib eo rurfiim nata medicina videatur.

Multa quide extabantmonumeta veteru, fed confufa & XrAiida. erant omnia, quibus fummus ille vir ornamentum attulit, fparfa colligens,inculta

i8 Liber primus • ; '

illuftrans, confafa certo ordine diftinguensi multa particularibus experiinentis obferuans. De exteris medicinx partibus nihil dicam , hoc ynuni audadier affir¬ mabo, Galenum rem anatomicam ita illuftrafTe , vt cum prioris fiecuh tenebras, difcufleritvpofteriorilijcemfplendoremque attulerit eximi:Un:i.Nara:Cum tria fint media,qux ad perfectam Anatames cognitionem quaflmanu iiQs ducur/e-i dtiones partium , adion es earumdem & vfus;fingula ita accurate defcripfit, v t in eo feriberidi genere ornnibus excelli^erit. Sedionis modumlibris deanatomieis. adminiftrationibusjde mufculorum' & nerudrum fe6tione,aperuit, Adiofies par¬ tium indtcaujrjibrisdefacultatibus naturahbus , deplacias-Hippocratis. & Plato^ nis: de vfu vero fiiigularum corporis partiumylibros edidit decem & o.do, qui pofteros in tantam pertraxerunt admirationem , vt diuini ab omnibus aippelien-; tur.Maxima ergo funtGaleni irinos heneficiaiHunc tamen proh dolorlNeoteri- ci fere ornnes vbique carpunt, itrio difcerpunt,hunc quo iurcjquaqueiniutia lan-; cinantihicambitionisftirnulojillc.cauillandi gratia,pauei veritatis ftudiaSed que- admodum fi udus in fcopulum impingetes j quanto violentius fefe inferunt , tan-' to miferius,diflipantur ; itainanes &: ridiculos eorum conatus exifiimo^qui alieiti nominis,maxime vero prxceptprum njina,gr3dum fibi par.ant ad gloriam. Adu- laturGalenusi Neotcticis.Primum,q.uod brutorum,non honainis,anatPmep de- cdummi. fctipferit: neque enim huinana corpora vnquamfecuifle dicunt. peinde,muha ,

cum ignoraflejqux hodie funt notillima , vbique iaditant. T ertiOjpugngntia & diffentientiafxpeloquutum fuiffe, Pofltremo, pmniaconfuse &fine.mechodo fcripfilTe. Qux enim(3iunt)in libris de vfii partium, quos duiiy)s,voeatiSi metho-,

■ dusobferuaripotcft;Piimumenimde,manu,deindedexriutibuS)dpedibuSipbfl:;

. modum de imo ventre & partibus naturahbus differit. V eruin quam fiittlK jSnt trm£ edum- hj calumnie,& quam mifcre hi alludnentur, audiantQtnnes.hl^que' vt a prima nudefuifr. Jj£.Q jjQjj Qxnizxnm modbiled etiamhominu cadauerafepeiGiemuH

fecuilTctproferam audoris ipfius teffimonia. Librodecimo tertio de viiif partium, Propofitum mihi eftfinquit) folius hominis jftruduram explicare.,Trinio.de ana¬ tomicis adminiftrationibus.Infpicere op ortet quamque particulam prxfertlmin Gdesum ho- honainibiis. Secundo libro:Iam,(inquit) fimix pes ab humano, differt, quod ftru- diira digitorum huic animali fit diflinrilis. Quarto de anatomieis adminifiratioT iiibus,& tertio de vfu;p3ttium,difcrimenafFerttendinum,quiincrura & pedes fe¬ runtur. Primo de anatomicis admtniftrationibus, femoris caput obliquius effe vult , mufculos diffimiles , qui in tibiam inferuntur ; tradit etiam lumborum differentiaminterhominem&fimiam. Secundo de ratione vidus , hominem; differre ait.a quibufdam animalibus-in exortu venx azygos : dccimotertio de vfu .partium , humanum vterum ab aliis animalibus differre, feribit. Si, ergo quid habeant fimile , quid iteni dilfimile hominum & fimiarum corpora, agnouit Galenus ,.vcrifl!mile cfl: eum humana -corpora fecuifle ; nam in fimi- libus diflimilia dignofeere folius eft artificis , eiufque periti Atque hxc prima UifmW ct- fi*: in Galeni calumniatores depulfio. Dicunt multa ignoraffe Galenum , qux ad humani corporis Ifruduramfpedaban t, quafivero proprium homiiiis non ptlp. jQj. ignorate : J^unquid V efalius .multa ignorauit j qux potoac a Falopio fiint animaduerfa, & nos multa quotidie prioribus feculis incognita obferuamus? Su¬ mus, vtbonus dicebat Cauhacenfis, in collo gigantis., &, vt vetuftiffimus canit Poeta, Si ct,’ioi'|) ae tiroLvf’ o' p5. Quod autem obiiciunr, Galenum fibi ipfi non con-

DeSubie6l:o& Pr$cept!s Anatomicae artis, ig

featirCjfed pugnantia fepe {cripfiire.Difcatjfuifle veteribus hocin more pofitum, vtfepe ex aliorum fententia multa proferant. Sic Hippocratem, Ariftotelem,&

Platonem more vuIgif?pe loquutosfuifle, teftaturinterptetes.Dum ergo ex alio^ edmiiiBrit rum fententia loquutuseft Galenus, diifentientiafortaflefcripfit; at dum ex pro- feflb de re anatomica dilputat, fibiipiiconfentit perpetuo. Poftremo, libros de vfe partium confufe& fine methodo feripfiffe clamitant. Sed nefeio qiib rapiat eos contradicendi & calumniandi ®ftus ; admirabilis eniin eft eorum librorum inethodus,quam multis .incognitam,nunc ego in apertam luceniproferam. Pro- Mirai& pofitum eft mihi, inquit Galenus,hominis ftrudturam, & fingularu eius partium vfiim explicare: ergo quid habeatin fiii ftrudura peculiare,quidque a csteris ani* mantibus diftet,prius aperiendum. mr.

Habet autem pro nuditate anim£e,rationem, qux ars eft ante omnes artes ; &c pro nuditate corporis , manum , organum ante omnia organa. De manuitaque, quam folus habuit homo,primo felecundo libris tam accurate & eleganter dilTe- rit,vtpofteris gloriam omnem prteripuerit. Qma vero crura maximamcum ma¬ nibus habent affinitatem,eftque in eorum ftrudura quid peculiares nam folus ad amulfim redus crurum beneficio incedit homo, ideo de cruribus libro tertio agit;id enim dodrinse ordo p oftulare videtur,vt quse fimilia fimt,fimul explicen¬ tur. His explicatis, qute homini propria funt , ad ea qux funt homini cum csteris animantibus communia,accedit. Earum autem partium, quas hominis, &perfc- ; dorum animahurn corpora conftituunt, cum alite conferuent vel indiuiduum, vellpecieiii,ah£B conferuantibus famulentur,vt venx,arteria,nerui; de;his,qu2 in- diuiduum conferuant,primo locoftiirerit.Hg porro vel naturales firnt, vel vitalesj yel animales , vnde corpus iri tres regiones direinptum ; de naturalibuSjquarto & quinto libris; de vitalib’,fexto& feptimo: de animalibus, cerebro quippe,odauo: &nono:deiis qu^acerebro pedent,fenfuu. quippe cfjo-fiMrHpiois, decimo,vnde- cimo,duodccimo, tertiodecimo libris,ornate diiferitjqui ordo naturj dici poteft,

Qi^ Ipeciei propaganda dicata funt organa,genitales partes inteliigo, tum viro- rum,tum mulierum , libris decimoquarto & decimo quinto deferibuntur. Qu$ vero his omnibus famulantur,venK , arteris & nerui, decimo fexto & decimo fe¬ ptimo delineantur.P oftremus liber, eft vclut omnium epilogus. Abeant ergo ifti calumniatores. .

^mide AnMomefenferitAnfloteles. GAP. X II.

^^^^0^RisTOTELEMPhilofe)phiomnesverumnatursinterprerem, eiufdem genium & lumen, vnicumlpiritum veritatis » quinon modo incitet animos, fed expleat, alteram denique naturam & eam eloquentilfimam appellatis enim qus Phyficafunt,& eoru- dem caufas.accurateexpofiiit.fedita obfcute.vt a paucis intelliga- tur i noluit enim Philofophis arcana in vulgus temere renudare; ca ergo nori fabularum inuolucris, vt facri Poets, non fuperftitiofa numerorum radone,vt Pythagorici, fed obfcurabreUitate occultauit, & ita edidit,quafi edita non effent. Sic Sepia ne a pifeatoribus capiatur,cffufo hUmore atro,fe abfeondit Cum autem Phyfices dus fint partes; prior, qus de vniucrfali eft natura ; pofte- rior, qus peculiarem animalium & hominis naturam iriueftigat;in illa deferibe- da omnibus excelluiffe tam eft notum,quarrl quod maxime; in hac autem igno-

20 Liber primus

rafle non pauca, & abfiirda etiam nonnulla fcripfifle, Galenus medicicjue onlnes, multis demonftrationibus , fed prxfertim iVjquas omnium eft ccrtiffitna,

Ariptela i- conuincunt. Scripfit Afiftoteles libros de generatione, de partibus, & de hiftoria rM animalium jfedmulta ex aliorum pouusqu^ ex propria lententia enuntiauic, neque eum hominum corpora Iceuifle verifimile dbnon enim in his,qu£ fenll- h^ork er fi- lia funt,ita erralTeuNam & in fimilarium partium'hifl:oria,& in diffimilarium de- fcriptione,abl'jrda multa protulit; vt dum venas omnes a corde ortum ducere fcribit,dum neruorum fcaturigine in corde ftatuit, dum tres in corde finus agno- lcit,dum cerebrum folius refrigerationis gratia confttudum putat,& limilia,qu5 iios in particulari oflium,venarum,arteriarum,ncruorum,cordis, cerebri , & fin- gularum partium hiftoria annotabimus;ea igitur inde repetat ftudiolus iedor.

^md reliqui authoresCfraci de jimtomefcrifitismmdArint.

GAP. XIII. •

SV ERVNT poft Hippocratis tempora infignes quidam viri, qui Anatomicam artem diligerer excoluerunt, & multa publicis con- fignarunt monumentis, qusnefcio quo fato periere. Alcmzus Crotoniata , vt eft apud Calchidium, humani corporis anatomen exerCuit.DioclesCaryftius,EpiftolaadAntigonum regem,hum:a- num corpus dirimit in caput,thoracem, ventrem & velicam. Ly- cus Macedo in mufculorumdilTedione exiftimabatur peritus, ciufquelibr, i, vt Icribit Galenus,quarto de Anatomicis adminiftrationibus , magno ftudio circu- ferebantur. Quintus Ly ci prteceptor , de' Anatome quxdam fcripferat : Marinus libros viginti edidcrat,de ignoratisin AnatomeaLyco.Erafiftratus multa deAna- tome prodidit. Herophilus (vt ait T ertullianus ) plus q uani feptuaginta cadauera lccuit,&f5peviuahominumcorpora.DeeoauteraitafcriplitGalciiiis.Herophi- lus cum in alMs omnibus, qus ad artem Ipcdant, tum vero ad exquifitiffimam anatoiries cognitionem peruenit, ac maiori ex parte, non in brutis, vtplerique lblent,fed in hominibus ipfis periculum fecit. , Docuit publice Anatomen Pe- lops,&Galenifuitprseeptor:isvalaomniaa cerebro ortum ducere affirmabat ScriplitIibellumdevenisDiogenesApolloniata.Alciepiades,Eudenius,Praxa- goras,Philotimns,.(Elianus, Polybius, Califtus, ineaartefuis temporibus excel- luerunt.Horum omnium nulla extant apud nos Ictiptajfi tamen Ariftoteli &Ga- lehofideseftadhibenda, multaabfurda& ysActret , eos protuliffe credendum. Fuerunt & rccentiorcs Grteci, quide Anatome qusdaconfignatunt,vt Areteus, ThepphiluSjOribaliuslSed Galeno prima debetur laus,vtiam demonftrauimui

filmfuerintnofiroficulo^niitomesScrifitores, GAP. XI III.

■ ■Vlta etiam de re Anatomica Icriptis mandarunt Ara- bcs,quorum princeps creditur Auicenna : led omnium maxime Latini,& intereosqui hocl?culo fcriplerunt,eam artem ita exor-. narunt, vt videatur nunc fuirimum petfedionis faftigiumatti- gifle. Habemus inter veteres Mundinum,qui facili methodo,ea- que cfcyetAuVeffiS Anatomendeferiplit,&infuarefolutione,le- dionis ordinem fequutus eft. Hunc ampliffimiscommetariisilluftrauit Carpuss

De Subieclo&Pr^ceptisAnatomicse artis. 21

icdmulrain vtroque authore ab{iircla& mutila deprehendo. Edidit magnum opus Thomas de ZerbiSjfed ex aliorum potius lententia loquutum, nec valde in -zo-fe. fcdlionibus exercitatum fuifle puto.Hos fequuti lirnt V afleus , Charolus Stepha- nus, AadernacusrOmnium meo iudicio accuratiffime icripht Andreas V ei2ius, rihiIqueeorum,qu£Eadfecandiperitiam,adionespartiam&vfusfpe(5laf,omi- lifle creditur a q uibufdamifcd damnatur a inultis, quod cum omnia fere ex Gale¬ ni libris tranfcripferk, eum tamen nefeio quo ambitionis ftimulo aut cotradicen- ' diftudiolaceflerenondeiIerit.Iacobo Syluiohaseprima debetur laus, quod mu- fculorum & vaforum omniumJyluam ac confufionem in exquifitum ordinem digefferit , & propriis nominibus delignarit ; fcd multa Typographi vitio in eius feriptis mutila & fuperflua obfemo. Floruerunt eadem state V elalius & Syluius; fed ille in caluniando nimis mordax , hic in Galeni dodrina propugnanda nimis acer iudicatus eft. Multa ab illo contra Galenum temere liint elFutita ; multa hic, dum prsceptorem Galenum tutatur,abfurda proferre cogitur. Gabrieli Falopio, tjcfjUui. fubtihlhmo huius feculianaromico, multum debemus: is enim quamplurima priotibusfeculis incognitaaperuit iii fuis obferuationibus ; Commentaria etiam • edidit elegantiffinia in libellumGaleni de offibus.Columbus vniuerfam hanc ar¬ tem libris quindecun coplexus eft & ornate & breuiter : Yaluerda etia Flilpanus.

HabemusEuftachij opufculaanatomica de oflibus,& de renum ftrudura.Ba- huinus exteriias & internas partes accurate dehneauit.Extat eruditiffim^ Archan-

feliPicholominsri ciuis Romani prslediones anatomicae , refertae multis de re¬ us controuerfis difputationibus.C^sdam etiam Varolius Arantius , & Pigafeta dereanatomicaferiptis mandarunt. Vplcheras Comiter & Felix Platerusbanc artem tabulis illufl:rarut,fed.illius dodrina facilior eft • huius ftriptajaccurata qui¬ dem funt,fed qus non niliaperiris intelligi poffint. Sunt & noftrates quampluri- mi,qui vulgari & patrio lermonc.fcripferunt:inter c£cterosIacobus Guillemaeus, RegiusChirurgus,qui vniuerlatii Anatomen tam clare, & tabellis, & figuris exor- nauit,vt ad grauiffimorum authorum fcripta,facilem omnibus aditum patefaciat. ' Idcm,deParso,& Cabrolio,Regio in Monlpeliefi AcademiaAnatDmico,dicere poflum.Seuerinus Pineus multa, qusad Anatomen lpedant,rnihic6rnunicauit, qus nondufunt edita. Scripfit nuper libellu de notis virginitatis: in quo,partium generationi dicatarum hiftoria,accurate deferibimr. Docuit iam a multis annis, & adhuc Luteri 5 docet Anatomcn,maxima cum fiii nominis comendatione. Atque hifunt fere omnes,qui rem Anatomicaih feriptis illuftrarut.Ego fiiperioribus an- niSjduniMonlficlij medicinam docerempitblice, amicorum fiialir, &;ftudi'ola- rumprecibusvidus,magnumopusedideram,quodnuncpolire&illuftrare coe- pi.Hiftoriam cuiufque partis primum deicribo, id eft- jjquscumq; ad ftrudnrram, , adioncra& vfumfpedant, deinde controuerlaaperioy&difceptationes omnes, - .

commentariomminftaiyatrexo.. : . .

. ^dJi^tAnatome,&f>otu^Ux.. C A P. XV.. '

S. O MH Grscadidio,fedioncm aut ftduram quamlibet, apud Latinosioiiar.cjlvi:tTO|«.«vero,fedioeftdiligens&accUrata,' aurfediaqtK fii ad contemplandum & cognitionis caula. Nam oetcfcl«/ivstf,cftaccurate fecare,quia id interdum fignificatjfciJvrt). ' Eftautefn Anatomes apud Medicos acceptio duplex. Nam aut adionemdenotat,qu^ nianuperficitur, aut habitum animi, & adionem intelle^:

22 ' Liber primus

<9:usperfedifEmHllai?;?ct5t1i3C)i,li5C^tffipKl(;£ji,di'citur,-illaexperiedajh?cratione coparaturiillainfpedlionc fola & fecl:ione,hac viua dodloru voce,& eorundefoi- ' ptis,airequimur;illa hifl:orica,hac g® i Wjid e&,Jcientifica,(iicetc poflumus;

<• Illa ad vfum artis omnino eftncccflariajh^cvtilistantueftj&f^pcfupravfumards; illa partium ftrudurajh^c ftmdur? caulas^adiones & vius inquirit. Si priore ligni- . ficatione fpcdes, definietur Anatome, Artificiola partiu externaru & internarum • ledio. Artificio 1^ dixi, vt diftinguatur a fortuita, quam vulnerariam vocat Gale- nusifepe enim in magnis vulneribus tum internarum partium, tum externarum, figuram, litum, magnitudinem & ftruduram obferuamus, fed latis confufe , nec licet nobis Ii etuorum ramos, venarum diuonia, arteriarumque diuaricationes i- omnes exquifite intueri. Vt autem attificiofa fit fedHo,hasc requiruntur.Primum,

" vt partes a partibus itafeparcntur,vt fingube integr* nec vllo modo lacerte videa¬ tur ; dcin,vt quas non connata funt,faclle diuidantur ; te-ttio vt qux connatafunt, difficile diuidantur. Quarto,ne plures partes fimul itmdascoftituamus vnam efie, aut ex vnica plures faciamus. N on poflunt autem artificiole partes fecari, nili con- fedores & admiiniftriaccommodatahabeantmftrumenta: eiufmodiluntnoua- “ cui* omnis generis,magn*,paruas,mcdioaes,acut?,retufiorcs,rede,ancipites,id eft vtrimque fccantes,fty li teretes, oblongi, ex *re,argetOi plubo, cultrum buxeu, cburncum,hamuli,acus obliquatas potius quam redi, cannul*, calami,tubuli ad inflandas partcs,funiculi,lerr*,terebr*,.malleoli,moclioli & Ipongi*. Pofteriore fignificato definietur Anatome,Scientia qu* partis cuiufque naturam,eiufdemq3 natur*caufcexquiliterimatur&inuefl;igat.Sdcntiamdico;habetenimvniucr- laliatheoremata,& communes notiones, ex quibus primis, veris, immediatis & ; notioribus, conficiuntur demonftrationcs. Natur* nomine multa compledor; fubftantiam,qu* domicilium eft: determinat* facultatis; tempericm,qu* fimila- ^ rium forma dicitur;qu*confcquunturtcmptriem,qualitatesputa, tradabiles,- durities, mollities, denfitas, raritas, cralfitudo, tenuitas, colores , lapores , odor«. Qu* accidunt, compofitio fcilicctpartis,ad quam refero magnitudinem , nume- rum,fitum,figuram,c6tinuitatem & fitum,poftremo adiones partium & earum- dcmvfus.

^mdnam fitcyimtomes fuhiedlum,fars Jcilicet,vl>i fartis definitio explicatur.

GAP. XVI.

■ T R. I V s QV E Anatomes & hiftoric* & lcientific*fubicdum eftpars: non enim corpus integrum continuumque tradat ana- tomiGus,led in membra panefque dirempmmpartis igitur natu¬ ra eiufque differenti* omnes aperiend* fimt. Pars,particula,m'e- brum, locus, /tepos, ptopios, toVo« , , apud quofdam l*pe

vnumidemquefonant. t

Ariftote^espartisnomcnfimilaribusimembriautem, organicis, & maxime cornpofitis,tnagis conuenireputat.Theodorus, lod & partisnomenlatiuspate- rc exiftimat,quam meriibri; quod membrum de organicis tantum ; pars veto & de compofitis,& de fimpbcibus enuntietur. Nobis,cum Hippoccatei & Galeno, nikiiintereft;partemne,particulam,aut locum voces.PartemdefinitGalenus pri¬ mo Methodi,quidquid totum complet &integrat;&ptimo;dciEle'mentisPquic-’ quid ad humani corporis conftitutionem faduEft enim pars^ex eorum numero.

De Sublecto & Pr^ceptis Anatomicae artis. 23

qux Logici appelknt;qmppepars,totiusintcgriquepars,dicitur.Ac-

curarius primo de vfii partium definit partem-.corpiK, quodnecvndiquaquecir- cuafiniptionem habet propriam, nec vndequaque coniun<aumeft aliis; quod enim omni ex parte circufcriptionem habet , non pars,fed totum dici debettcum vero pars totum debeat componere, nccefTecftcum eocohxreat, connexione quantitatisjreuera ergo in roto corpore exiftit pars, eique continuatur, fcd ratio¬ ne ab eo diuiditur. V erum, amplior vtraque mihi videtur definitio ; non enim vi- uentesmodo(qu£Efol3everxfimrparticul^, cum Iolae adiones edant, Iblaeque, morbos patiantur)fedinanimatas etiamjvtpilos, vngues , adipem; medullamofi fium,compleditur.PerfeciifIima, & numeris fuis omnibus abfoluta arecentiorh bus h®c traditur partis deEnido fPars eji corpus toti coharens^commun-iquenjita contm- ^iumjadilhus^nfhonemvfimque comparatum.. Hmcc6\\ige,duo ad fim&namUm coiiflituend^nrequiritPrimum vttoti cohKrcat:dcinde,vtfitalicuius gratia, fco- hxKt auteni toti,duplici connexione,Mathematica fcilicet, & Phy fica ; prior illa quantitatu eft:nam fepatata animalis pars ab animali toto ^non nifi ^quiuoc^-eiufi dem pars,dici debet. Pofterior vnio vitas & fpecifica diei fi>let:emorEua enim pars . etiamfi toti cohasreat,nonnifi asquiuoce pars appellabitur ; quia forma cum toto vniuocam non habet. Singulas porro huius definitionis particulas , quia minuta- tim,& accurate exponit Fernelius fecundo fus phyfiologias libro , noloin ea ex¬ plicanda diutius immorari.

. SimdinqualihetparteJ^eElaredebeatJnatomkus. CAP. XVII.

CrMathemi*

N oyALiBET partemultaobferuare folent Anatomici, qui Galenus libris de vfu partium, adnouem refert capka. Nos-, .clai- rrU mqudi. rioris dodtini gratia, ne rudiorum ingenia obruantur , tria tan- pdrc fpt- tum in qualibet parte Ipedandaftatuimus, ad quas cftera omnia referri poffuntrftrudutam fcilicet,a£l:ionem,& vfirm.- Strudur-as »mc%rii. . ' nomen latifEme hic vfurpo,vtfepefolent,AriftoEcles, & Galc- nus,npiiproIblapartiumconformatione,fedproeooniHi, quod adpartiscon- '' ftitutionemfacit.ConftituuntautempartemtriahiCifubftantia, temperies^ & conformatio. Subftantia,domicilium eft determinati facultatis, & cuilibet parti peculiaris efl:,eius ratione,fubfi:antia partis dicitur olTea ,'membrano(a , ncrubla, carnola;medulloIaieam autem,partim a forma,pattim a materia confequitur , & per fenfiles qualitates dignofcitunvt duritie , mollitie,craIfitie, tcmurate,rariEate3 defitate,colore, fapore. T eperies fubftatiam eam comitatur proxime,& materia¬ les {equitur qualitates,non enim abftradum eft aliquid,{ed luo fubiedo firmiter coha5rens:ideo,partiumfimilariumforma,dicitur amedicis (licetreuera non fitj fed tantum ) temperies: hic medico confiderandaeft; nam Temperia. Cngulaepartcshocvelillo modoaguntpcrEemperiem,& qui partium adionerh tueri vult,is temperiem conferuare debet.Eius ratione, partes calidi, frigid®, hu- mid?,ficca:que,dicuntur ; confetutur autem ad medium aliquod, neiiipe cutem.

Frigidam & calidam temperiempatione potius,quam fenfu, exploramus, cum in viuentenihiladu frigidum perfentiatur. Humidamverb & ficcam folusfenfi..ts * patefacit, mollities quippe, autdurities partis; quicquid enim tangenti dururh i percipitur,id ficcum {l:atuatur,cum nihil concretione durumfit in viuente: quic- quid molle fentitur, idein cfto humidu. Conformatio partis in lymmetria, & na- cmfimaik.

24 Liber primus

turali conftitutione multorum, confiftit : figurzfcilicer, magnitudinis , numeri, &c fitus. Ad figuram, refero ruperficiem,meatt]^auitates. Ad fitum,& fedem par- tis,& connexionem cumnRis ; non enim pefifilcs , & penitus feparatae inuicem, funt partcs,fed vinculis,& membranis colligatf cohxrent; ideo , quibus partibus vinciantur, agnofccre debet Medicus, vt vna affe<5ta,fi;iat,qua5 poffit in illius fym- idchrltait pathiam trahi Ad conformationcm,refert Galenus pulchritudinem partis, quam fdrm. Ijj t(raVnri,/d ejl,^artiumaqualuate , confiftereputat;nos,totius corporis pulchri-

tudinem,in partium intequalitate,quantitate nempe, & magnitudine dilpariilla- rum,locamus;fed,qu? proportionis commenfuapto,interfe,ac concinno fibiin- , ^ujirtK. yjggjjj rcipondeant. Atque hsc de ftrudhirapartis.Subfequitur AiSio , qua: Ari- ftotelifinisdiciturfl:ru(3:urs:nam,a(3:ionisgratia,&fijbftantiam qualem cerni- mus,& temperiem, &c6formationem,adipilcitur qualibet pars. Siccor, quiavi- talis facultatis futugi^ erat domicilium , & arteriofi iatiguinis oflScina, fubftan- tiam habuit carno&m & iblidam, temperiem calidam & humidam. Figuram ali¬ quantulum oblongam, fed ad fphtericam accedetem proxime , duobus finubus. & multis quafifoueis excauatam;ibi enim , quafi lares , focumque effe oportuit, U-S» i'*ii vnde natiui calotis,& ipirituum iugis eifet icatutigo. Ailionem definio cum Ga- leno,motum partium fa6tiuarum,velmotum agentis,vt ab affedione diftingua- tur:afFcdio enim,motus eft paffiuus,vel patientis corporis ; adlio autem , motus eftefFe(aiuus.Sicpulfus,a£tio eft cordis,palpitatio,affeiSio cft,feupaflio,- iWezk' carnum cultate manatjhic a cauia morbifica. Adtionum , alis funt communes , alix prp- Mfferoitix.^ priXiiU^Ejvbiquereperiunturihxjab vnica parte perficiuntur: Communis adio eft nutritio; viuentes enim partes omnes,& animatx nutriutur , cum vita definia- , turnutritione: proprix a£liones,a peculiari eduntur organo , fiintque aut princi-

pes,aut principibus miniftrantes. Rurfum, adionum alix funt fimilares , alix or- ganicx. Similaris a(SHo a fola temperie inchoatur,ab eadem perficitur, & a quali- ' ■ bet partis particula integra & perfedta editur ; organica , a fola temperie non in-" 0IS. choatur,nec nifi a toto’ organo integra editur.Poftremo,pattium vfus anatomico

confiderandus venit; feribitenim Philolbphus, nos deduci in cognitionem or- rfusit^Ux. gani,non ex ftru61ura,fcd ex vfu.Ylus porro, Grxcrs;j^aot., duplex a Galeno fta- cuitur. Alter fequitur adionem,id eft procedit ab ipla a(ftione,& eft finis adiionis, vt,ex videndi adlione hunc vfum cofequitur animal, vt fugiat qnx nocitura funt^ &profequaturqux vtilia.Hicvfiis, adiione quidempofterioreft, figeneratio- nem & conilitutionem lpedtes,fed dignitate prior cenfetur , quia aditionum om¬ nium eft finis;finis autem nobilior his qux ante finem . Alter vfiis adlionem prx- cedit,& definimr aptitudo qtjxdam ad agendum ; fic , in oculo criftallinus vifio- nem edit primafio;reIiqui humores,tunicx,opticus,neruus,vfiim prxftant, & ad adlionem perficiendam tfiriguntur.Hic vlus,dig4tate,poftcrior quide eft adtio- Sigi vjk ne,fed generatione prior: ex quibus patct,diffeixe adlionem ab vfu:licet multi io- ifrrM A leant cofunderetnam adio,motus eft partis adSuus: vfiis vero, aptitudo quxdam

ad agendum ; adlio in fola eft operatione , vfus etiam in membri otio ; adlio in omni organo folius eft principis partis fimilaris,vfus reliquarum omnium : deni¬ que plures partes vfum habcntllnc adlione,vt pili & vngues.

Panium

De Subie6to & Praeceptis Anatomicxartis. 2S

V Artium d^erentU , acfrimum Hiffocratkaf artium diuijto.

c A p. X V 1 1 r. •

SNTiQVissiMAefi: diuinUenis fcxto Epid.partium diuifio in i<r^av\co la-^ofStuA op piavTtt ; id eft, continentia , contenta, ($*

impetum facientia. A|)errius Alexander corpus diuidic in rspea) vygft,-i{c^miV!Ji.c^dS'n : id c&,felida, humida, ^.firituofa. Nos, in nutrienda , nurrientia, & impellentia. Continentiafuntiolida cmitmtU & nutrienda. Solidi autem nomen non accipio, more vulgi, pro eo quod durum denliimque eft, nec pro eo quo d opponitur raro & concauo, led cum politioribus Philofophis , pro eo quod eft rd 6%i', tale, quod eft ftii plenum totum,nbn alieni, quod fimilcm parilemque naturam adeptu eft : Nam & folum &folidumavoce Graeca ftinto^Asi', mutata alpiratione in fibilum. Hac ratione, carnofe edam partes,Tolid* dicipplTunt & continentes: Sic cor,vifcus carnolum, in fuis finubus, dextro quidem venoftim,la:uo autem arteriolum languinem, co- tinet;Sic rnedulkfis terebri ftibftantia,multis foueis excauata, & humores ,& Ipi- ritus continere didmr.Nutrienda etiam appello lolida omnia,quia quicquid ibit dum eft,idem & fimilare;fimilaris autem adio eft nutritio.Contenta,{unt humo- res,yalisprppriis,tahquam£fya,r«pioi5&coHceptaculisconclufi. Galenusinter-

pretatur rc!)'d'Xp*'V eV wyruoii ifidpipifSpOj , y(g\ Murai nfSiv aS/J-u,

malani quidam appellare, vteaqusinnobiscpnti- nentur,-& qiiz partium liibftan tiam conferuant, facilius iiidicent; propterea, vo- cauinutrientia^vtalinaentarios tantum humPres, non excrementitios fignificare, op^ffly:Tti-,velgVij})/£S'rTi*, impellentia& incitantia refert. Fernelius,adanimsfa- tientkfpri. cultde3,n6h lp'iritusjfederrat,meoiudicio;Etfienimcotmeanturlpiritus,&pro- pria habeant conceptacula , venas, arterias, ac neruos , impellere tamen dicuntur.

Loquitur anteiri Hippocrates de corpore & corporeis , non igitur de facultatibus.

G:EterumlpiritUsn6mine,nonflatusintelligo;umtenim4'S‘'^0'®T'**^V*'^*j'^'jh

cennafrauduletitos vocat ijpiritus, quorum fepetana vehementes funt impetus, '

V t maximos in naturali eeeonomia tumultus excitent , & videatur hpnim procel¬ lis d Sudibus, vniuerlum corpus mifereiadari. Legite, qu* de flatuum viribus icripfit Hippocrates lib.deflatibus ; fed per ipititus primarium & immediatum illud anims inftrumentum intelligp,quod animas & corporis vinculum appella¬ runt Stbjci. Horum Ipirituum tanta eft vis, & naturas tenuitas , vt celerrime , qua- quauerfum ferantur, in omniaquequantumuiscraffa&denCi, repenti fe infi- nueric,vt in animipathematis,in fomno,& vigilia experirihSet. Horum minifte- rio,yiuentium omnes motus perficiuntur, & naturales, & vitales, &animaleS: in¬ fluit per eofdeni infingulas partes , vita , nutritio, motus, fenfiifque. Eft denique '

perennis Ipirituummotus, & pet fe, & per aliud; per fe, id eft ab innato principio ««» «ww. continenter mbuentur in vtramque partem , fiitlum & deorfum j furmm , quia leues:dcorfum,rafione pabuli. Mouentur etiam ab alio dum pelluntur, dum tra- hunturjPelluntur vitales,corde c6traPt6;ariimales,compreflb cerebro. Sunt ergo fpiritus«Vopyci(Bv1a.igneienimfunt&aerei,proptereatenuiffimi,&pernicitate ve- ^ ^

loces:fic femeri,lieet craflum, vifddumque, permeat tamen mpmento vak nullis conlpiciiis cauitatibusperuia,quiafpirituofum. Sunt & alis partium differentise apud Hippocratem , libro de veteri medidna, qus a fiibftantia, figura, & fitu pe-

D

i6 Liber primus

timnir. A fiibftantiaaliz denfe,alia raras & fucculentJEjalig {pongiformes,& mol¬ les. A figurajalix Carit caux,& ex amplitudine in ardum coads, aliae expanfas,alk folidx & rotundsjalire lars & penfiles,alis extents, alis longs. A fitu, anteriores alis,alis pofteiiores,alis profunds,alis medix, fupernSjinferns,dextr?,finiftrc.

Finium diuifioinTrmcifes&l^nohiles. •' :

SElebris est, & peruulgata pardum diuifio, in Principes;

& Ignobiles. Principem parte definio , qux abfolute ad indiuidm totius conleruationeni, efl; neceflaria; Aut qux facultatem toti largitur, vel faltcm communem materiam, :^traque radone'nes , tantum ftatuendxfimtprincipes partes, cerebrum, coi;, fiepar, Cerebruih editifiimo loco fedet pro tribunali, fing.ulis fenfuum cuo^i)T)ietoj«dignitatumo9iciadiftribuens. Cor.regis inftar, in medio thorace fitum,pardumomniumyitamacIMutem, vitali fuocalorefouet, tuetur, oom

feruat. Hepar, grariofi humoris fons , propriis fumpribus vniucrfi corpprisfami- liam , tanquam munificentiffimus princeps,alit, A cerebro aniinalis facult^ per neruGs,taiiquam funiculos, in vniuerfum corpus influit. A corde vitalis per arte^ rias tanquam tubos & aqux dudus, in fingulas pmes excurrit. Ab hepate, fi nop facultas, laltem ipiritus, u non fpiritus,faltem communis materia Iangais, fcilicet per venas , in totum corpus diffunditur. Adeo vtjtres tantum abfolpte ,,^ -totius mdiuidui conferuationeffi,fint neceffarix, cerebrum, cor &h,epar,qpx tanta con-r r Ipirationeinterfeaptxconnexxque fimt, vt mutuis' egxant auxiliis', earqrnqu? vna intercidente, reliqux pariter emoriantur. Nontamen'par ^harumprinciT cmlri afie pum parfiu dignitas;cor enim hepate nobihus exiftiinatur, co fd e vero cjetgbf um eftprxfl:andus:tumquiadiuinioreseiusfiintadiones,ratiqriisquippe{e5lesefi:aG dpmiciliurnnum quiaberebro omnia famulanturuuniquiafprmam dat toticor- ppri : ex cerebri enim & caluarixmagnitudine,rehq,uorum'bj[£upifigiu;am.;,p€n;- derc putat Hippocrates. Addit Galenus teftes quiaprxcipua funt ptocixauonis a» organa:procre|tfone autem fola,co»ferUatur fpecies. Sednos, ad mdiuiduitodus

ftmsdKiie- corifctuarionefn, nijiiromhino cohferre exiflamamus : necenim niateriafn pre- ftanttod corpori, necfacuItatem,neG{pirituiri,fedqualitatenifolam cum tenuip fima aura, vnde epeiliatur carnibus feminalis hidor,& lapor,& ad adipnes robun ^/‘7iiUs' oin.nes partes,ignobiles dici debentuum quia, ab illis facultas , Ipiritus &

” ’ c6mmunismatenanonmanant:tumquia,fingulxprincipibusfa{nulanturj fie„

letifiium organa;folitis cerebrigratia fimt conftruda; ficpulmo,idiaphragma, ar- terix tam leues quam afperx foh cordi temperatido,expurgandoquc dlcatx funn. Sic- ventriculus, inteftina, lien, renes, vtraque vefica , propter hepar condita fiint; tum denique-, quia earum, ad mdiuidui totius conferuationem, nulla eft necelfi- tasmon enim dviAcSi ',fed tantum fecundum quid , neceflarig fimt. Quid qugfo brachio, crurbventriculo,conferunt pulmo, lien, renes? Quid pulmonibus, lieni,

■ " renibus conferunterura pe brachia?Atcor,his omnibus vitam,hepat,alimentum;

cerebtum,fenfutn,& motum fuppeditant:vt iecur,cor,cerebrumin.omnibus fint

jgmUlmm Gorpotis pardbus,per vala.Cxterum yt principum partium noneadem eft digni- taSiitaignobilium,nohiunt.iidem gradus. Q^dacnmt principibus fubferuiunt prxpai'ando;alix aliquid deferendo3BatbaEis,fcruitus hxc latoria, illa prx-

De Subie6bo & Pr^ceptis Anatomica artis. 27

paratoria, dicitur. Sunt&partes, foIiprincipumcxpurgationidicatZj omnium ignobilifl5mx,Barbari Emunctoria vocant.Sic, hepati ventriculus dbum coquits venxpiefenterij rudimentum aliquod fanguini conferunt; vena caua perfedtum languinem defert ; cordi pulmo Ipiritum prxparanaortx, tubi cofedlum vitalem fpiritum, deducunt. Cerebro,mirabilis plexus, prxparat Ipiritum, nemi deferant; funt pone aures,cerebri Emundoria , fub axillis glandulx totidem , cordis fuper- flua excipienteSjin inguinibus hepatis Emundoria.

Partium dmijio elegans in pmilares gp* dijjimilares/iujque exquifita interpretatio. CAP. XX.

8REQVENS EST A p V D Philolophos &Medicos , adexquifi- tam morborum dignotionem, omnium maxime neceffaria par¬ tium diuilio,in fimilares & dilfimilares.Similares primus Plato ap- pellauitsrgfflroyopctjquod ordine generationis aliquomodo com- t» politis lintpriorcs,quodque corpus primo conftituant. Ariftote- “ [ts ciinhci> itpj ct,crL!/%rou fai^vipdckjfimplices-vocat & ihcompofi- r^,quod ex aliis partibus non componantur.autwgds Inid efl:, relpeducompo- fitarum:non enim reuera tales fum,cum animalis corpus limplex elTc non polEt, igiturnecpartes.Primhs Anaxagoras, rni o^toio^spsic^nomeninuexit, &pofl: eum Ariftoteles has partes b'jCt&ioH.sp« liiniles dixit, quod ynam parilcmque {vk)&3.rmzm[mt2Lds.ptx.S>nntcpitiS7t^0(n-)p\!JLi^ri,idit&:,continuasvocent,cp.\odi fecundum materiam& formam continui fint.Alij informes dicunt, nos melius vniformes. Ariftoteles feri{briasVquia,quod fimilare eft, capax cft fenlibilium , & fenfus omnis a fimilaribus primario editur. Galenus nunc elemema appellat fen- ' ■ libilia, quia adfenlunifimpliciftima apparent, nunc k>oiiyi^a.roiyuaj minimas particulas;huncprima,& vltima corpora, prima,.ratione compofitionis; vltima, quia in his,tanquam fenfu minimis,corporis diflblutio conliftit. Sunt qui folidas vocent,non quod conflantes fint & minime fluxiles (ita enim caro fimilaris non eflet)fedquiaplena:luntvndiquaque,vulgusidfolidumdicitquodduram,dcn- fumcompadumqueeft;fic aquam &fpongiam, nullusepopulo Iblida dixerit. Philolqphus folidum id appellaqquod eft lui plenum totum,non alieni,quod li- milis & ciufdem naturx eft.lie, ignis in liio globo , & coelum ( licet rarilfima fint) folidaeruntledisingeniis.Hippocratesis-j^oi/l* vocat,ideft,contindia. Sedhxc denominedidafulficiant. Iamquxlit,limilarium partium elTentia explicemus. Similaris pars duobus modis coimderari poteft,autratione materiae ; aut ratione ^ formx;fi materiam lpedes,qux tota eft vniufinodi , & fibi omni ex parte fimilis, i definientur fimilares partes,cxAtiftotele,oVa, ^'jcMpar«q as ^

partes phi pmiles diuiduntur; ex Galeno, quarum omnes particulx tum inter fe, „ tum toti lunt fimiles,aut q ux in partes ^ ecie non differentes, diuiduntur. Si for¬ mam fimilarium l{3edes,definientur, quf vndique vniformem habent figuram: Nam, cum forma denominarion em det propriam , fimilare aliquid dicetur ob formx & figurx fimilitudinem. Priori ratione; quxlibet fimilaris partis particula nomen retinet totius,non autem pofteriore : fic tibix os , ob materix fimilitudi- nem,eft vniulmodi;fi autem figuram illius lpedes,non erunt fingulx eius partes ciufdem naturx;non enim minimum illius fragmentum eft cauum. Hinc collige ^ fimilarem omnem partem organicam didpolfej&malefimilari opponi organi- *

2% , Liber primus

" cam : nam Philo fophis,partis & totius eadem eft natuta;totum vero corpus orga- ■- nicum eft, quia anima adus eftorganicicorporis.Similariam partium cflcntiain- ” certa quadam elementoram mifcella,& calidi, fi:igidi,humidi ficcique temperie, confiftere videtur jideo a Medicis , temperies forma fimilarium dicitur , quia eft ^mrov i5£.ov,primaque yis,cum qua,&per quam forma agit,& patitur qus- cumque agit pars fimilaris vt fimilaristhc nutritio, quas partium fimilarium corti- munis eft adio,afoIa temperie inchoatur,ab eadem perficitur, Scaqualibet partis particulaintegra &perfeda editur.

Similarium partium differentiK,ate philolophicx funt,ali£ medics.Philofo- ^ phus,a primis qualitatibus , & iis qu* temperiem confequuntur,fuas differentias capitiMedicus , a fenfibilibus & materialibus generationis principiis. Primatis qualitates quatuor quidem funt,fed quia caliditas &fi:igiditas adus quodammo¬ do funtjadus autem fecundum feindiuifibilis; aficcirantum& bumididiUerfi- tate,differentiasfiimitPhilofoplius. Itaqueapud Ariftotele, partium fimilarium (, alix ftatuuntur liumids;alis ficc*.Humid«,vel fimt proprie fic didx, qure Icili- > cet,fiiaptenat,ura,fuis terminis fefe continere nequeunt, ideo conceptaculis iii- digent,vt languisivel molles,qu^ luis terminis fele magis eoiitinenr,vt caro.Sic- C5 dicuntur, quarum fuperficies compreffa,difficil,e. vel nihil cedit , eas' srspectl vel r«p'p'ci pespUjideftjfolidas vocat, quarum duo.conftituitgenera; Ali^enimfunt fragiles, qu? fledi fine partium diffolutione neqqcHt, y t pfff^ j afi? lent? feu dudfi les, qu^ fledi extendique fine diffolutione poffunt, vr ligamenta & memr b,ran^:M edici a fenfilibus &materialibus generationis principiis, fimilarium par- tium differentias coIligunt.Principiamarerialiadnp funtjfejninis crafiamentum (fqli enim Ipiritusfunt opifices) &languis; itaque partium alig funt Ipermatice, ali^ carnof^.Ill^^ininediate ex feminis craffamento jlig ex fanguinegencrantur^ illg, in adultisSi fenioribus difficile coalefcunf {TfalToj' o%o®-oV,pb efficientis iin-^ becillitatemffirigid? enimfunt)ob materie ineptam difpofitionem , qug rota fi- mul& ctlSpoVs non affluit, quaque varias fiibit alterarioiies; accedit ficcitas & durities partiummam arida vnipnem facile non admittunt,5< in omni mixtione aqueutn requirit Philpfophusrvt eo,veIut glutino,vniantur omnia.Carnofe co¬ ria, quia calidiores, molliores , & languine , nnllamfere alrcrationemfubeunte, aluntur,ftatim co eunt , alias immediate , inrerdum^per inedium homogeneum. ? Spermaticarum partium & carnofarum,varie fiint differenti^: femen enim , licet yideatur fimilareihabet tame partes diflimilisnature, alias Graffiores,aIias tenuio¬ res, alias pingues,alias glutinpfas, alias tenfioni, alias concretioniidoneas. Dum ergo yis pro creatrix,inferninis pafrem,que tenfionis eft capax, agit; membranas effingit, venas, arterias, nefuos; dum in eam,que concretioni eft opportuna,offa . efformar,& cattilaginesivbipinguis plufquam^lutiriofi exiftit, offa $unt & carr ■ tilagines. ^ ^ ,

, Rurfi]m,in{permaticispartibus duplicemobferuatfubftatiam Galenus, vere folidam & carnofam ; illa rigMi tantum ppteft,non relarciri , h gc velut concretus- ,cft liquor,folidis fibris adh^refeens. Camolarum partium tria funt genera , quia ■. triplex eft caro. Eft caro proprie dida , mufculorum fcilicet, quos ideo Ccdpxcisi id eft, carnes abfo,lute vocat Hippocrates. Et caro vifcerum etrctpey^t/ptee di¬ citur, quafi affufio & concretio fanguinis, eft & peculiaris fingularum partium ^ caro. Addamustertiain-fimilarium partium diuifionem, incommunes, &pro- prias.Communcs.appello,que plures & diffimilis naturg compofitas partesiccnf

De Subie£lo& Praeceptis Anatomici artis. 2:9

fldrauntr^iuCnodi fiint ofla^cartilagiaes, ligamenta, membran?,carOjnerui, arte¬ ris, vcnz. Ex quibus priores quinque reucra fimilares{unt, pofteriorcs fenfu tantumrnerui enim interior fubftatia medulloia eft, exterior membranola. Pro¬ prias voco , qus vnius tantum partis fubftantiam , qualem alibi nullam reperias, conflituunqeiuCnodifunt medulla cerebri], humores oculorum, ctyftallinus & viqcus.Pattiumomnium fimilarium duplex eft neceffitas ; altera, vt ex his fiant dilfimilares;altera,ex Auerroe., vt fint fedes virtutum fcnfificarum ^ fenfus enim ts-vjL.

omnibus contingirperfimilares.- ■ - • .y ■ - : ■

; Similari parti opsponimrdilfimilarisivt enim fimilarisjmfimilesritadiffirailar emdpfars^ ris,in.partes dideris ipecieiifeatur s vt fimilaris partis particuls nomen totius re- tinentjficdiffimiktiumparticuls nomine. carent. Definiantur ergo diffimilares pattes,qus in partes dimmilisiiaturs.&:diiierfie ,fpeciei,diuidunmr. Has Medici brgmicas vocant^xjuod &perfe(ftior euidetiorque fit earum aciio, &figursconanniras,magpit.udo,numej:us,fitus (qusquatuororganinaturam ^ perficiunt)in compofitis partibus magis luceant , quam in fimphcibus ; adeo vt, nipmiUm & ratione formsj&: ratiotie adionumimugis ariims organa dici debeant: forma napique fimilarin^eftreiiipeTies,djffimiIarium laudabilis conformatio ; at coh- ,

forniatioanim^.magiscomieiiit,quamcemperies,quia definitur anima,ad-Usor- m. gafficiGOrpbriSiAdio fimilarrs naturaliseft nutritio,qaippe,qus etiam in plantis cQhipicuaeftjdiffimilarisadio animalis eftjpropterea,ilIa naturs,h?c anims^ di- dtur.Orgamimpbrrb definipjcum veteribus , animalis partem , qus perfedam orgim cdefead:ionefflapoteft;'pEffe’damifltefpretor-propriam: namfimilariumaiStio coiiimuniseftjnj£miproptii.Organorumquatu0rftatuit ordines Galenus.Primi orgmmm ordinisorganapppellat fimpliiaifima,qUi| ex folis fimilaribus coHftat,vt mufculi. Secundi,qriiexp£imisEoag'mentantur, vt digitiTertij, qus ex fecundis, vtma- nus;Quarti,qu?£xrertiis,vt^rachium.Rurfijm,in perfedilEmo crgano,qUatuor; partiumgeneraQbieruairtuc.Phmum:earurn eft,aquibusprimarioedituradio; hispofitispdniturfacultffhproptereaprincipesdicunturorganipartesjtaliseftin oculo cryftallinus humor; folus enim a coloribus alteratur , & y ifilium imagines excipitiSccundum genusiearum eftjfiiiequibus adio npH fit ; hs nonadiSHemT phind"& pefftdSadioinsfieceffitatemrb^iCiUnf; eiufinodi fuhtin 6'culo ner- uus,opticus,.vitreusy& albugineus hmhoST'ertiura,pgrqua'sm.etiafedirar: & '■

adiShis pecfcdionemrdpiciaingideoqueiuuaresftTcuntuf, tales funt bculbtum<- fu&icS,ecmuicuhv¥dequ5quemiravblubilitatc-bcfiluv'erfanfesi“Pbftremuge-'^ fiffsTSaram:eftqjathutt^flsadionemGbnftruant.‘Hsfaciunc vt csters omnes tutbagant,&'4dadionei»dir4guhtur, iibnqUateftusadio eftfimpliciter, fed vt ■perfeuerare debetjeTufinodifuntjin oculisplpebri] & interior Orbita. H^c diffi— milarium& organicarum partium natura eft. Ceterum, ne quid videatur inta- dum a nobis,hoc vnum pro coronide addamus;Partium diffimilarium alias , ta- urtmm dijsi. les efle primo natur? infl:iruto,vt manus,& pedes,a quibus, fi omnes fimilares re- S™” moueas,in nihilum redigentur. AUas fecundario , propter venarum , arteriarum, neruorumimplexum,vt cor, cerebrum , pulmone: nam fi a cerebro fimilares & vulgatas particulas demas, remanebit adhuc propria cerebri fubftantia.

30 Liber primus

Reliqua ^artixm differentiis explicantur.

GAP. XXL

SVnt & alii partium differentix non ita Medico ncceflarif, quas

tamen, ne quid videatur inta6i:um,breuiter explicabo. Galenus, in arte parua,quatuor partium ftatuit diiFerentias. Sunt partes,qux principi) rationem habent,eiufinodi{unt cerebrum, cor, hepar, & teiles; funtqux a principibus oriuntur,ei{que fubminiftrant, vt nerui,arterix,venx,& feminaria vaiaifunt qu^ nec aliorum gubernationi pr?funt, nec aliunde gubernantur, fed innatas tantum habent facultates, vt ofla, cartilagi¬ nes, vinaila, membranx,- funtpoftremo partes, qux &infitas,& aliunde influen¬ tes vires habent,vt motus fenmfque organa. Arabes partium diuifiones colligut, a fubfl:antia,temperic,iis qux temperiem confequuntur, &iisqux parti accidut. Itaq,- partiualix lunt carno{x,ali?ipermaticf salix calids,alis fi:igid?,alix humid?, ali^ ficc?; alie molles,aU? durfjali? mobiles,ali? immobiles;alif denique fcnlu pr?- ditf,alie infenfiles.Qu^ ieniu poMent^aut illum habent exquifitum, aut paulo he- betiorcm.Exquifitum habere dicuntur tribus modis;vel ob fenfus perfedibhcm; fic cutis qu? volam manus integit,maximeque funimos digitos,exa<fJ:ius qualita¬ tes tradabiles perientit ; Vel quiaa qualitatibus,qu5 fenfiini feriunt, tum internis, tum cxtrinfccus occurfintibus, celerius feciliufquc Igditurific oculus acerrimi fen- fiis eife dicitur;vel quia peculiarem & determinatum fenfum habet,quemalibire- perire non liceat ; fic os ventriculi fenfus eft exquifitillimi,vt reliquarum partium exhauftum & fudum pcrfentiat,& genitalia vtriufque fexus incredibih libidinis ^ftropercita fiint. Vulgus anatomicorum tomm corpus in caput, thoracem, ven¬ trem imum,& artus diuidit; .(Egyptij in caput,collum,thoracem,manus & crura; Diocles in caput,thoracem, ventrem & veficam.Fernclius fecundo M ethodi cor¬ pus in publicas & priuatas regiones dirimit , idque riico iudicio accommodate ad praxim.Publica regio triplex eft;vna vereque prima,e gula in mediam iecoris par¬ tem dirigitur,in qua ventriculus,ven5 meiaraic§,caua iecoris,lien & his interieCtu pancreas includuntur. Altera e medio iecore in tenues partium fingularum venas excurrit, comprehendens iocinoris conuexa,omnem venam cauam,atque illi co¬ mitem arteriam maiorem,& quicquid eorum incidip inter axillas & inguina.T er- tia regio mufculos compleditur,mebranas,oira, omnem denique corporis mole. Priuat? regiones multg funt , que propria etiam habentfiip eruacua & peculiares expurgationis dudus. . ,

35

EORVM QVtE in historia CONTEXTV

OCCVRRVNT, CONTROVERSA ENODATlO;

SS^^TIO VKIMJ:

De partis definitione. . ;

E RE ANATOMICA multi quidem fcnpferunt:, fed pauci illaex- _ '

plicare & in per jpicuam lucem proferre conati Junt , que in hifioria anet- tomicaobferuamurinuolutafummequeardua.Ego anticorum fuafu,e!5* iniiimtum multorum precihm-viclus ,fingularum partium hifloriawdefcrihere fim ““f™- aggrejfus, cui difeeptationes omnes anatomicas,commentarioruminfl'ar-, fulttexere , ^ quicquid heata Gracorum , ^ cArahum , ea de re mihi aflillaruntvherajnpuhlicum-ejfundereexpromereque infimi, non feciofs^y politis wf- his {nam verbi lenocinium d format plerumque venuflam fententia ficiem)fdf gnifican- tihus , interdum barbaris diclionibus. ^ftoniam vero , non grauiora tantum confedlari, ttdn, fdrtieie- fed etiam in rudiorum gratiam in lenioribus ludere confilium eflfubet a partis definitione difieptationesnofiros inchoare. ParSjparticula,membrum,locus, apud Hippocratem' & mr^me (jalenumfpejuntfynonyma.Oculum{aitGalenusprimomethodt)membrumvocamus,nec^ tnimfiue membrum, fiuepars dicatur, quicquam interefl ; fi quis dixerit oculum efife partem,

Ctru>n membrum, vel membru, & non pane, a me dijjentiet minime. Primo de locis affedlis.

Non folum {inquit)recentiores Medici, fid veterum quoque non pauci, corporis particulas, locos nominare confueuerunt. Hippocrates, partes, focos appellat libro votumv tSv xatfl’ dlvff eoitffov, id efi delocis in hominejCi^ libro deviSius ratione in acutis funttame, qui rriembrum aparte^& particulam a loco diflinguant.(Mrifioteles,eatantum corpora, qua ex diuerfe natur a partibus confiat, membri nomine inficienda vult,vt caput, pedes, manus-, qua verbfimilariajunt,partes appellat proprie. Theodorus apud Hriflotelem,loci,&partis nomen,latm patere exifiimat quam membri. Idem fintit (jalenus fexto methodi, oculum mim,C*partem membrum appellare licet, corucam tunicam partem , non membrum.

Sed quoniam Phtlofophantes non de verbis, fed de rebus folicitos efie oportet, nobis, qui aucu¬ pes verborum non fumus, nihil intereflpartem, paniculam, membrum aut locum voces-, pra- fiat partis naturam definitione ioriaiSio, explicare. Auicenna fen prima primi, doHrina itfm.

quinta, capiteprimo,partem definit, corpus ex prima humorum permixtione genitum ; vt hu- mores_ expri-ma confiant ciborum mifiura,& cibi ex Elementis. Sed prefiior eft, nimis angufia hfioArabis definitio, quippe qua filis homogeneis , non eterogeneis co-nueniat, ^uis enim non videt, difimilesparticulasex fimilaribus imrhediate, non ex prima humorum mif- cellaortum ducere? hoc exprejfis ty* apertijfi-mis verbis docuit Galenus primo de elementis: vbi compofitas partes, immediate ex fimplicibus fimplices, ex humoribus:humores,ex alimen¬ tis. -alimenta ex elementis co-nflari feribit. Qm A rabis partes tuentur, definitionem hanc ma- sxmfitU . terialem ejfe, non formalem, ajfeuerant : nam & fimilares & dtjfimilares in materia com: municant-.forma autem,& ratio vtrarumquediue-rfa-, fed nonvidet definitionem ov(ncoS'n, formam, qu^pracipuaparsefleJJentia,tCqua dat ejje rei,exprimere debere. Aponenfispar- tem definit, corpus filidum & humiditatibus genitum , natur^ viribus i-nfigni- -

tum.Sedeodemhic definitio Uboratvitio-.fimplices enim tantum,nondijfmilarescomplecli- tur.Extant du^apudjGalenumpartis definitiones:quarumpriorprimo methodi cap.j.C' i. de elementis,cap.fi. Altera, primo de ‘vfu partium feripta legitur, llltc, partem definit , quicT

32. Liber primus

quid totum complet, ^ integrat, aut quicquid ad humani corporis conflitutionem facit : hic, corpus, quod nec nindiquaque circunfcriptionem habet proprid , nec vndiqitaque coniufiilum r eJlaliis.Sed latior eji 'Utroque defnitio-.nonenim/viuentes folum,qui foli'uera funt partes, fed inanimatas etiam,vt pilos, 'ungues, adipem compleBitur. Hacfija ampla partis fi-

^ifcatione'uJus efl Hippocrates, fexto Epid. dum nfj o^famToo, humores ^

firitus, partes appellat. Sic <lA riftoteles fmen,Jdnguinem, lac, meduilam,pituitam,Jeuum partes vocat.TerfedlampartisdefinitionemtraditFemelius, cap.primo libri fecundi phjjio- logii, cuius fingulas partes figillatim minutatimque excutit. A rgenterius,vt efl in 'omnes co- ^ tumeliofus,Fernelq definitionem damnat, & humanum corpus 'uarie confiderat;primum,'vt jubflantiaefi,0* iUiuspartes flatuit materiam &formamideinde,vt corpus, flpilliuspar- ■tes funt fubflantii omnes corpore§ ; pofiremo, 'ut viuens of animatum ; ea ratione, qua¬

cunque viuunt, partes 'uiuentis,non corporis dici debenf.aMale igituriinquit) humani corpo- ^-is partem definit Fernelius, corpus toti cohp-ens communique vita coriiunSlum, ad illiusfun- Sionemvfiimve comparatum. F^erum, nimis arguta Junt h^c,^ extra medicam confide- ' rationem-.namfominis corpus,nonquatenusThy ficum ,materiaconfl.ans qt forma ,medi- - cus contemplatur fed quatenus morbo, aut fanitaii obnoxium. Itaque ea tantum corpora no- ntine partis infi^iendaputat,qui fanitatis^fl morbi JubieBa funt-, at ere tantum partes morbis affliBantur,qua aBiones edunt, ABiones viuentium furit non inanimarum, efl enim morbus difiofitio , aBionemprimo & per fe ludens: Medica igitur ey exquifita efl Femelij definitio. -

DepardumprindpatucontraPeripareticoSjdoceturnonvnicum efle principium , cor fcilicct.

■ E PARTIVM Principatu nobilis exiflit inter Medicos & Thilofo- phos controuerfia.Summus ilk naturi genius & interpres Ariflotelesfe- cundo departibus animalium, cap.j.^ lO. tertiode partibus animaliu, cap. ^.fecundo degeneratione animalium, libello de vita (Jt" morte, libris de fmnoe^p' de caujd motus animalium, vnicam flatuit principem par-' tem,vnicumvulteffe principium,quod omnes facultates finucomplexu' que f.ocontineat:EiufinodiputatejJecor,venarum,arteriarum dfijneruorum fcaturiginem, caloris,flirituum &• viuificineBaris fontem vberrimum , primam & vnicam conficiendi fanguinis offcinam, deniquevegetantis,fentientis & ratiocinantis animp fidem ac domici- lium.Hunc fiquuti funt Auerrhoes fecundo colleBaneorum , Aphrodifius primo de anima j ■« aliique ex Gricorum & ■'drabum familia quamphfrimi. Ad huius fintentii confirmatio¬ nem, rationes afferunt probabiles quidem & veriflecie quadam adumbratas ,fid non necef' farias.Pr<eflat,{inquiutTeripatetict)vnumprincipiufiatuerequamplura: Quodenim prin- ■ cipij ratione Jubit vnum necejfario fit oportet: Nam fi vna efl numero animalis anima eaque indiuidua , aut vnum effe oportet totum animalis corpus, aut eius aliquam principem partem vnam : non fimt enim fine neceffltate entia multiplicanda ; ei?* quemadmodum in vniuerfo, quod oculis cernimus vnkum efl principium, quod primum mouens , primus motor dicitur AriflotelioBauoThjfi^n'.

OuX(t,'yaJf.dv'i!to\v)toi^.viri,uiu,oig^voi’i'S'o.

Haudinultos regnare bonum eftj Rexvnicus efto.' fta in microcdfino,vnicum flatuendum efl principium, vnicus princeps, eiufinodi erit cor-,

. 'cuius prafiantiam & diritatem hic inter citer a luculenter demonflrant , quod omnium

De Subie6lo & Prseceptis Anatomica artis. 33

primum vita jruitur pofiremumque mortem oppetit^ vnde vita anim^ primordium dici

■ potefi-,quod nullum gratierd affectum patiatur nec vit^ jupplicia trahat ^auiora-,. quod fe- demqu^inmedioeffcqrporedi^Jorem obtineat ^uodeiuiperpetuamotionevniuerfaexhilar rentur {Jt* vigeant ^nihilque in animali Jit ferax /liji vis illa prapotens cordis facunditatem largiatur. lllic{aiunt)anirna domicilium flatuendum,vbt calor fuerit deprehrnfus, primum ^ fmclionum omnium infirurhentum: at cor natiui caloris fons eflvberrimus, d quo per arte¬ rias tanquamriuulos in omne corpus diffunditur ac deriuatur. Qtun & ibi facultatum om- t nium locanda fedes-vbi facultatum apparent organa: Atvenaomnes , arteria &neruid corde ortum ducunt. De arteriis nemo vnquamdubitauit. Venarum autem ortus ibi debet jlatujvbi earum apparet terminus-, cAt circa cor apparet,ejlquefmilis vena caua& arteri^ c ma^aimplantatio-Jed&' vena omnes cordi funtcdtinua,huicaffxa Jimthabentquemem- 1 branas veluSi fores 'appoftas , qua venarum videntur principia gj?* capita ; Per hepar vero - diffeminantur tantum, reliqtid-vifcera pertranfeunt aut in capillamenta abeunti Eji etiam . Arijloteli cor ne-ruorumprincipiu-.etus enim caro dura ej},denja& coriacea,interiores autem < fmus , plexus habent neruo rum pene infinitos. Poftremo corprimu efi ed fJ.ctTCcas-oinr ludv, ^ primum t^eormdv,- primum xivnTixdviffialc^nrixiv-Primameffeconficiendi fangui- nisofficmam dmonfirat Philofophus, quia continetur fanguis in corie, vtvafe & conceptas culo,inh^ate,vtcandli,gf nullibi extra venas continetur Janguispraterquam in corde, vt fit cor %(rctv°A<rtLOi Jdnguints ; nam dfi) in animi pathematis refugit fanguis ad cortan- qttam fontem,non hepar,non 'cerebrum. Effe autem cor primum fenfbrium, id efl,Jentiendi, rdouendi,& appetendi vires q corde duci,conficiunt his rationibusTeripatetici-, quodin Jyn- cdpe,defciente vitali Jfiritu,praceps facultatum omnium lapfus & ruina appareat s ^upd in noxiorum motibus gp‘frga,pallor:in vtiliumprofequutione,rubor:contraclo intus aut foras euocato cordis calore,fintconJficua-,^Hod ligatis carotidibus caros JubJequatur, indequeani- malitatis(parcantnobisCiceronianimanes)priuatio.Quodhetitia,tri]litia,lfes,motionesfint cordis:inquibusconfiJhtappetentiaperJequendiautftgiendi-,^uoddeniqueperJomnum fa¬ cultates animales ferientur ac ceffent; at Jomnus retraElione fit caloris ad cor. Cerebrum vero temperamento Jrigidum,ad motum omnino ineptum,rf riger adi tantum cordis gratia conftru6lum,^ferifus authoremejje non poffe contendunt, cum ipfum fenju omnirio careat. Heec&firniliq adducunt Peripatetici, quibus fibi perfuadent vnicum ef e principium , cor fcilicet. Verurn haCoArifiotelk^ Thilofophorum decreta,iam pridem e Medicorum fcho- lis expio fa funt&exularunt; fiquidem & falfaaffumuntilli^ probabilia tantum non neceffaria proferunt.^uidquafbabjurdius quam argumentationis probabilitatem JenJuum, rationis,&experiemia authoritati anteponerefcA t venas ab hepate ortum ducere,neruos in- tusmoUes O‘medullofes,forisautemmembranisvej}itos,dcerebri fubfiantia propagari vel cacus etiam videt. Obferuauit Jummus ille P.hilqfi>phus,Fihras & villos quamphirimos in vtroque cordis ventriculo ex membranularum extremis contextos, &neruulos effe voluit, cum tamen vnicus fit ifqueperexiguus neruulusa fexta coniugatione ortus, qui cordis Jubjla- tiam ingreditur. Vidit cauam venam in dextro cordis vetriculo infimem, fed non obferuauit hanc sordi adaperiri tantum, eA^patentiJfimo oflio hiare, vt in dextrum finum,tanquam ci- Jiemam,Jan^inem effundat ad vitalis ffiritus generationem , non autem coripfum egredi, quodtricu/fides ilia membrana foris hiantes , intus clauja,manifefte indicant. Sed hanc de venarum {Jr* nemorum ortu dijfutationemfufius Juo loco agitabimus, htc obiter hac dixijje fuffciat.eAnnon.rationi& experientia aduerfatur, cor fenfus er* motus principium fla- tuere? Mouetur quidem cor , Jed naturalis eji, non voluntarius illius motus : mouetur fua, non noflra Jjonte. Docet quotldianitsufus, compreffis aut oppletis cerebri ventricuhs,vt in apoplexia , epilepfia, zV curo otiari omnia, corde autem lafo nec motum, nec fenfum inter-

Cor primufH ' • efifinfirmm.

cipium d

34 Liber primus

naindegims cifi. Sicor faculmumornniumejfet fedes,'Vt contendunt Penfuetici, corde affe3:oeiufp^ue antn temptMmento infi^iter de^raunto^fimBiones omnes luderentur ^quia, aSifo a temferie-,at in

f'"-®- heBica. jehrepn qun alienatio eft temperamenti (aqualis enim efi intemperies) 'voluntaria

principes facultates ill§Jamanent.Corde'violentermoto,vt fitin palpitatione, necpjolunta- rius partium motus d^rauamr,nec ratio ipfa.^ms neget ah aurapeflilente,a 'venenato mor- Ju ^ hauflu vitalem vim opputari i§ ohjtderi. <sAtita affefli &■ fentiunt & ratiocinan- ^ tur.Refigerato cerebro flatim obrepit fomnus^.oAt fomnum definit Ariftotelesn psjutcu.n ct^eorou aitrfnriyJS, id efi:,qukte primi knllon].Si facultatum principumfenfificartm . aut matricum quapiam afficiatur, capiti non cordi remediaadmota iuuant. Eft igitur cere- emmoix, u- brum non corprimum tcmnnoi/ , primum cuttfnritcov- ObiiciuntTeripatetici, cerebrum rehmfmm. fenfusauthoremnonejfe.JudianterudimmGalenireftonfum, Non

fentit cerebrum 'srafnnyMij/ed ivsfyirixSi. Non recipit fteciesxsr idola fenfiliumi curfrigiium fediudicisinftarimpreffiamdignofcit imaginefn,^deomni fenjuiudicat.lneptum.[aiunt)id, cae mm. ^ cerebrum,quia frigfdumt Imo frigidum ejfe decuit, id eft, minus calidum, ad fun-

Hiones edendas. Si enim calidiffimumejjet cerebrum, motus temerarij effent & finjationes delira quales funt phreneticorum. Per fyncopenconcidunt animales facultates ob inopiam - Peripamcm ^ exolutionem vitalis ftiritus, quo indiget animalis vtjhueatur. Ligatis carotidibus fit ■ fenjus & motus priuatio,per interceptionem vitalis jpiritus,qui'animali materiam fuggerih

cxrmicum Sedaudio exclamantes Peripateticos: praftat vnum principium ftatuere quam plura. Hoc mm fifpM (i; lubens & fciens admitto. Eerum ne id in microcofmo fiat,multaprohibent. Certum efi neruorum,arteriarum venarum diuerfam ejfe fubftantirm , dtjjimilem ftruiluram , m:

frims. eandem omnino temperiem :^mmodo igitur ab vnica partetamvarij generis orgampro-

nafcenturl Debent organahiecinexortuejfecralfiffima,vt celeriter &confertim ftiritum &*commHnemmateriaminvniuerfumcorpusejfundant; at non tanta eft cordis nec alterius smnlt. principij moles, qua omnia ex fe poffit fundere. Huc accedit, quod cum facultates dnimx,cor-

poris fequantur temperiem, nequeunt tam diuerfa facultates vnica parte eodem tempera-

Tertis. mento pradita, manare, ^td fieri poteftvttres diuerfa facultates jape contrarie,ratiq,

ira,concupifcentia,in eodem fintorganol& quomodo dum ira exaftuat cor, ratio ipfi refiftet, Smrti. qup media gaudet teperie? Quid? an no vitalts isT animalis ficultasdiuerfam teperiempqftu-

iant 'i diftinElaigitur organa : cor foli vitali continendxa^ promonenda apti ffimum erat, animali autem conferuandameptijfimum.Nam vitali ftiritui^gnendocontinendoque,va- lido ^ rohufto opus erat organo, calidijfimo & affiduis motibus fujfedluro: animalis facul¬ tas aliam temperiem poftulabat,alioqui motus effient furibundi, JenJuspracipites, ratio aber¬ raret perpetuo, quia calidi proprium eft, omnia confundere & continenter mouere. His argu¬ mentis, tdquamfuftibus,P eripateticorum opinio in exilium relegata, medicorum fcholk '.xtmcmM repulfa videri poffit. zNuicennafenprimaprimi,do6lrina quinta, capite primo', Ariftotdis

fententiam interpretatur , vultque facultates omnes in corde vt prima radice infidere -.j cxte- terpcmitr. rum in alUs membris lucere , hoc eft, cof principium effediuerfarum facultatum ,fd cerebro uti tanquam inftrumento ad fentiendum,vt animalisfacultas radicaliter(ita loquiturffitin JxnmHquo- Corde jTianifeftatiue in cerehro.Sunt quiproPeripateticis Contendant ,incorde,tanquamprinr mnUtpmu. e!trfonte,facultatesprincipes, matrices & fenfificas infidere , in corde nemorum ejfe ra-

dices,fedquoniamanguftmeftcor,quamvtneruorumomnium propagines poffit ex fi pro¬ mere, cerebrum conftruEum putant, tanquam fecundumprincipium,in quo non obfcure,vttn corde, fedmanifefte animales funSliones ernicent : quam vim cum a corde femel acceperit ce- rebrum',nonnifi ex longis interuallis cordis opera indigeat -.perindeac fi legionum ducem vbi femel exercitum diffiofitafque acies a Rege fufceperit, regionon ampliusindigere prafidio di¬ camus, Vjolunt itaque cerebrum egr hepar partes quidem dici principes, fed hunc principatum

De Subiedto & Praeceptis Anatomicje artis. 35"

corii accepum referendum , non fecusac proregesa fummo prinape feleBi, 'vicariam pi- hemandi ^oteflatemarege accipiunt. Alijneruosacerebro,vepa4ahhepateoririmateriaii- terfed primum & formale principium ejfe in corde flatuum ^DoHiffimus Scaliger exercita-

Tertpateticosam medicis conciliare fluient doBifflmi'viri. Sed'videnturmikihac ah Ari- flotelis mente alienijflma. Nulla enim ratione cerebrum Jenfus authorem effle ^nec ab eo neruos -stApitelii oriri voluit Arifloteles-piufquam -vicariam fentiendi poteflatem ei tribuit, refrigerandi tan- tum cordis gratia conflruclum vult, cmn tamen primum fit fenfus ey- motus principium, imurcs. nec vllam fentiendi ac mouendi vim a corde Jufcipiat. Qpwd autem dicunt oA rabes, f acuit a- tem animalem radicaliter ejfe in corde , mamfeflatiue in cerebro ^d non admittimus. Nam fi ter^raak ' animalis facultas in corde ejfet, vt radice, obflruflo cerebro non reddereturtotum corpus im¬ mobile, quia maneret adhuc m jua radice aliquis finfus e3' motus-. At obflruEio corde, aut in¬ terceptis viis d corde ad cerebrum, tantum abefl vt repente animalia Jenju e^ motu priuen- tur,vtnon raro plurima in facrificiispracifo corde vociferare & currere vifa fuerint. Ga- odmi eUgis lenus primo de placitis rem totam eleganti demonflratione illuflrat. Si cor {ait) vim anima- lem cerebro tribueret, fime vis ea, aut per 'venas,autper arterias,autpernerHos influeret : non enim alia fiunt vafa vtrique parti communia. Per venas & arterias noluit vnquam Ariflo- teles vim eam deferri, adde quod vafa hac non recld feruntur ad cerebrum ,fed varie intor- ta;P er neruos autem non influere id inter catera teflatunquod fedlo,aut intercepto neruo,qui per cordis fibflantiam difjeminatur,non concidit animal, fid tantum obtumefiit. Verifimi- t^-rclaputol lius efl ergo cum anima vnica fit & fimplex, eaque tota in toto., & tota-in qualibet coiporis particula, nonnifi organorum minifierio juas edat furtBiones, ibi facultatum fides ajpgnare, vbi facultatum organa magis lucent: At cum fateantur Peripatetici, motus & finfus orga- nain cerebro magis efficonfiicua, quamincorde,curnonanimalem facultatem in cerebro, vitalem in cordepaturaleminhepate cum Medicis locanti Explodatur ergo e Lycp noflro gp- fchoL medica hac principatuum vnitoi. ' .

Quot fintprincipes partes. Qv.estio iii. ' ~ ^

BF M ergo ex his, quafufa 'verborum ferie difiernimus, cuilibet planutn &• apertum fit, non vnicum effle principium, fid plura, iam quot ea fint -vi¬ deamus. Hunc faneprincipum partium numerum non aliunde quam ex

medicos coflat quid fltpars princeps. Galenus libris de v fit partium, prin- stgi gt cipatum definit neceffitate , -vt ea pars princeps dicenda fit, qua ad vitam efl nece fldria.Volo [inquit) indicare quibus notis pars princeps indicanda fit, ex-vtilitate , fiilicct,quacumtriplexfitgenere,autenimreferturad‘vitamfimpliciter, autadviiam Commodio rem, aut ad vtr arumque conferuationem ; qua ad vitam neceffaria fiunt, htfprin- cipes fine dubio funt habenda.cap.i.libri t^-.de vfiipartium , triplex 'natura fuit fiopus in partium humani corporis flrullura.Primus earum qua ad -vitam neceffaria funt , eiufino- t-nm» iejini- di fimt principes, cerehrum,cor, hepar, &-c. Definiatur ergo pars princeps d nobis , qua ah- foluteadindiuiduitotiusconfiruationemeflneceffaria.Argenterius,quifludio cotradicen- --argnttiij’ ' di (jaleno bellum indixit , definitionem hanc reqcit,quia fi definiatur principatus necefiita- ' te:ventriculus,pulmo,lien,vefica,renes, partes eruntprincipes.Fentriculi enim ailioad vi¬ tam efl neceffaria. P.ulmonis opera ne ad pundfum quidem temporis animal carere potefl:

Ei)

tione C C L X X X I X. corde multa flatuit principia. Primarium efl vq (fio-rixov , fi- cundarium to xivflTixoy ; hac neque vnquam cejfant , neque fiomno impediuntur aut inter¬ cipiuntur, non funt tamen ra, '!t%Sra,tu,(T^'0'tiyA,,tametfiTi -nqdiV-s ai.ct^nrvu.^. Ita

3*^ Liber primus

V rin<s interceptio kthala, em ergo excretio,qu<e renum (^'vejtcje fit minifle-do,nece]Jk~ tr ria.SedmentemGaleninonvideturajjequutuSi efienim panium necejjitas duplex. Sum • quadamabfi)luteneceJfariieadindiuidmtotmcenfe}'uattouem: ftmfalianon ix,7s?\fii,fei fecundum quid»eceJJaris:priores yere principes dicuntur, yt cerebrum, corfiepar-.pofierh- res principibus obferuiunt.§lmdhrachio,cruri & ventriculo pritflantpulmo,renes;pejicet, lienfydtbrachio,cruri,yentriculo,cerviiam;heparalimentu»>:cerebrumJenJum&‘motum Juppeditut.Hac iunioribus obfcuriora yideri poterunt, faciam tamen vt exeplorum appofi' tioneilluflriora & clariora euadant. Hepar regionis infima ‘-unicus efi princeps , O" filus in ea abfolute necejfarius,fuis fumptibus vniuerfi corporis familiam alens , reliqua omnes propter hepar condita funt. Ventriculus hepati cibum tanquam farmdus fubminiprqt-.vtfi- cula bilem-. filen melancholicum fiuccum-.renes ferefum humorem expurgant, fta regia he¬ patis domus illuuiem totam '-velut e culina extrudunt.Minfirant itaque hepafi omnes , o> finecejjaria fHnt,non abfolute &perfi,nec adtotius confiruationem ,fid ad hepatis filius mittifteriumfuntneeejjaria , Galenoltb.de formatione fcettss. Cor inmediaregione fidet . . tanquam in regia. 'Pulmones,diapbragma, arteria omnes, cordas filius gratia,funt conjiru^ Elapdem de cerebro flatuendum.Sola igitur ha partes,cerebru,cor,& hepar pri-ncipes funt, quia fiola ad indiuidui totius confiruationem abfolule/untnecejjaria. Refpondet alio modo Galenus: Ventriculi asionem nonejfie abfolute necejfiartamfed tantum fi per longa tempo¬ ris fiatia duraturum fit animal , quia qua per hyemem in latibulis degunt , ventriculi non egent ablione : quiri etiam cly fleres nutrientes ad ventriculum vf que non feruntur , eorum tamen portio a mefaraicis Juggitur & ad hepar tranfiortatur : Viuit ergo ad tempus ani¬ mal fine chylo fi, qua aSiio cj? ventriculi, non autem,vt docet Galenus fexto deplacitis,fme_ ' edficurco<ri, qua propria efi hepatis funciio. ^od de pulmonibus obtrudunt nullius mo- menti eflinon enim abfolute ad vitam confert pulmo ,fed ad cordis commoditatem tantum.

S- ^ofifiet cor per afieras & laues arterias aeris infiiratu fi-ui , fid ne extraneus impurus aer repente irruens cordi ojpceret, pulmonem medium interpofiuit naturafanquam fiiritus «pyctr« p lov, ita neotericorum obieclis fiatis facium putamus, & folas eas partes principa- tus titulo inficiendas, qua adanimalis confiruationem abfelutefunt necefiaria. Sed video quofidam Galenum Galeno obfiientes,& filum cor principium flatuentes , quiafiolum cor abfilutenecejfarium. Hac funt Galeni capiteprimo libri quinti de locis affeftis verba. Si ■ necnutriaturanimaljnec fentiat, nec moueatur[quodinfiibterraneu&latentibus anima¬ libus contingit)nihilominusviuereipfumpoJfie,quead cor manferitillajum,certijfimum efi:, at fi cor refiiratione priuetur,hominemiUtco interire necejje efi. Refiondemus , cerebri hepatis aUionem in fanguineu &■ perfeBis animalibus necejfariam omnino ejfie, at qua per hyemem in latibulis degunt exanguia funt,quinimo etiam abfque refiiratione numunt qua- dam ad tempus,vt hyjlerica mulieres. Efi altera pri^cipif apud Galenum definitio perele- s ganscap.io.lib.6.deplacitis.Prmcepsparseadicitur,qua‘v>elfiacultatemtotilargitur,Vel materiam fialtem.Hac ratione tres etiam erunt p-rincipes partes. Cerebrum animalem fa^ cukatem, cor vitalem difundit ; de hepate ambigip6tefi,nuSa enim ‘nidetur naturalis in- fluens cum omnibus infita fit,fied fi non facultatem, fialtem materia-m toti mandat , quod fa¬ tis efi ad principis partit naturam.<L^uicennafien, prima,dobirina quinta cap.primopar-T tem principem definit, qua habet infi principium primarum facultatum corporis , velin quauis aliqua earum quibus corpus difienfaiur,vt in pracipua fide viget maxime. Recen- tiores quidam partem principem definiunt, qu^ infirumetum aliquod akiuum ex fepromit, is» aliis partibus communicat, infirumentum eiufimodi fiiritus efi. Jtaque tres eruntperper tuo p rincipes partes, cerebrum,tBrfhepar.Nam fi nece [fit atem fieres, ha tantum necejfaria funt-.fi facultatumprincipia,in cerebro animalis pn corde vitalts,in hepate naturalis maxi-

De Subieci:o& Praeceptis Anatomicae artis. 37

mt lucent, fi inflrumenta , a cerebro anirnalU fiiritusfer neruos influit, a corde vitalis ^er arterias,ab hepate naturalis per menas diffunditur. eAddit Galenus, in arte parua,tefies, nonrationeindiuidui ,fledobfi)bolis &fieciei conferruationem. Teftesenimnec materiam friKfa. prafiant toti corpori, necfacultatem, nec fiiritum,fid qualitatem folum cum tenuijpma au¬ ra, mnde conciliatur carnibus feminalis nidor, fapor,& ad aUiones robur.

Qi^ pars inrerprincipes nobilior ftatui debeat.

"Qv^stio IIII.

itadeprincipumpartmmnumeroconflitutu,neqmdmtaEium(f f^ quafipratermijfumdefideraripofft, quod adrei huius perfeBamco- ^ ly rnitionem jbeket, quanam harum partium nobilior fiatui debeat. bre-

® RnWl tstter inquirendum. Galenus primo de femine,tefles cordi videtur pra-

“m inUIJ") {Miulffe.Corlinquit)viuediquidemeftauther,mtbenetamen animan-

tta viuaiit teftes cocedunt.Pracifis enim teflihus, omnis 'libidinis vfus, cfj dtcaal- am6rqueextinguttur,necfceminamproflquuntur mares , nec latitudo menarum amplius inefi,necpulfus validi junt,fed marcidi, vieti ac veterno fi, glabreta fimt omnia , perit deni- ‘ que virilitas omnis:htc alterum innati caloris fontem flatuit (jalenus, hic velut lares fo¬ cumque contineri vult, quo Vniu erfum corpus incalefcat : maxima denique ^pene incredi¬ bilis teflium eft vis, non modo adfcecunditatem,fed etiam ad temperamenii,haljitus,fiihflan- tia propria morum alter ationern : §}uanto igitur ipfa fimplici mitabene pulchrequevi- uereprafiantius efl,tanto in afiimalibus teftes corde ipfo juntpraflantiores. F erum fophi- tifUfiica as- Bicaefi Galeni argumentatii^tefies enim non dant viuere, vt cor-, fed vitam beatiorem red- duni,vt oculiiat quod dat viuere, ^^^-prafiantius quidiem eft quam quod dat viuere fini- pliciter:teftes ad vitam fimpliciter nihi^uia fine his viuit animal, quod de corde nemo fen~ tiet-ppnde corificitur,cor teflihus effepraftantius.Magis ambigo certamine cum corde cere- .An cmim brumvideturcontendere.9^eripatetioi,quorumprinceps creditur oArifioteles 6” Stoici fe- “rJ.ep.qisn. re omnes,maxime mero Chrpfippus,cordi principatum hunc deferendumputant,tum quia digniorem fidem obtineat, eam fcilicet qua media efi, tum quod natiui caloris fons fit vber- rimus,tum denique quia pracipuum fit anirha domicilium-, nam & Hippocrates ipfie libello ^"iistetin de corde,animam in finifiro cordis fmu locat, propterea cor %ciq>S'ia» vocat, quafi “frsplnrm

quodprincipatumdenotat, xg^TOi enimimperium eft,& xq^rlco impero. Nos cere- ‘erehnefc brumcordeprafl:antiuseffevolumus,quia diuiniores fiunt ^nobiliores cerebrifunBiones: fenjus namque omnis ^ voluntarius motus d cerebro efi; eft hoc fapientia domicilium, me- mdcprsflsn- moria,iudicij ir cogitationum officina. Sed cerebro omnia famulantur, eiufque filius

gratia totum corpus conflruBum eft. Nam cum intelligentis facultatis fit fides, & intelli- skgms ic- gentemphantafmatafieculari deceat, non fiat autem idolorumperceptio , nfl externorum fenfuum miniflerio,fenfuum organa neceffario creari oportuit : ad finjuum porro perfeclio- nem locali eguit motu animal,hinc organa motus conftruBa fiunt, mufculi, tendines , neruit qua ojfihus fulcienda & cartilaginibus, ne vermiculorum more reperef.hac rurfum vincu¬ lis colliganda-.omnia.vero caloris & alimenti influxum,quiab hepate pervenas, d corde per arterias perficitur, pofftilabant, adeo vt cerehrigratia videatur omnia conftruBa. Obijcies, oiUSk fine fftiritu cordis & caloris influxu non poffi functiones fitas obire cerebrum. Refi>onde,id cerebripraftantiammagis indicare,finis entmnobilior eflqs quaadfinem : vita igitur cor cerebro ancillantur. Jddamusisr hoc non inelegans argumentum,quod cerebrum figu- Ahmic- ramdetvniuerfocorpori-.nam caputfolius cerebri gratia conflruflum eft, at ex capitis ma- gnitudine reliquorum offium naturam putat pendere Hippocrates, non quod oriantur offa a mc.

■ E iij

38 Liber primus

capte,fedquiaojfaommaifrofortioM,ojfibfi5,amhHS articulantur, rej^ondenufcilkethu- cl^ojfthumro-.coxeadicujacro-jacrumwrtebristvenebra j^inali medulla: medulla cere- »’■* bro. de cordis etymo aferrij olent ridicula funt. njcrode eiujdem fitu nugantur

, Perifatetici,nufquamfro yeris admittendafutamus.Corporis enim totius centrum agno- f cimus vmbtlicum,trunci'yero medium nunquam cor ab anatomicis flatuetur. ^uod fidfi- tu aliquod dignitatis argumentum peti debeat, cerebrum corde preftantius iudicabitur,quk editiffimum locum occupauif.fic inter elementa i^is, inter ccelos empyreum, beatorum [edes, principatum obtinent.Dum Hippocrates animam in finiflro cordis jinu locat, aut loquitur more yulgi,aut per animam calidum intelligit , vtfujius fuo loco declarabitur. Statuatur ergo cerebrum nobtlius,dein cor, tandem hepar. Nam in ceconomiapartium corporis hic

ordo feruatur,yt qudnaturee ordine prima funt, dignitate fnt pofirema.Primum yiuit fa¬ tus yitd,planU,moxfintit,tddem rationis fit capax.-tmperat ergo cerebrum, cor obfequitur. . ii- Galenus capite yltimo libri feptimi methodi, trium partium principum dignitatem ne- ff cefiitatem inter fi confert his verbis. Maxima fane efi cordis dignitas &• agrotantibus eius ablio omnino necejfariatcerebri vero, ad vitam quidem, par efi momentum, non tamen par robur in etgrotatibus requiritur, at iocinoris opus omnibus partibus pernecejfarium efi, non tamen parem habet necefiitatemyt cordis. Sunt qui quafiionem hanc ita dirimendam putant,yt triplex fit prmcipium,vnum exortus, alterum dignitatis , tertium necejfitatis: ' exortu quoad parenchyma primum efi hepar, nobilitate prafiantius efi cerebrum , necejfita- te primum cor fiatuitur-.ha tamen partes tanta confiiratione inter fi apu connexa funt,

Vt mutuis egeant auxiliis, mutuafque requirant operas, & earum vna intercidente reliqua pariter emoriantur, non ficus ac tn beneinfiitutaciuitatevidemusgsffipientijjimum fina^ tum,ey}' fortiffimam militu potentiam, multiplicem artificum yarietatemjicet 0 filetis & locis difi:inguantur,muicem confintire.Hac apertifiniis yerbis exprefjlt (falenuslib.de for^ mationefeetus cap.f. Car, inquit, ybi refiiratione priuatufuerit,moueri definit, hinc mors: priuatur autem refiiratione, pracifis,obfiruclts eifintercaptis neruis: yt ergo cor cerebri in¬ diget opera,ita cerebro yfium quendam cor prafiat, atque hisvtrifqueiecur. Videtur tamen huienoftra finientia aduerfiriGaleni quidam locus cap.^.ltb,i.deplacitis.Sicuti{ait)mo- tusdiuer fi funt generis, pulfatiotlyvoluntarius-msitiis, ita principiorum neutrum alterius eget opera. Sed ita interpretandus Galenus : cor cerebro animalem facultatem non tranf- mitterejnec cerebrum cordi pulfficam,quta diuerfa efi earum tepcries,diuerfaforma:atque ita, ad ideam motus yoluntarij , nihil conferre cor:yt nec cerebrum adyim illam pulfatilem: non tamen propterea exifiimandum cordis opera cerebrum non egere.

De partibus fimilaribus & diffimilaribus:ac primum de earum numero, t

QviBSTIO V.

E partium pmilarium natura & numero in fcholis fatis emlgatamli- tem in rudtorumgratiam dirimereplacet. Sunt qm fmilares nudas dari particulas contedant,cum earU multiplex fit compofitio. Simplices enim, inquit Galenus cap .oclauo, libri primi de elementis, ex humoribus fiunt, humores ex alimentis, alimenta ex elementis. & lib.i.de femine : ex fiemi- ne& fanguine generantur omnes. Sed facilis &e>cpedita refion fio efi. Similares dicuntur hapartes , non quod omnino fimplices fint & incompofita , fid quodm partes diuerfa fieciei fecari nonpoffint,(y ex aliis panibus non componantur. Sic Philofi- phuselementa Jimplicia,appellat corpora , quodexaliis corporibus non componantur, licet materia confient conforma . Harum pmilarium particularum numerus maxime contro-

De Subie6to & Praeceptis Anatomicae artis. 39

uerfiis efi.Galenui commenturus in librum Hippocratu de natura homints,feptem enume- irumenaft^. rat,ojfa,carnlagmes,ligamenta^embraniss,f bras,adipem,carnem. Ceterum cum triplex miUriim fitcaro:miiJculorum,que<z>eraefi caro:'pifcerum^quiS‘nruq>iy‘^o-fJMdicitur-.& fingula- rura panium-.triplicem hanc carnem fimilarem ejfe vult, ita enim loquitur capite fexto libri primi de naturalibus facultatibus. Inter fmilaria Junt iecoris, lienis, renum,pulmonum ejN cordis caro, nec non tunica ventriculi, inteftino rum (p* cerebri proprium corpus : p namque ex pnguhs, venas, arter m,neruos exemeris^ reliquum corpus pmplextis- elementare appa¬ rebit, Capite fexta libri primi de elementis, neruos, medullam, vngues, pilos, addidit, libella de inaquali intemperie tendines & cutim, libro de differentia morborum, & fecundo de ele- mentis, Venas & arterias.ltaque apudGalenum locis citatis,hac eruntpmilariacorpora, os,cartilago,ligamentum,membrana,pbra,nerui,arteria,vena,caro, cutis, adeps, medulla, vngueSjpili.Nos Vero quia medullam, pilos,adipem,vngues,a partis depnitione exclupmus, neceasetiam pmilar.es appellandascenfemus.

^alenum leuitatis, aup obliuionis accufant multi, quod ‘-venas , arterias , neruos, pepe a.*«</Sfar pmilares vocet, hbeRo autem de inaquali intemperie, organicas & diffmilares. 'R.epondet ^ Argenterius , Galenum in pmilari parte duo fetare , materiam , (p' formam : dum neruum, venam fs* arteriam fmilaria vocat corpora , materiam reficit qua vniusmodi ip< pbipmilisef-, dum organicas appellat, forma rationem habet. Sed nulla ef cArgen- nullum, terij folutiomeruorum enim , venarum elsP arteriarum materia non ef vntus modi. Docet Galenus libris de placitis O' de vfupartium,neruos intus molles & medullofos , extrinfecus membranofoseffe, vt arteriarum corpus membranis 0“villu contextum ef. Vulgaris fo- lutio magis placet;P artium pmilarium duo effe genera, quadam reuera pmilares funt, Vt os, cartilago-, alia fenfus iudicio tantum: hac ratione,^tna,arteri§, nerui,pmilares erunt, quia primo obtutu intuentibus nobis apparet tarum fihfantia vnius modi. Verum infabit oUeUa. fortaffequifiam, neruos, arterias,‘venas, etiam iudicio fenfus fmplices non effe,fed com- poptasfndicatenim fenfus interiorem neruifubfantiam medullofam,exteriorem membra- nofam. li(ulla (inquit Galenus capite fexto libri primi de naturalibus facultatibus) me¬ thodo , autrationepmilaresparticulasdignopereoportet,pdexdipeSiione&‘ouuro'^l<f-.

Hunc fcrupulum ita eximendumputat Montanus, vt duplex pt anatome, Vna exquiftif- saluti, Mm- pmafp* artipciofa: altera rudior, qualis erat Hippocratis, Dioclis Erapfratitempo-

ribus.Hac rudiori,ven§,arteria,nerui pmilares, primo intuenti occurrunt (RurPum obiiciet olkSk quis, plures effe pmilares partes qudm^ Galenus medici omnes deprip/erintiNam

medulla cerebri,cryfallinus humor,^ dorfalis medulla,necnon reliqui humores oculi, par¬ tes pnt <-uere pmilares. TDic fmilaria quidem hac efe omnia ,pd ex his unicam tantum sdum. partem confitui ; Galenum autem de pmilarihus tantum loquutum, ex quibus tanquam elementis fenfibilibusip* communibus plures difpmilares componuntur.

An fimilaris pars organica dici pofl!t,& an adiones fiinilarium iint partium vel organicarum.

Qv^stio VI.

SN ARISTOTELIS & Galeni do^rina, diffmilare ^ organicum non difinguuntur. Verum cum eff entia partis organica ex eiufdem Gale¬ ni decretis, in fola conformatione conffat, id ep,pgura conuenienti, ma¬ gnitudine, numero ftu ; h^c autem omnia in fmilaribus etiam repe- similmsfsr-

riantur, facile in iuniorum fntentiam adducor, qui pmilares particulas organicas etiam dici poffe contendunt, ideoque pmilari, dijpmilare.organico, informe oppo-

40 Liber primus

nunt. idego GdemmiffiorajJenonfat6,fedqmitindijJimilarih!tseacomfoJiHonisvmt- tas &figuriz concinnitas magis eji conj^kuajiint enim fimilares uniformes ^ illas abfoluti antonomajiam organicas af fellare 'voluit. Sic Philo fophus primo de ortu c> interitu '■ caputjthoracem, yetrem principalia appellat organa , quod horum aSiio multiformis

orgmcom^^ figura etiam oCavoSoh cognojcatur. Sunt qui 'velint organicum duobus madis confidera- ^ cmfda-tmr. 'fi^ut quatenus figuratumcfi^ui quatenus aHionem edit organicam. Priore fignificato fi¬ milares ferhmnes erunt organica: nam etiam ojfa figuram habent propriam , magnitudi- 'nem,numerum,fitum;Pofieriore autem fol§diffmilares erunt organica, quia ab his folis ' aclio editur organica. §tHs in ojfeaclionem agno fcet organicam? ufumquidem prafiant, ojfisfigura,magnitudo,fitus,feda£lionemnulla'm-,zydtuena &muficulus, quantumvis fim- plicijjimafint organa,aSiionem edunto rganicam,illa fanguinem diflribuit, hic motum vo¬ luntarium pr§fiat.C§terum quo hac iUufiriora clarior aque euadant, incudi illa reddere ^

= iterum tundere confilium efl. Galenus capite fexto libri primi methodi & libro de inaqua- crgmi^uil li intemperie. Organum definit animalis partem,qua perfeclamfd efl propria edere aSiione potefl. Elegantius definietur organum, pars qua fila fibi propriam peeuliaremve edit a&io- nem-.fic mufculus & oculus organa dicentur, filus enim mufiulus mouet,folus oculus videt. Smilares omnes particulpperfeSlam quidem, fid communem,non propriam omnibus edunt aEiionem,nutr itionem fiilicet, propterea organa proprie dici nequeunt. Efle autem fimila- Smi pmiU- tem non organfiamaUionem, nutritionem,ex natriufque definitionepatet. Similaris allio rifsSu. fif dicitur, qua a fila partis temperie inchoatur , ab eadem perficitur, a qualibet partis

po-rtiuncula fitegra & perfeUa editur-.Nutritionem etufmodi efle , clarius fi quam vt de- monfiratione vUa egeat ; qualibet enim ojfis portiuncula alimentu-m trahit , retinet, coquit t^reliquiasexpellit ,quiaqualibetojfis parsos efi,totiufque formam acnatura.m obtinet-, Temtpmk- formahac temperies dicitur ; d fila igitur temperie ^inchoatur perficitur nutritio,

m ftrti! fi Caro ( inquit Galenus primo de vfu partium capite nono ) per filam temperiem efl caro: tcmfenes. pgffiiaDi temperiem neruus efl. Et primo de facultatibus naturalibus, §uifimila^

.Mluorga- rium partium aHionemconferuare jludet,temperiem firuetnecejfeefl. ^ABioorga-nicaea ntufod. dicitur,qu£diemperie filanec inchoatur,nec abfiluitur, nec nifl dtoto inflrumento integra

& perfe£{aeditur;ficvtfio,qua propriaefl oculi aliio,no-acrjjlallino tantum, necaboptir ■

peries,fed laudabilis conformatio.Non videt oculus, non apprehendit manus,nonprogredir turpes, nonmouetmufiulusperfilamse'mperiem,fidquiahoc'velillomodo funtco formata organa.Hoc loco dubitatione O>rer,umobfiuritate afluant quidar/i,cotenduntque,acliones 'ou-m omnes fimilarium efle partium,nuUas organicarum. Galenurn huius fintentia fautorem op-

ponuntnohis,qui cap.z. libri z. methodi, cap.^.hb.e. de locis ajfeclis^ fecundo de optima corporis conflitutione , in omni organoparticulam'V'iiam uult efle fimilarem , qua aUionis organica caufa fit princeps , 'reliquas nflum praflare tantum. Sic 'vi fio d cryfiaUino fit, cdfid^vcooK d parenchymate , voluntarius motus d mufculi carne ; tunica, muficuli, nerui, humores duo , uifionem aut praflantiorem reddunt , aut confer uant tantum, ^uin etiam /cnfe (j‘^denu5 capite quinto libri de coflitutione artis, alliones primo &per fe fimilarium . latturaep. efle ,ficundario & ex accidenti organicarum'; hucaccedit, quod fu-acliones d facultatibus manant, facultates d temperamento,at temperies forma efl fi-milaris partis . quinto de locis - aflellis omnium facultatum eflentia. Vult confiflere in teperie. Sexto de locis afeclis , aSlior : ■ nesexpropriapartiumeflentiamanarevult,nonexpofitu, Ha-rn fiuecox flue iecu-e in alia pa'rte ponatur, nihilominus aSlionem fuamobibit. Et decimo methodi de fiigido balneo lo-^ quens.He£iici[ait)frigidioccurfii,laduntur facile, quia filidagz fimilares eorwm partes fimt denudat a, d quibus omnes animantiu aSliones obeuntur. A rifloteli etiam fenfiis omnis d

fimilaribus

De Subie6lo ScPr^ceptis Anatomicse artis. 41

Jimilaribus eji. Hoc illi commento prohahile quiddam afferrcyidentur , fidtamen Galeni SxflUdtU mentem offundunt, .dgnouk fane in omni peffeHo organo Jimilarem quandam particulam Galenus, qua aSlionie caufa Jit' princeps ffedaEiionis perfeclacaufam nunquam ad folam illius particula teseriem retulit', Jic 'vijionu effeEiricem caufam cryjiallmi teperiem agnouit cum illius puritatejauitate &!jitU:,qua jimt organica. Si enim immutet ur cry fi allini JituSyJi altiusnjitreommergatur Jiruataquantumuiiteperie,non fiet perfeBaviJio.Dic ergo aSiio- Sjuijhuits. nisquidemprincipittmpartifimilarideheriffed perfeciamaclionem toti organo;& hoc do~ cuit Galenus, cap:^. libri de differentiis morborum, lib. de optima corporis confiitutio- net-vult enim d Jimilaribtts paniculis aoiiones primo manare, perfeSie autem d toto organo.

De pambxis fpermatids an ex femine generentur.

O^JESTIO 'VII.

E p A R T i-B V s Jpermaticis tria quari filent. An immediate ex fi^

'mine fiant, an coalefcerepojfint, & an fanguineis fint calidiores : qua ordine fint difiutienda. eyl e prioris quidem quafiionis diffqlutio, quia difficiles habet explicatus , paulo ahiiis petenda videretur : tota enim feminis natura, jua multis diffcultatum inuolucris eft implicita , expli¬ canda effetffedquia hac fio locq amplius difiutabunturfibro fidicet de generatione hominis, hic ea tantuqua ad inftitutufieciant,paucdperflringere placet, Con- uenit inter Medicos & Peripateticos femenprtncipiueffe generationis, fid hi formale tan- tu & effeies agrio fiunt, idi dj)f6rmalednmateriale:formale,rationefiirituu,materialera- tionecorpuletia: Medici itaque ex feminis craffamentojjermaticas partes generari ojolunt-,. fmpanmex Peripatetici ex fanguinefiolo.Non efipofiremaopmio fuisdefiituta patrociniij,fid his feful- ‘”‘-

cit rationibus. Si exjernmetanqudmaterialiprincipiofiermatkapartes fierent, idem effet nmnvdmt. aSiiitu '& pajfiuuydem alius & potetia,mouens & motu, materia forma, facies &fa- Humxatid/iseracynfolidaThilofophianonpatitur.DeindeexeArifftelisz.Phyficor.Ar- sumi». tifex niiquamefipars fii opificijfimeireflvelut artifex , & Phidiam appellat Galenus, & cap. no. libri primi de generatione animalium- fimennulla pars efi eius, qui fit, fatus: vt nec d fabro quicquam ad lignorum materiam fecedit, neqipars vlla artis fabrilis in eo efi quod effcitur,fid forma & fieciesab idoper motuminmateria dritur. ^mn etiam theorema efi. Tertis, medicumjifiemnutririnos quibus confiamus, at.n.utriuntur finguU partes fanguine gene¬ rantur ergo omnes ex finguineiSipartesprincipes,cotff§f hepar, ex fianguine generantur, carnofaquippeeprumfubfianHae(l,tsrvtrumquevifcuscarnofim dicitur Hippocrati,cur. nonegn reliqua partes, quas po ferius perfici omnes admittmficA ccedit,quod fi mafculeum Stmts. femen effctentem._& materiam prdfi-dt , cur folus mas in fi non generat ? Feriabiturne fie- minisnatara,quamnunquam:otiofiameffepriedicantPhilofophifPofiremb,poteflnetanlil- Ium femen f'emelinkBum,partibus omnibus. Jfermaticis,oJfibus,cartilagmbus,vinculis, arteriis, neruis,'venis,membranis delineandis .fuffceref Nonergo materia fedeffckntis fit- lita & opificis ratiorumhabet femen.. Huic Peripateticorum fintentia Videtur faueredu- plex Galeni locus ,quorum d!ter.ficundo de facultatibus naturalibus ita firiptus legi-_ ttiadcm. tur,firnen dpyfiT.y n yctys 5)1 Jx»3t)i' to xdlcvpinyioy /bM j idefi,

principium animalia cffediiuum, nam materiale menftruum c&.. Mlter eodem lihro,cap.}. remhancapertijfimis Verbis declarat. Longe {inquit) dijfimilis efi Phidia natura ratio. Phid-iasenim ex cera, nunquam ebur 0- aurum e finxerit ; at natura nullius rnateria veterem formam [eruat, & ex fianguine exangues generat partes: Os fiquidem,. cartilago,neruus, vena, arteria,exanguiafunt, ex fanguine tamen faSla.Contrariamta-

4^ Liber primus

cmMrk <fi- toftur fentcntiam G alentis : nam libris de femine, in A riflotelem inuehitur , docet /jut

m,generm femen (yo}ific'ts,& materia rationemhabere:Ofific'is,rationej^irituum\materU,ratmt

^^fex‘fe ct‘ajjamenti. Hoc admirandus Hippocrates , lib.de natura pueri , libello -jEfeJ

- &4.Demorbis,primtts omnium protulit. fd cogitur fateri AriftoteUs,i.ThyficSr,&li-

Jcuthmsi- hrude gener, animal, dum partes quajdam ex feminali excremento itemque alimentario, quafdam^eroex alimentario folo fieri fertbit-feoec denique rationum momenta hac fua- dent. Semen fftaris candidum, feumofum &crajfum in vteri cauitatem e ffufum, fi conceptio fieri debeat, retinetur-, platim enim ita exquifite eius ofiulum intercluditur > vt ne acus quiit ejT* ipecidi aciem admittat. Hoc norunt muliercula, g^pfaltria illa apud Hippocratem, li¬ bro de natura pueri, cum femen non ejfiuxijfe obferuaj[et,feptenario faltu genituram conce¬ ptam foras eiecit.Si retinetur feminis crajfamentum , nec effluit , aut in nihilum refoluatur neceffle efi,aut ex eo quidpiam fieri debet, aut, vt 'volut 'Peripatetici flatus eyr vapores dif folui debent, Primum non admittet Philo fophus. Vt enim ex nihilo nihil Jit; it a, quod ejl, in nihilum vanefcere nequit. Poflremum fleri non pojfe docet hac ratione Galenus, quod conce¬ pto femine contrahatur Vterus femen omni ex parte amplexetur, ita vt flatui difiendemi nullus relinquatur locus tadde quod fi inflatus dtjfolueretur femen, difietus vterus diru tor- quereturcruciatibus:Ex’vna enim parte terra fiunt dece aqua; gs'ex'vna aqua dece aeris: Jupereft ergo yt ex feminis crajfamento partes aliqup efformentur ; eiujmodi erunt JJerma- tica di(la,oJfa,cartilagines,nerui,yena, arteria, membrana, fd e> earum color ca-ndidm, scamls. & fubflantia cra^ties lentorque fatis indkpnt. lam vero Jpermaticas partes ex femine

fieri ita demonfiratur. Ojfa, carulagines,fnemhrang, yincula, exanguia funt albaque, non ergo ex fanguine fiut immediate, yt carne s,Jed ex fanguine immutato,dealbato, eprmcrajja- to-,at tale feeminiseflcrajfamentum-,frufira igitur materia effingendis illts partibus idoneam expellet natura,^ quoji fui oblita talem fanguinem efflcere conabitur, quale ab initio erat femen.His Galeni demonfirationibus,qu'as irridet calumniatorcArgemerius, addemus ra- Tertis. tiones noflrasjnieclo in vteri finum femine ftatim contrahitur vterus sys* vim feminis fo-

pitamfufcitat-, tunc oBionem inchoant feirim & natiuus feminis calor: Agit ergo momen¬ to femen in materiam aliquam, non in fanguinem,quia nondum affluxit. enim in coitu

duplicem fecretionem, feminis puta & /anguinis. fimul& femel fieri dixeritl Hoc non ad¬ mittet Perip ateticus. Non ejfe autem fanguinem, quiincoituexcernatar , omnibus notum eft. Agunt itaque in feminis crajfamentum JJirtm,cui tanquam fubieBo infident-, hocyndi- quaque yerfant, eiufque difjimilares partes fe cernunt ; ex cr affor ibus ojfaey» cartilagines, ex vtfcidioribus membranas iy yafia effingentes, quibus feptimo die delineatis & rudime- tum aliquod adeptis, affluit fanguis parechymata efformaturus, &• fpatia fibrarum yacua quafi rimas oppleturus. Si ergo du fit coceptio , nullus e yents vteri fanguis adhuc effluxit, Basrts. quomodo ex fanguine prima fiet partium delineatiofEnimuero fanguinem, quo alitur fatus,

(sr ex apio parenchymata effinguntur, per yenas firri,omnibuseJl notum. In eum yfum con- ftruBaefiymbilicalisvena,qua/nEmbryinutriculamnaocant. Debet ergo priufquamad femen feratur fanguis, efflormari aliquod yas. Hoc autem quomodo ex fanguine , qui femini nondum permixtus eft,generabiturfdtcesfortaJfe per venulas yteri effundi in fenum fangui¬ nem ; fed fe id melis, eur non per eafdem menuias immediate aletur fatus? quid vena ymbi- S^ats rstio. Ucali opus eri fi debent fatus ely* matris ofeula coire per interieSlum yas. Pofiremo, generari partes ex femine it a demonfiratur , quod eadem fitmafculei & faminei feminis natura, idem color, idem generationis modus, mdfa eadem praparantia , excoquentia , eiaculantia, fela petfeffione tantum diflingumtur , quod mafculeum calidius fit magijque elaboratum-, at famiueum femen , materiale effle principium admittunt omnes ; cu r ergo mafculei femi¬ nis crajfamento id denegahimuslSit hoc igitur ratum, ytrumque femen non efficientismodo.

De Subie6to & Prsceptis Anatomicse artis. 43

Jid materialif etiam frincipy ratione habere. Cuius opinionis Veritas Vt reddatur iilufiriory Hrjpmdttm qua in contrarium addufla funt rationes, ordine dijfoluenda funt.Dum Galenus Jjierma- ticas partes ex Janguine generari Jcrihit, non agnojcit gener ationem eam immediatam,hoc eJf,non -vult os immediattexjanguine rubro generari Vtcarnes,Jed ex Janguine varie im- mutato &diuerf as alter ationespajfo , dealbato incrajfatoque. Hocautemquid aliud eft quam exfeminegcnerari^Prima rationi ita fatisfaciendum puto. In femine duo Jj>eftari, FrimarAtit- f tritus & corpulentiam. Ratione Jj!irituum,/emen,eAriJloteliprimode partibus anim.mt- tura,principium &• efficiens rei quagi^itur-, Galeno autem fecundo de femine , formator fatus dicitur. Ratione craffamenti materiale & paffiuum principium dicitur. Non ergo eadem feminis parsaclu efi gp’ potentia. Docet cAuerrhoes inplerifque idem effe mouens& motumfic in lapide grauitas mouetfapis moueturfn femine mouens,fiiritus efiimobile eius crafjamentum .cArtifix fane fui opificif pars no efiin his qua arte fiunt, fed in naturalibus, stcmh fiu. ' non eadt m eft ratio. Hoc docet Ariftoteles libello de ftiratiene,cap.j. Differetia eft{ait) artis ad naturam ; nam illa tanquam mftrumento calore vtitur,hiec vero e> vt inftrumento, & vt materia. Qui enim ah arte 'ad opus adhibetur ignis, ipfius operis pars non eft, at qui in na¬ tura habetur calogdiffufusper ipfumf opus eft. Tiocliquida duplex ftatuunt inftrumentum, infinamA quo i§ in quo-,lnftrumentu quo,non remanet in parte conftituta,fed id in quo,id eft,fubieclu facuhatis formatricistalioqui daretur tranfitusformalts e fubie£lo in fuhieBumtnsi vis illa, propriu fubieblu relinqueret, femeputa,&- trdfiret in f anguine. N utriri offa 0< partes ffer- Tntis ntu. maticas fanguine, no inficiamurfed fanguis ille, natur a feminis fibi cdparauit, crajfitie, len- tore, candore. Hei dic fanguine remotu effe partium ftermaticaru alimentU; femen vero aut qtiidfeminifimilefmmediatum.Principumpartiumparenchjmata ex fanguine quidemge- nuns. . nerantur,fed earum prima flamina ex femine ortum ducuntAMasfolus in fe nongeneratfi- -

cet vtrumque obtineat principiu, quia locum concipiendo , nutriedo,^' fouendo fatui acco- modatunon habet-, non tamen propterea otiofum dici debet femen maris, quia otiofum id eft, quodeumdebet,autpoteftagere,nonagit,atinfenecdebet,necpoteftagere,quiamatricem non habet ; ftc tritici femen extra terra finum non agit. Toftremam rationem magni facit Argenterius, Vix enim credibile effe putat, ex tantillo femine,ft>ermaticas omnes partes ge- nerari. Itaque contra '-veterum omnium medicorum decreta,partes nullas ex femine genera¬ ri concludit. Verum nihil eft hac in re quod mirernur.habet enim glori? fua pracipuum hoc caput eArgenterius,quodnihil non corruperit antiqua doblrina.Is Galenum 'zibique car¬ pit, imo difcerpit, eum quo iure, quaque iniuria lancinaris , nunc in Hippocratem , mox in Ariftotelem aculeos ac virus conuertit. .Quam bene aut e, aut male , doBiorum efto iudiciu.

Hic quam mi fere Calenum erroris inftmulet, audiant omnes. Non potis eft ( ait) ex pufillo femine, tanta offium, cartilaginum ,membranarumis'Vaftorum moles efformari:. ergo partes nulla e femine fiunt. Sedleuis argumentatio.' Putat fortaffe A rgenterius,genituram . concepta & feptimo die delineata feminis ab vtroque parete emiffi, mole excedere. Efl mihi, -argnierij credit e,primo menf,itapufillus emhryo,licetarticulat(ts., Vt dimidij pollicis magnitudinem "P”"' non excedat. Sunt mihi pra manibus abortiui fatus duo eius magnitudinis , cuius membra omnia exquifite difcreta apparent. Siquu fidem mihi adhibendam non putet, audiateAri- fiotelem,prob.i6.ftSio. i.&7.dehift.anim.difert'isVerbishacpronutiantem.Masquiq.o. die exciderit, fi in quoduis aliud mittatur, diffunditur: fed fi in aquam frigidam conij datur, cogitur confiftifque veluti in membranula , qua rupta, fatus apparet magnitudine fo rmica maiufcuU,&memhraiamdifcreta.Qmdad hac Argenterilan non feminis maior efl quam formica mamftula moles? An ignarus es doEirinaeAriflotelica , maxima effe in principiis momenta perfeblionis, principiorum molem exigua, vires maximaslSi oA riftotelhtanquam -

pa-rii4natomico,ndcredu,adtribunalveritatisHippocrateiefifto, libello, a/p^Sv,

' Tt ;;

44 Liber primus

■eitiemajjerentem.Genimra^mquit,infepemdkhushiihetquacunqv.ehtiheredehet.Mere- tricis autem publica cum feje in -vtero concepi jje deprehendunt, tum concitum intrafeper- tmHnt,quoperemptoexciditquadam‘zreluticaro.T(mrlvurtii)<rce/p'>utiivS'cof>

,Ajav aiciTtioft^joi i y r4 i^evpntrii e^Siv ‘sradlec tSy o<p^a.\fiSy

•^mpgt.(;,'f{^TdiovctrA,y^riiyi\!t,v^rSy')(U^SvoloclTe.ruXoii{g^rd,sxiMa,, ^c. id cft , hanc carnem fi in ^aquam coniccbm contempleris attentius, -olnnia membra habere comperies ^ oculomm regiones , aures, manus, ma¬ nuum digitos , crura , pedes, pedum digitos , pudendum, ^ c. Conijeit ergo geni¬ turam iam dcarticuiatam i(^pu0am in aquam , ne partes dilabantur oh nimiam mol-

litiemin jife concidant, tam, vtebdiaph ani crajjitiem^rninima quaque fiant conj^icua,Si Jtaqueprimis diebus itapufiiluseflfcetus,curexfemine femelinieBo fngularum fiermati- carum partium prima fiamina non eJfingentur,quapofthac,almenii perpetua appofitione ■mcltifu to- a^milatione, incrementum &perfeciionem fuamcapejfant f Concludamus ergo, ex •

■MjsjpMs- corpulentia,tanquam materiali principio, fiermaticas omnes partes generari. Hac

porro corptdmaiicet 'videatur homogenea,habei tamen partes difitmilis nature,tenuiores, crajfiores, pinguiores, gluunofiores,aliasconcretioni^lmtcnfiomopportunas.

- An fpermatictE partes coalefcerc polfint.

Q^^STIO VIII.

E p A RT I V M fiermaticarum coalitu ,non leuis eftcpntrouerfia. Sci»,

% apud multos veteres ei^iuniores, hanc percrebuiJfefententiam,poffe: -

^ fiermaiicas omnes partes coalejeere xetvev ft^mrov moterov , vulgus,. f primam intentionem vocat^Mm his rationibus flabiliilnt-, vbi {aiunt), f efiiciens,materialis di) finM^coalitus,caufig adjunt, nihil eflquod. coalitum ^ impedire pojfitsat in adultis, iuuenibus,&prouedlioribus.etiamadfinium vjque,iriplex haccaujaprajensefimihil igitur coalitum impediet: Maior propofitio.natura fia lumine olarifimaefi: minor ita confirmatur. Effeiens coalitus cauja, vis ifi formatrix, quacalido vtitur,tanquam infirumento ; facultas hac ,fingulis partibus ,fedfolfdis potius qudmeamofis,eflinfita..MateriafiermaticarHmpartiumfemeneft,cuius,vtfidnutritionem & accretionem fujficie-ns efl topia, ^ ita ad nouam^erationem. Quin etiam Hippocrati, ■

jdrifioteli & Gideno , Jemenexcremenmmefi alimentivltimi, ateopiofiim efi alimentum vltirnum neque 'vnquam defoit,nifim extremo finio: non itaqueiUius excrimentum. deficiet. Sedt;nindodlrinaHppo'cratis,vena,aneria,-aerui,&fiermaticaomnes.parte5vim-hab^ fiminisprocreatrtoem.Neque vero finalis caufadeefi-.fradlu enim os., dfie^avena coalitum ■

■ defiderant,cumnaturafilat:iumin'tmioneconfiflalfivteitfilemtrifiitia&‘defilatiomfilM- , tione.Efi: altera eorum ratio non inelegans. Vicera caua carne implentur rtOnd/venulis, arte- ■ .

■ ri6lis-efi!'neruuliscon:texta,fint'itinim,viuit,aliturca'ro:ergoperneruum;arte'riam,venam. 'Quis quafi tam etelifus fit, qui dantes dpartium fiermaiicarum cedifi excludere aufitl At exeeti dentes renafiemtur. Triplex enim apud Hippocratem -, libello, ccopneov, dentium efi generatio.P'Ama d femine in vtero., altera d 'laBe, tertia d filUioribus alirrientis. lamverofialimentitranfmutafioneaugejiuntfiermatica.partes,curnonvmentur,.cumac-; cretio, gener ationis fit quadam fieciesl 'Scribit ^.alenus , capite J^timo lihriquinti methodi, ■e!set4:-MethodfimultasvidiJfi-glutmatMa3-terias. Narrat hifio'najnmuenk,cuifefla in

cuhitoaneriaperfecie coaluit «apifenonagefirm.primOyanjs.parue&capitequmto-Aibri fextimethoii,puendoru'mojfa'cqaleficerepofieafjirmat. HisTationibusvrfint-e^pungunt quafi aculeis concluduntque,fiermaticas omnes. partes , etiam stetra) ot^mrov oxocroV,

De Subie£l:o& Praeceptis Anaromicae artis. 45

coalifcere.^mcontra. Jententium hemc iurarmtjtUquam f^erniMiciis partes coahfcerepojfe, cmprark »4 iU!thoritate& mcionihia confirmare fludent. Extat Hippocratis riphorifinus 6e.fieftionis ■ ^ ^

ficl^-.Sios,cartilago,neniiis,praptitiumpraficindantiirjimquamcoaleficunt.Galenus,primo de fimine^Citphe S.^iojiecnon.capite S/. artispartict,camofiis fiacile,fiermatica6 nuquam glutinari ficribit,cap.^i. artis parua,firacluram inofieinfianalnlem putat , quod fecundum primum fcopum non coaleficantojfa.i^uthoritasitatiorie confirmatur. Deefl efiiciens fieefl ^mius. materia. Efficiens, vis efifiormatrix,h^c in femine tantum inefi,cuius facultas Jopita ac latens dfiolo calore vteri excitatur: remanet quidem m fiolidis partibus facultas conferuans partis figuramfednouumquidffiormareJolihocfeminieficoncefJum.Deeftergo efficies ;deefl etiam , materiafemenputa:quod cum infiolispeflibusgeneretur,quomodo ad caput^ brachium & re- liquas partes ferripoteritlNosvt e mediis pugnantium opinionum fluHibus ffiudluantes iu- mo-rumanir/mspn tutum tranquiEum portum tranfuehamus , ^upflionem totam tribus

conclufionibus definiemus. Erunt autem conclufionum nofirarum triafuAdamenta. Trimum Primam fim- tx Galeni fieret is, cap.fo.& gi. artis parug, depromptum efl huiufmodi. Duplex partium fio- ■ lutarum eficoalitus,vnus xet-Tob fiiSrov (tstota ov, alter xcoreu hvreiiOv,vulgusprimd&‘ cmmcitUnti. fecundam intentione vocat.Prima intentio ejl ey r^zoM.n<rst, ideftinaggludnadonej jn- quam u.%ijx.(pvm dicimus. Secunda iv t-J ^isVet , ideft, colligadone quam nwdfiaxnv da mtmu^n vocam:prima, alias finemedio fit,vtm came, qu^fedla fiatim glutinatur, alm cum medio «ditH. eiufidern ffieciei,homogeneum dtcunt. Secunda intentio fit cum medio heterogeneo.id efi,diuer/t generis, vtcallo,cicatrice & fimilibus,qu^ eiufidern Jpeciei non fiunt cum parte dtjfiecla. Vt au- rtqma-

tem coeant partes tuxrtai Tt^Srov axa<ardy,& per medium homogeneum , multa requirun- '»’■ turiTrimum,efficieniis robur,fiacultatis quippe formatricis e^^natiui caloris: deinde mate- ri§difipofitio.,qupcopiofikefife debet, 'Stnfitrittorii,accretioni&nou.pgeneraticmi fiufficias, de¬ bet non fienfim,fid tata fimul affluere, idefl^^ertim ^ repente alterari , vtJmpediame aliquod tertium .diuer fi generis fflter difiunWfMprtes. fefe interponat. Sit aliudfitruiamemu-, semtUx fini. Partium jpermoiticarum alias molles effle, vt venas, alias duriores, vt arterias, nerms, alias durifflmas,t>t offla, Tertium,in infantia pueritia fipermatica omnia effle mdlifflma, offla- tnmm fi«i.

que butyro autcafieo concreto fimilia , atate prouechonhus ficciora ,fienibus ficcifflima, citrn nnftrum viuere nihil aliudfit quam fitccefcere.,His ita iaclis fundamentis, tria concludimus-, rripUxml»... ■Trimu,camofas partes facile &coalefiere,&regenerari XArdi 9t^drav<ni0titov,fpermati- casdifflktllime. Secudb,inpuerilis &.mollioribus natuns,Jpermaticas omnes partes etiam offla senmdi. per medium homogeneum coalefeere poffletin adultis quafiddm tantum ,fapius venas , rarius arterias, nunquamoffla. Infinibus nullam /perabilem effle pivfiaxnv inneruo, membrana, arteria , vena & cute.diffle&s , nullam item ‘^ivi'^aioiy in cartilagine rupta, exefa,a,uul- fa,difedia: nullam denique otrloicny in offleperfra£lo.Tertib,inomni atate , fixu, etiam ad rmut. extremum feniumvfque,pofflefpermaticas.Dnmes partes coalefeere xa/cd Sivrsfoyoxomtov, fiupermediumdmefflgeneris-.quodcallusin oJfi,incnteris deatrix dicitur. Trima conclufio- nis veritas ita-confimatur-.facilisfflfan^inis in carnes mutatio, quia leuifflma ^ferevni- ca alterationeperficitur:Euber€nm,calidus humidtfqueefl fiangits,caro rubra, calida humi- daque,hocvnicum requiritur vtincrafflettfrtzHdefl itaque materia difpofitio: Efficiens vali- dijfimum efi,quiacamofd fpermaticisfumcalidiora-.fitifflturvtflatmcoalefcant, alias fine mediofinterdum cum medio, fidperpetuo eiufidern generis es* fppetamimportunecrefeit caro in vulneribus, vndehyperfdrcoJts,yt-cogdt nos lineamentis , aut puluerihus catheretkis eim increm.entumprobihere.Spermdtica vero difflciUimecoalefcunt xd/rao rt^cotoy axoditoviob fflicientis imbecillitatem, materia ineptam diJpofitionem&partiumficdtatem.Efflciensca- l6refl,quidebilisadmodumconferuationitantum-&nutritioni fiufit,nequeeffluxamfi>li- «4. darumpartium fuhfiantiam perfeHe refiarcit -.Satis. efl{inquit Gal. cap. quinquagefimo nono

4*^ Liber primus

artis faruei) ji easexjtccari prohibet :^mmodo igtturnouam generationem molietur , jl eas ijAitcrhi ii- quales natura produxit, conjeruare nequit) Materia aderit fortajje copa,fed tota firnul ^ pfiiimtftd. non affluit, quiafanguinismofflamutatio,nonnifiinterieSlismultismediis,rne-

dulia quipfe,glutiniscr Jeminis,perficitur, debet ex rubro albejcere,ex humido exjiccari,ex li¬ quido incraj]'ari,denique temperiem ^ qualitates omnes immutare-, Tropterea cum non nifi ■ JenJimadnutricatumoffls& partium fflermaticarum affluat alimentum,rejultans ex nutri¬ catu excrementum,prius fefe inter difiundas partes interponit, hinc callus ; Accedit impedi¬ mentum vicinarum partium, vt carnojarum , qup partis coalitum anteuertunt vacuumque 3. fArtiS jx- implent-, Additur pojirema difficilis coalitus cauja,jiccitas durities fflermaticarumpartiu,

' ' ^^enimJtccaJuht,dfficillimevniuntur,ey'inomnimixtioneaqueumrequiritPhiloJiophus, semndAm- vteovelut glutino vnianturomriia. Secunda conclujto ita confirmatur. Tueri cum.parum d principiis generationis, efficientem caujdm habent validifflmarn, calor natiuus in illis ejl plurimus-, sJdfateri^ fiermatic^ ode fi copia, eaque aptijfima,qu§ cito ^ facile, ob Jperma^ ticarum partium mollitiem,tranJmutatur-,in adultis veni quiamolles fitntcrquiefcunt faci¬ le fflutinatur.arterii difficillime, tum oh perennem earum motum quivnionem prppedit, tum ohtunicarum craffitiem:JuntenimvtvoluitHerophilusquintuplovenacraffiores. Annota¬ runt quidam quamplurimas partes etidm molles, oh prfflantiam eA* neceffitatem aSlionis, no coaleJcere,quod citius extinguatur animal quam vt vniri queant: fic cordis caro nuquam coa- Ternt cmclu- leffiit ,quoniam interceptione officij ad vitam tuendam neceffiarij,fiatim moritur homo.T mia f^^anjir- fiquidem tempore coalefcu-/it fier-

matic§ partes per medium heterogeneum. Qcatrix cuti fauciati obduatur perpetuo: ferrumt ' naturos firadum callo nodojh.Ad huius tamen illuflrationemfoluenda duo prohlemata.Trh. tnildM. ' mum,cur fi offla ab vicere excauentur,id efl offis fiat deperditio,nuJquam caro poterit- genera-

rilScripfitenimHipp.AphoriJmo^f.Je£lionfifexti.^fiunquevlceraa,mua Juntjnijsos abfiedere efl neceffle robi avXeu; no i\cig id eft, cicatrices cauas fieri. Cur in

. offis deperditi cauurri O* locum caro non fefe infinitat, aut fi fit callus, cur caro Jupra callum sohtm. generaturi Dic in offis cauo nonpoffle carnem generari , quianon nifi ex carne caro ,non

nifi ex neruo fit nemus. <Mt cauiextremaofiea fiunt. Gpmdmolientur igiturl Saneautnihil penitus, aut os, aut callum Si corpus nullum in deperditi locum fiufficiat, nuRum carni Jubfier- nititrfiundamentii: Os in ficcioribus df) durioribus natmu regenerari nequit -.fiet ergo callus. oiieclu. Verumcurfiupracallumnonadnaficiturcaro f ^ffia caro viuens eft animata, callus in- .

sduw. animatus. At animatu,epr inanimatu: viuens df) mortuu,fipecieacfiorma difflerut.No poteft ohitctu. itaq; inanimatus callus animat i carni fiubfterni pro fiunda-meto. Effle autem inanimatu caRu stum. demonftratur,qubd ab offis 0* vicmarunip artium excremento progignatur. Obijcies-,fi ina-.

nimus non alitur, quomodo ergo toto vita tempore creficit durati I{eJponde, accrefterep^ '

appofitionem materi£,vt pilos' 0 vngues: durat autem quamdiu alimentum capejpmt offla,d tnhUms ie quibus redundat pcrpetuo excrementum. Eft alterum prohlema:cur,fi ab offis excremento fit cAlliffneri- callus,in fimo oftenon gcneratuxl ^uiaob Vulnerati offis imbecillitatem copiofius d vicinis . ‘sXtK partibus peditur excrementum, non minus qudm ad vulneratam partem vicina omnes depo¬

nunt fiuperflua.His iam videor omnia,qua ad fflematicarum partium coalitum ffisciant,atr. tigiffle. Quocirca tempeftiuumfiuerit,ad aliafiermonem transfierre.Priufiqudm vero hincreuel- theSs. , lamur,nequid ftudiojorum animos remoretur,diluenda junt aduerfiariorum rationes. Trima

numtm. Opinionis prima ratio inpuerulis tantum ver a, in finibus quu non videt efficientis imbeciRita-

.yiipmnii. tem& materia inopiaml Secunda omnmo fallax eft 0captiofia, neque enim vbi eft fienfius, ibiadeffle neruum eft neceffle , alioqui totum corpus efflet neruus ; fiatis eft vt ad partem feratur neruus,cumtRuftratione 0 irradiatione eius partis panicula omnes fient iant: idem de arter tjs 0 venis fientiendum.Non requiritur ad aclionem ortinem contaclus Mathematicus fieR

De Subie6to & Praeceptis Anatomicae artis. 47

Phy ficus tantum. Dentium & reliquorum ojfium non eadem efiratio : nam execli dentes tenim. reuaficuntur & ratione finis, ratione materie. Ratione finis, quia cibum maridunt, mol¬

liunt, fraparantque ventriculo ,profterea'vt ad extremum vjque fienium crejcunt Jolavr- gentenecejfitatecummutuo attrituminuantur ; ita eadem impellente cauja renffiuntur : fied Xsr fii materiam generationis fie{les,ea copiofijfima eflin maxilU vtriufique cauitatibus con- tenta:accedit,quoddnullapartecircunddturdens,quieilliusgenerationemprapediat.Itara- tioni tertie fiatkfiaSlumputo.oyiccretio {aiunt) nutritio generatio quadam efl, at arefiunt

'ojfia & nutriuntur, cur non igitur coaleficent? Re/^ondemus, nature eum ejfie ordinent, vt pri¬ mum nutriatur pars,deinde fi quid fiuperfit, in omnem dimenfionem crefiat, tandem fi fiu- perfluatalimentu, in partem abeat d fidentem : at fimen non tanta copia gi^itur, vtnutri- tioni,accretioni,& nouegenerationi fit fiatis. In vtero facile quidegeneraturpartes fiermati- ciquia&copiofia.efi:materia,0‘d S'ti/u.iov(iyoi S'i'r\oifidefi,op\£ex duplex , ineji enim (^in femine & in vteri vafis,at nobis iam editis difficile generatur, quia alter ia opifex abefi, quifimini inerat prius, (faleni authoritates neefimper, nec omnes fiermaticas partes coalefi sectmlaifi. cere concludunt,quibus nos lubenter fiubferibimus: oAlterius opinionis ratio, qua vim forma- tricem fiermaticis partibus denegat, fodi femini concedit, facile conuellitur.cum fimen, Hip- pocrati,Arifloteli,(faleno & Medicis omnibus, partium omniumideamin fi contineat,!;^ a folidis partibus excipiat. Efi fime in ojfibus vis ojfifica , in venis venifica, modo adfit mate¬ ria difiofitio. Caterudum femine ali, augeri, & coalefiere dicimus oJfa,non femen prolificum intelligimus, quod in filis tefiibus formam & perfeblionem ajfequitur ,fed quid femini fimile. Hippocratis Gdeni authoritates, duriores tdtum partes coalefcerenonpoffe, idqueproue-

dioribus concludunt, quod nos ficundaconclufionedemonjlrauimus.

An fpermaties partes carnolls fint calidiores.

Q_vxsfio IX, .

1 X A N G y I A frigidiora ejfe fimguineis , toties ab Hippocrate, Arifio- a tele, & Galeno efi decantatum ,vt loca citare fiperflitioejfetvelofienta- ‘ tio. Camofas aut em partes fangiineas effe,ffermaticas vero exangues, aut j filtem pauco fahguine irrigatas , nemo adhpc quod legerim negauit . ^uid 'ndefiquatur videant omnes : conclufioenim fatis loquitur ipfa. Suntta- xnen Neotericorum quidam qui fiermaticas partes, camqfis calidiores ejfe fibi perfiadent.

Extat dodijfimijoberti Acaiemia noflra olim Cacellarq diffiijfimi haede reparadoxon, in ‘finis

quo permulta , deinfito Jpermaticdrum partium calore, veris fimillima aut fialtem veritatis pallioveLta,Jubtiliterdifputatur.Egotamegregij Medicidoclrinamz^ingenijaciemfim- fsnmm. per mafftifecis quia tamen hac in reprimus veteris difiiplinte authoritatem fregit, cogor ah eo difiedere, &fin^las eius rationes figillatim oppugnare. Orta,inquit,attefiantur principfis, id eft,principiorum naturam redolent ; At femen, e quo Jpermatica partes ortum ducunt, fian- giine efi calidius:Srunt ergo Jpermatica partes fanguineis calidiores. Quod autem finguine fit calidius fimen,. ita demonftratur. Semen Hippocrjiti i^eum dicitur &■ aereum, fimguts vero,frigidus (sT aqueus. Quin etiam fingtisin canali continetur ,fiemen vero vafa permeat nullis finfilibus cauitatibus peruiajqihe tenuitatis efft' caloris indicia fiunt certijfima. Verum ' hacmolliormihivideturratio,quamtantimedicivisgrauitafi[uepoflulent:Etenimin fimi- neiuo JpeBari docet Galenus mille inlocis,corpulentiam {detis hanc vocem Thilofipho ta- metfino extat apud Ciceronianos) &Jpiritus,quibus vndiquaq-, perfunditur. Ratione illius, fimen aqueum terreumque dicitur, ratione fpirituum, igneum. Spiritus anima fint injhume- ef inim. '

48 Liber primus

m formatrices dicuntur,horumque ratione femen, artifex dicitur o* efficientis caufe ratio- nem habet. Qrrpus feminis aqueum 'ey frigidum jnateria efl feermaticarum partium : feemcn itaque totum cum omnibus fuis partibus Janguine efi calidius, quia magis jpirituofumfed fpi- ritihus fetis Jpoliatu fanguine efi frigidius-, propterea ejfufum fiatim 'vanefeente calore, aereq-, inalgefcenteJtquidumatrumqueeuadit. tale autem agmuit Gal.Jpermaticarutn partium effe sccUs nia. materia. Primam hanc ratione altera ratione fulcit lobertus. Partum Jpermaikarit confor¬ matio y fetus, harum calorem manifefie indicant\nam offainternum occuparunt locum, y carnibus vndicpiaque teguntur, 'ot ey nerui^ne infitus eorum calorvanefeat,ey ab ambientis cmmlUmr. fUgore offendatur icarnes vero externis partibus Junt appofita. Sed non video quid cocludat.

Hac enim omnia frigiditatem potius fpermaticarum teflantur.-nam quiapartibusillis_ frigi- , dum erat infenfiffmum , ne languidus & debilis earum calor extingueretur , carnibus vndi- quaquefouit natura, y membranis tanquam vefiibus,omni exparte muniuit. Traterea non earatione internum occuparunt fetum offa,vt eorum calor conferuaretur,fed quia fulcri ii pofiulabat natura, ^uod fi externa internis frigidiora effe velis,cutis qua teperata efi , neruis Tertii ntic. yoffe erit frigidior. Tertia ratio abfurdiffima efi.odfrigtdo {inquiiffacile offenduntur fiper- matica partes: ergo calida funt , quia a contrarfe alteratio , d fimtlibus fit conferuatio. Imo imfiiffiitur. contra Galenus in arteparua,hanc vnam tradit notam communem dignofeendi teperiespar- tiu,quod qua a frigido facile afficiutur,frigida funt, qua d calido, calida. Sic frigidum Hippo¬ crati offibus, neruis, dentibus, ffinali med-ulla infenfifflmu, quiafeigida fint ha partes. Galeni extant aterba hac expreffa, cap. fp , artis parua. In omnibus commune efi temperatura indi¬ cium, fi membrum facile frigefeit, vel frigiditatis. Vel raritatis, fi vero nonfacile,vel calidtta- tis,veldenfetatis.Si vero d deficcantibus offendatur, y aridum, y ficcum,y non facile mo¬ bile fiat,ficcitatis: quemadmodum ^ fi ab humeElantibus grauiter fe habeat, humiditatis, Sujirta. Tofiremd feermaticarum partium pleraque opera vehemerttiffmi caloris indicia effe conclu- .

ditJobertus-Sic ventriculus membranofus cibos quantumuis duros tenuat y coquit, in firu- thio ferrum mollit. Ve fica membra:nofa lapillos cogit duriores quam renes , quod de camofis partibus nemofentiet,Hac rudioribus fartaffe inexplicabilia videbuntur,quata-meneytrica- CmiuUiiar. re conabimur. Primum, qua devetriculo obifcit, erroris funt plena. Etenim animalia, qua in¬ teriorem ventriculi membranam carnofiorem obtinuerunt, ojalidiuseoquunt : y edentulis, vt auibus 5 annexa efi caro feolida calfaciens, y,quodprmus obferuauit FallopiuSi interior ventriculi humani tunica, crufla cauofa.vndique obduSla efi. Sed efig, demus illi hoc, ventri¬ culum membranofum Validius coquere: veficamtnembranofam duriores calculos cogere, no» tamen calidiores proprerea effe fpermaticas partes, ad-mittenius: fed quis calor in denfiore ma- teriapotentius vritl^uis ferrum candens flamma calidius dixeritfimpenfius quidem vriffed gradus caloris remifpor efi. Sic i^is in feta fehara y i^is in aqua vita, ob materia teriuita- ' tem non vrunt-.calculus vero non tam ab acri y mordaci calore generatur ,qudm d diutina mora y materia vifctditate,vt in finibus. Ex his palam fit fpermaticas partes, camofis non effe calidiores. Piecpte admittendam exiflimamus diflinSlfonem infiti y influentis caloris, quia inter aqualia debet fieri collatio.

Anfolid* partes reCiccatashumeiftaripoffint. Qt^stio X.

OLIDjE partis nomen ambiguum efi. Vulgm fiolidampartemappel- Ut, qua conflans efi,dura,denfa,compa6ldque ,fic cordis caro d Galeno fe- sdidl icctftn lida dicitur. Hippocrates feflione feptima libri feexti E pidemioon , [olidas

multiplex. W^^^jS^pitttes appellat continentes omnesfhac ratione,carnofea, etiam folida dicenr

^^^Sms^^^tur.Sunt qui per felidaspartes animatas omnes i/itelligant,qui circunferi- ptionem habent propriam, & proprio termino cohibentur. Jpud Philo fophos folidumid di-

De Subieclo & Pr^ceptis Anatomica artis. 49

dtur,cjuod efiro (l\ov takjtd ej?,fui plenum totum.S/c i^nis & aer^^a Jjhara,dicu- tur folida-.Jic T ullius ^rimo de Diuinatione Mt^eAlexandrum cum coronam auream mellee geflarejdubitaJJi Virum folida ejfet,aut extrinfecus inaurata-.fcfimUares omnes f articula,

Vtiam docuimus, o^ma [imilem oniniex fartefarilemij^ue naturam funt adepta, ftlida dicu- tur.Sed proprie folidas partes appellam medtci,qua funt Jpermatica, Vt docet cMenus cap. Suifriprii idihri-zindecimtmethbdi,^ cap. z.lib.i. de naturalibus facultatibus, necnon cap. i6. lib.i. defmine;quibus locis carnofas partes fanguineas,folidas /permaticas vocat: has, capite jf. ,

anisparua, primas appellattv>elquodreliquarm»:fnt fundame»ta,& primajletmina cor- prima

porufabricamfuffulcientia i caroauteminanisfolidarum f>atiainfarciat:velquodJemen ftprimumprincipmm-.veldleniqueqHodf ermatica prius generentur qudmcarnojk.Dehis vere folidis quariJolet]an rejiccata humeSlari pojjint, id efi, an quod reponitur alimentum, eiufdem Jpeciei fit cum eo quodefiluxit. Dubitandi anfam & occafionem prabuit Galenus cap. s 9. artis paruie.Soltda(inquit)corporis partes nullo modopojjunt effici humidiores, fa¬ tis efi, fi quis eas exficcanprohibeat:& capite primo libri vndecimi methodi , quantitas fi- lidar.um eadem femper manet:capitevndectmo libri decimi methodi,Jolidarum partium fic- ciiasfianarinonpotefi. Nosquafwnemhancfacile dirtmipojfeexifiimamus , finfobdis JSupUxfiUia paritbid duplicem agnofcamus fubflantiam; vnam exquifite f olidam & fibrofam , penitus exangtem, alteram villos infarcientem, qua propria &pecuiiaru cuiufque partis caro dici¬ tur. Prior illa nullo modohumeclaripotefl,id eft,nec tale, nec tantum reparatur , quantum ^qd/iU decefiit: pofierior facile rejarcttur. Ne autem commentitium id exifiimetif,auta 'nobis ihuenmm , audite Galenum in fuamedicinah arte el5‘ libris methodi ita differentem. Gapitei').artispdr'm.SolidieXinqmt)partes, qua vere foltda funt ac prima, nullo modo pofi funt efficihumidiores, fatis efi, fi quis eas celerius ex ficcariprohtbeat-, at intermedia earuni l^atia,hdc Vel illdhuniiditattopplere,poflihile.Capitevndecimoltbri decimi methodi finfe- ' ' 's

lidtrfariibus,dlia-eflfibrofa,alta Velut carnofia-,fic Vena, qua tunicam habet tenuem. Villos habet qudmplurihiosrvqrie intertextos, quibus propria vena fubfiantiaadnafcitur. Hac nullum commune nomen efi naBd,fed docendi caufa nihil vetat, eam carnofam fubflantiam ^

voces. Efi igitur Galeni di fiinclib hac. Cur autemvere folida &fibrofa bumeUari ne- curfiUia queant, id efi, nec tale,nec tantum quale & quantum erat humidum refiituipoffit , rationes multa funt.Primumn6naquec6ausO-elaboratusfuccusreponitur,qualisinprincipioge- Srmsru». nerationisfuit. Erat iri plexibus labirintheis adumbratum, tn tefitbus excodum, in defer en¬ tibus. vafis adenibus proflatis perf edum femen,ex quo partes folida conformantur; nunc

non eodem femine. fcd fdnguine tantum dealbato aluntur. Praterea cdtinuam (y perennem Jubfiantia fiua iaduram patitur qualibet pars; at refiauratio fenfim (s' non nifi per ^varias alterationesperficitur.NonpofJuntmfinutritioneparteshumedari; alimentum ‘veronst rertU. tardius in duram quam tn mollem particulam vertitur i ita ab ea magis afficitur : quare non pote fi dlimenti humiditas tantum addere , quantum fblidarumpartium adlio detrahit, priufquamnutriantur.^uin etiam continua adionefattfcit calidum , quia agens omne na- S^rtt, turale,agendo repatitur : itaque deterius fibi parat alimentum & licet anima vis eadem fit, eius tamen infirumentum multo vfu detritum, nonpotefiquodab eo , iurenatura, exigitur, perficere pen [umiquo fit vt quotidiano agitatus opere calor fiat vietus,deindeflaccefcat,po- firemo vero aboleatur. Ex quibus confeques fit, folida partis fibrofam fubflantiam re farciri mJquampoffe,fedrigari tantum. ■

FimS LIBRI

Methodi n firaram.

. Ctiro^ ophus i^ediidum.

LipER SECVNDVS

IN CLVO OSSIVM OMNIVM

HISTORIA ACCVRATE DESCRIBITVR,

& quae in ea occurmnt controueria, explicantur.

HISTORIA ANATOMICA.

Cur ah ojjihuf itteboandum. C A P V T I.

, V o N I A M ex Philofophorum decretisjlimplcx , compoCto & natura & dodlrina prius eft:niethodi noftrae ratio fiio quafi iurc poftulare videtur , vt a fimplicium partium deferiptione, opus hoc Anatomicum inchoemus. Vniuerfam autem ea¬ rum naturam , quae multis difiScultatum inuolucris cft impli- citajhbris quatuor, breui & dilucida oratione, explicare infti- tui.Primus erit de offibus. Secundus de cartilaginibus , vincu¬ lis offa nedentibusj membranis offa & ceteras partes inueftientibus,&villis.T er- tius -afes vafis, venis fcilicct,dteriis &neruis.Quarnis (rcupmn

de carnibus, tum viicerum,tum glandularum, tum mufculorum, quos o4jD)i<t5,id eft,Mr«e/,abfolute vocat Hippocrates,quia praecipua earum pars caro cft.Cur au¬ tem ab offibus hiftoris contexmm aggrediar, haec vnica me monet ratio,quo(l, vt mirus armotauit Hippocrates, njf crcoixuA i rctoiv jjjt/ opfioVulctjijgy tirttpe-

^ovloj, toti corpori flahilitatem, reBitudinem (sr formam exhiheantSnnttmx&vAxtt. pali quidam, quibus caeter* partes affiguntur Sc fepe finguntur,his omnia acjna- fcuntur,hxcfulcri modo vniueriam corporis molem fuftentant. Deniqrie ex eo¬ rum figura & magnitudine, reliquarum partium figura &magnimdo xftimari debet,adde quod mulculoram exdrtus,in{erdones,venarum dudus , arteriarum diuortia,& neruorum direptus,intelligere non poffumus,offium particulis igno- , ratis; proptereaiblebant veteres in Alexandrina Ichola rudioribus primum cada- uera rcficcata proponere,deinde integra corpora. Vniueriam porro offiu fynta- xim compagemque i x xe(ptt7\^i as W vetcrcsGr^ci weAsToV ^ t? axi^Sf

appellarunt , quafi reficcatum & aridum cadauer diceres : inegMa) enim idem eft quod ficco,& qui de offibus diffcraeruntjlibros fiios -afec oxeAgTSinfcripfere, alij oVsoAoyws , alij -tafet

Ojjisdefinitio/tufdemfte elegans explicatio. CAP. II.

S s A definit Galenus , animantis partes duriffitnas ,ficciffimas, ma- ximeque tcrreftres : fed exquifita non eft, necphilofbphica haecdefi- nitio,in tyronum & rudiorum tantum gratiam ftripta : nos paulo ac¬ curatius offa definiemus. Gs, pars eft fimilaris, omnium ficciffima & frigidiffima,ex fcitiinis craffamento terrco,pingurque,a vi formatrice , per calo¬ ris vim genit3,ad totius ftabilimen,rcdituffincm & figuram. Definitio hacc quia

De OGibus. $1

formalem, materialem, effidentemSi finalem offium caulam defignat, vere sxptic^ta ivmdhii tjfmtialii , dicidebet. Forma fimilarium partium apud Medicos eft itjiniruaif. . temperieSjCjuiaeftsrgiBrov ^eJtr(x.oV,pnmaquevis,cum(jua&per quamforma agk & patitur quacumque agit pars fimilaris, vt fimilaris ; ficcitas ergo & frigidi- chrfKcumus. tas offis formam exprimunt. Siccum eft os, obhumidi & pinguis exhauftum, quem fecit intendor calorjfrigidum vero cuafit vaneftetc perhumadi defedum calido. Primarias has qualitates comitantur aut fubfcqu untur fecundaria: , duri¬ ties, gfauitas,candor.Duru eft os,non concretione, vt glacies, igne enim diffolue- retur,non tefionc, vttynipanum,fed ficdtate,vtlignum.Graue eft, tum quia ter- reum , tum quia aer & aquain eofunt valde denfata. Album,quialpermaticum.

Materia offium feminis eft crafl&mentum,craffior quippe & terrea eius pars: Ari- Menidis <f ftoteles vocat <zzr£p|tict.TOtoV 'tEfetTT£»/tta,ye?»r»a/cwc«»f«fa»2. Licet enim vi- deatur femen homogeneu, habet tamen partes alias aliis craffiores ; eft in eo quid menti^. pingue,quid glutinodim.Ex glutinofa,qiiia tenfionis eft capax, n erui, membra¬ na & vincula efformantunex pinguiore,ofla.Hoc indicauit diuinus/cnex; 0'%u i^sfinquit) t? Ai^ttretp? sAsot n ra x-oMaj^soSioVsct- ey ivero, ideft, 'vbi pnguuflta quAm gktinofiextitit^offA formata fum. Efficies offis cauia vis eftformatrix,qusido- EfflcSs uHf4 Ium &idasagcnerantisquibufdamdiciturihkccalidovtiturtanquamaEchite(fto, &fpiritutanquamopifice&pidore.Hisordinationem,fecretionem, concretio- ‘ nem,den&tionem,rarcfactionem tribuit Philofophus.Calidum ergo pingueab- forbet,ficcatque:vnde durities foliditafque. Hanc offium generationem primus agnouit Hippocrates. Tct' oVs*, inquit ,(wAJipZtu2T«q vW fni fi[>ju.ni ■aniyi' n.t^oct, id eft , ojfa a calore denfata mdarefiunt &• rejtccantttr. Calidum porro illud licet fit . moderatum(nam bene temperata eft caloris natiui fubftatia ) q uia tamen in d en- : liore materia diu moratur, vires ealHem obtinet, quas intehfiffimum, vtvrere vi- deatuqproptcrea offium generationem per exuftionem fieri voluitHippocrates,

Finalis offium caula,quam vfum appellare folet Galenus, poftrema definitionis particula eleganter exprimitur.Eft enim primarius hic & communiffimus offium vfus,vt toti corpori ftabilimen,reditudinem & figuram exhibeant. Stabilimen, stMimm quia fiintvclut propugnacula rtduerfus omnes impetus,& robur corpotifuftine- do pratftantjhaud ieais atque bafes & columns sdibus fubiedx. Reditudinem, quia redum ftare non poflet fine offibus animal , fed vermiculorum ferpentum- /«««r. que more reperet . Legimus quidem apud Hippocratem fecundo Epid.natum puellum dvoreoy exujfem , pr^cipuis corporis partibus diferetum , fed is magnitu¬ dinem quatuor digitorum non excedebat,nccdiufuperftesremanfit.Poftremb, fimrtm tX- figuram exhibent ofl[a,quia ab offibus,corporis proceritas &incrementi meta de- pendet:quibus enim capurmagnu , his cerebrum ampliffimu ; quibus thorax an- guftum,his pulmo & viftera contradiorasquibus maxilla; parus , etiam mufiuli paruLFinalis huius caufe ratione, qua; manens immobilis csceras omnes mouet, ■ tefte Philofbpho,fubftantiam,qualem cernimus,obtinuerunt offa, duram quip- eft Jluu pCjfolidam &.infenfil em;duram & folida.,quia id fulcri & propugnaculi poftula- crfelidti.. bat natura;infenfile ad S'vcnrX^uax,iA eH^pattedi difficultate.Cnm enim vniuerlam corporis molem fuftentet,& continuis agitentur motibus, tam vatios motus fine doloris fenfir ferre non poffennita triftis femper & querula animalium vita foret.

Casterum fenfus omnis expertia funt offa, non quia terrea, ita enim dentes durifi ’ fimi non fentirenqfcd quia per corumfubftantiam nerui non diffeminatur. Sunt &alijpeculiares offium vfus, qui in panicularihiftoriadefaibentur.

G i;

Liber fecundus

SnOVisy i>!irofd/}m^<rviJi^i9it[xlrmj.itik.,ahijsqu^ejJent&ci- pquumur,&‘^s qu^ acciduBt,vt fingularum partium, ita & oflium differentias petendas effe docet Galenus. Olfis effefitiam,tempe-, riem quippe frigidam & ficcam , fequuntur -qualitates rrathbjh leSjdurities , mollities , denfitas, raritas ; accidunt autem magni- „ tudo, figura, litus, motusjfenfus.&fimilia. Haec ergo prima fta-

tuatur olfium diuifio a duritie. O Ifium alia funt durilfima, vt qus lapidofa dicua-i rur,&dentes;alia mollia d? Ti,vt Ethmoidea & Epiphy fes,alia dura fimplidter,

^ vt caetera omnia. A magnitudine, ollium alia funt magna , alia parua , alia medio- cria.Magna definiunt quidam,quac & ampliter concaua , &c meduUolafunt, Ego magnitudinis naf uram ad folam quantitatem refero,non ad copiofiorem & par¬ ciorem medullam.Sic ileliij & Icapularum offa nec caua lunt,nec medullpfa,qua? tamen magna effe nemo inficiabitur. Qrantitas autem quia dunenlkuimrLeft, dinienfio v ero triplex fl:atuitur,16ngitudo,latitudo,altitudo,ttiplex a magnitudi¬ ne offium diuifio peti poteft : Alia enim liint longa, vt fem oris os , alia breuia, vt extremorum digitorum,- Alia lata, feuampla,vt Icapularum & ilium ofl'a,aIiaan- gufl:a,alia cra(ra,alia tenuia. A figura multiplex fumitur differentia : quaedam enim fiint plana,qu2dam rotuda, quaedam trilatera , alia quadrilateraffunt quae fcaplis, cubi,malleoli,ineudis,ftapecfis fimilitudinemreferunt. Ad figuram referrefoleoj (. cum politioribus medicis,meatus & cauitares,la:uicatem,afperitatem. Olfiuergo > alia fetuantur folida,alia non folida,alia l?uia,alia afpera. Solidi nome more vulgi accipio pro eoquod opponitur cauo. offa folidafunt,aut omnino apparent

lblida,nec vllas aut faltem vix fenfiles habent cauernulas , vt olficula auricularum & nafi:aut foris quide videntur Iblidaffcd intus effrada multis foraminibus, Ipon-i giaeinftar,funtperuia:(r«ptt,y/dt5 vocat Galenus, vt venebrarum corpora. Soli-r dis opponuntur caua, quae fenfilem & confpicuam cauitatem habent , jtoiAicw ■/igq Koi^gnra, ide&, 'ventrem appellat Galenus; in his («,t)sA9Vjidcfl:,>wfd»/- proprie di(Skam, contineri volumus, inillis tantum , id c&,fuccHmt

I- A fitu duplex peti poteft differentia, quiafitus nomine & fedem & conexura in- telligo;fi fedem fp e£tes,alia erunt fuperio ra,alia inferiora, alia antica, tlia poftica, &c.Si connexum cum aliis partibus,alia per mufculos,alia per vincula,alia per car- »- tilagines cum jvicinis partibus connedfuntur. A motu quasdam moueneur,vt qu?

per diarthrofin articulantur, quadam funt immobilia, vt quae perfynarthrofin ». conneduntur. A fenfij quaedam fentiuntjVt dentes: reliqua omnia fenfii carent.

Addatrius & eam offium differentiam,quaB a generationis ordine peti folet : alia ‘a perfeda gignuntur, vt aurium officula & coftx ; hae quidem quia thoracis cauita¬ tem efformare debencilla fortaffe quia duriffima & ficciffima die debent, vt raer litis refonent: alia imperfeda a primo ortu apparent , vt capitis offa & alia quara- plurima.

De Ofsibus.

OJJlum fanes flngukjtip' raulto rim nominum exflicatio, quorum infeculiari oJSium bifloria frequens fo mentio, Cap. IIII.

, ; N oflibnsduolpcdlandafimt, partes olEum & eorundem caui- smfieam- ^ rates 6ufedes. Pars offis triplex eft, vel enim pars eft offis prxci- pua,velpars offiadnata, vel pars offis protuberans; Parsprscipua vnicum & peculiare nomen non obtinet , fcd offis totius donatur nomine:parsoffiadnataproptieepiphylis:parsverocxtralupcr- ficiem plana extuberaSjpriuato 'nomine, apophyfis appellatur.Pars prscipua, pri- • mariu eft os a naturaconftrudtu: li£ec,catteratti velut bafis, mediam lede occupare “>»« foletjideoq; omniu eft duriffima:debuit enim in offiu generatione, vt in ftru£tu- ra vhiuerli,quod durum terreuq; eft in cetrdlocari. Huic pratcipuse partifepe alia Smi epply- adnafcitur,qu» Gracis oBtufum dicitur,Latinis appendix, additamentum, an- nexus,applatatio. Quali enim natura fui oblita,os breuius fecerit,id Epiphyfi per¬ ficit & auget: fic breuioribus columnis & trabibus lapides lignaque addere Iblent artifices.Hippocratesfiepeepiphyfinappellat-arspoVZK; , vt libro de locis in ho¬ mine , iuxta.cubitum ait,J'&o <zB'«povaj, id eft j dua appendices, fiipra Cx offe h^rent. Stalibi-ZB^ S'fro odiov 7^6va\S'vo'!isarpnxovcnv. i.iuxtaosautemappendicesduie pro«ie«»r.EftergoEpiphyfisds'perfe,totioffiperlymphyfinannexu, nonautem olfis cum olTe vnitio,ita enirria fymphyfi no diftingueretur. ElTe os per fe id indi- 'W'- cat , quod drcunleriptionem habeat propriam & in recens natis aciunioribus fa- die etiam citra co6li6nerri,aut putredinem feparetunimo Ikpe obleniatum eft in piLli dp- ' puetxdi? ab i£tu autcaluiuxati & a fuis offibus auellL Anneditur autem offi pra:- 3“®^" cipuopeream o-p/efuVtas Ipeciem, qu* fit finemedio, quia offis primarij cx- ’

trema,mediis molliora effe folent, Epiphyfeon autem fubftantia rara eft laxaque.

At mollia ei Ariftoiel e alieno teritiino facile continentur & cedunt . Cacterum hic coalitus non plana fiiperfide perficitur, fed mutuo capitu & finuum ingrelTu, vtvideantur extrema hxc yiyi-yyXvfimar^ctjj. Epiphyfeonfubftantiararaeft, laxa, & a primo drtufere cartilaginea, fedprouedHoribus ficdor duriorq; euadit, jWA calore per motum &c kticulorum attritum nobis iam ambulantibus exdtato.Ex- tremisautemi^^hyleoncartilaginemappoluitnUtura, ne tam facile idusexci- pcrentraut fi fri^gi illa contingeret, a molli adhuc cartilagine facilius coalefceret: fenioribus ita cum offis pracipua parte vniuntur , vt auelli vix queant, & luorum offium portiones elTc videantur. Non omnibus offibus adnalcuntur Epiphyfcs. Naminmaxillairiferiorenullacernitur; In qtiibufdamvnica tantum eft, vtco- ftarum radicibus &puerorudcntibus;aliisduplex,vtrinquevna,vt in tibia, 'pero- ne,humero,cubito,radio:aliis triplex,vt in olTe ilium : fimt qute quatuor habeant, vtfemorisos,tresfut)erioreparte,&vnicaminferiore: vertebris quinque adna- fcuntur,du5intranmerfis proceffibus, du5 in corpore, vnicainlpina. Appedices multae fimt,quas vulgus apophyfes elfe putatjcmlmodilunt dens,lecund5 veitc- br^, trochanter maio,r,ftyloides,&c.Epiphyfeon vius varij fimt. Galenus dupli- cemagnouit:alter,vtinmedullofis offibus, qu? »6Ta* funt , ideft,

caua laxa , vicem gerant operculi, ne effluat medulla : ttoiMv enitn mzvoy, id eft, cauum ^ folidum , vt maxilla inferior, per fe medullam fine externa apophyfi claudit. Alter ad firmiorem articulationem, latiore enim bafi meUns firmantur offa. Quod fi in acutum vergerent offium extrema, periculo^

5-4 Liber fecundus l

. & fallax efferarticulatio , Icuicjue de caula e fuis fedibus ofla excideret. Sic colum- f Car Tire (T naruni bafes & epiftylia,ad fuilinendi fecuritatcm amplificati folent. QMniam ' autem latae erant epiphyfes, ne fuo pondere partes premerent>raras laxafque con- , Tertias. fttuxit natuta. Addamus nos alios epiphyfeffln vfus , vt ex his ligamenta oriantur, i

qu^ vel olla conedunt, vel muiculoru tendines eiFormant, Obleruauit Eallopius ligamentano longius extedi qua epiphyfes, vt fi appendix fit breuis , etia vinculu '^rtin. bteue appareat. C^n etia epiphyfis ofle mollior &.ligameto durior, ad olEufyra-

phyfim,quafi medium quoddam, fefe interponit; fic lolet natura mediis extrema Samtas. -copulare. Acccdit,qupd epiphyfeianintericdufiltitur offis fradura,nec vlterius ’ sextm progreditur i vtincranij futuris apparet. Sed & fadz funt epiphyfes ad ariicuia*

tionis conieruationem.Nam cum plla'duriffima fint,fi durum duro coinmittere- tur , facile ob affiduos motus ffangeren,tur aut comminuerentur , vt in dentibus ' cernereiiGetjpermollipresergoappendiccsconnedidebucrunt olTa. Suntqui stftmatt - ex Hippocrate conftrudas putent epiphyfes, ytfint tanquam ventres offium, in ;

quibus coquatur offium alimentum, quod fenfim in eorum cauernas percoletur. .Xfifhyfs ■ ■■' Sequiturtertiaoffispars,quam Graeci dicunt, J

mmms. -gjccpucnitnv,. Latini, fmwrarwwj ,producitonem,extul>era}tttam,prok£iitran}.frocejjm,

SMispfh- autem a nobis pars offis legitima, ex ipfdmetpffe prorumpens, & extra j'

Jis' fiiperficiem planam extubcrans:funt in fingulisfereofsibus luasapophyfes,fedin !

i^3xillainferiore& vertebris omnium maxime colpicuae.Earum duplicem vfum vfasdailex. agnofeimus: Alter ad rnultarum partium, prtelertimmufculprum, exortus & in- Trimas. fertiones; nam nifi extubcratent oflacolliumqueritu produccrentur, neemufeu- ['

semisdas. lijUec ligamenta ex his enafcerentur. Eli & alter procefliium vius, vtquibufdam

partibus propugnaculi vicem gerant.vt in vertebris & tcapulis cernere licet Differtam Epiphyfeon & apophyfeOndifferentite a figura petendmiunt. Namfirotun- do tubere promineat os, xgtpceA))' xiCpcLxiov caput dicctin:, fiue lir appendix , fme J" • proceffijs; fi ex gracili principio fenfim dilatetur ccruicis injig^c wu^nycerjsixwo- cabitur; fin autem in mucronem deGnat,&acutum, finem protuberet KopavH xopatvU feu wpau/oV appellabitur. Triplex ergo pro figurte varietate eripappen- cujatdujlex. dix, vt & pr0ceflus,caput,ceruix & mucro. Caputf urfum duplex eft ; alretuin ob¬ longum maximumque,qualein ofle femoris cernitur, caput abfolute dicitunalte- . rum depreflum ZovS‘v\oy vocant, licet Hippocrati & Galeno xivS‘u?\jii interdum icaputgeminum denotet: fic digitoruextrcmaappellat itoj/ Wx»?, quod habeant Ceraix. gemiuacapita.Cetuix vniustatum efl:generis;in hocautem differt a capite, quod

'cmne^ail caputfit Vt plutimum epiphyfis,cetuix ferefempct apophyfis. siopaVsi autemfeu -acutus proceffus multiplex eft, alius ftyli , alius anchors, alius roftri coruini, alius denique mammarum fimilitudine reiert.Primus «'uAoaWt aut fe¬

cundus *y5eopoa,S'a'g, tertius }e£ig3sx.og<J'»is,quartuSj!.tsts'taJi)«dicitur.Quiautepro- ceflusadfinuunaorbeminftar labrorum prominent,&finus profunditatem au¬ gent, o(fip.ug?,rt/'«;|3ovg5,y^ejAii ,’iruii,Jupercilia & lahra vocantur, quod oculorum fupcrciiiis, orificiis ollarum, labris buccarum, & circunferentiis rotarum fint fimi- les.Hte igitur funt ofiium partes in vniuerfum. Eorum vero fedes & cauitates, arti- cmtitum culationis gratia, conftrudte funt. Cauitatum dute funt differentim, vel enim pro- iifferentus. fandae lunt, vel fuperficiarias. Profundae magnis oris & luperciliis circundats xoriXajj & xarvxOjii dicuntur, no 5tort/X?ii'dvg5, tales in ifchio cernuntur &offe cetjk ^aU. fcaphoide. Eft autem xorvXn menfuraliquidorum qumhemina Aureliano did- tur:Homero xorvXn vafculum eft &poculi genus cpncauum.Superficiaris caui-

De Ofsibus. SS

tates y\nvcu yXwou^eii appellantur, ab ocularium finuum-forma,qui palpc- elme j«Ki-

bris claufis apparent.Sunt autem ita obfcurf,vt primo intuitu dubites,an aliud os admitiat,an aliudlpfe iubeant.Eas porro cauitates liue fint profundae fiue oblcu- r?, Hippocrates, |3ct-9^iTct-« folet appellare.Polluci aute jictfSjUK eft n a-u/ujioXii rS ^iytoiiwSi'f^v^^yioyaj,mbiucUm brachio commijjio. Nomina bscligillatim '

& accurate explicare pkcuit, quia eorum in peculiari ollium biftoria firequei fitraendo.

D e oJ^umJiru&ura&' connexa in iz/muerjiim. CAP. V.

S'0 M iNEM ad intelligendum & agendum natum, vt infinitas peneienfiUum imagines cxciperet,& varia appetitus obie<Staaut fugcret,aut perfequeretur, locali motu eguiffe omnibus, vt opi- nor,eft exploratum. Si enim vnicoeoque continuo olle confta- ret,quomodo fle6li,extendi,circumagi,apprehendere,progredi arput nm poffetPStaret fine dubio quali truncus ignobilis, & csteris ludi- brioeffet,vnumhocanimal omnibus imperaturum. Ad motuum ergervarieta- rcm,olfium diuerfi generis ftrudlura, eotumq; multiplici figura humanumoor- pusmirabiliterefl:eftbrmatum.Sed&ad^U(Z[rce/'Gg4(tii,nevno effrado reliqua 1«^ derentur,ad fumidorum vaporum tranfpiratione , partium dilcrimina, vaforum ingrelTum exitumve,ncce{Iariafuit tam multiplex olfium ftrudura. Hsc porro licet varia fint,efl: tamen tam mirabilis eorum connexio , vt vnum efle omnia vi¬ deantur, &autcontinua fint, 'aut contigua. Eorum autem vniuerla compages, ntttfeium quam ofitXiao vocat,vnico nomine ewsAsros dicitur. Mo-

dus autem (nu/Sri<rea>i feu compofitionis,duplex omnino eft. Aut enim per ”ai/p- Srpovjid t9c, articulat tonem, aut per lymphy fini conneduntur. A’'p9-pv nomen fcfitHujUx. varium eft Hippocrati & veteribus Grscis. Sxpe enim magnum denotat caput, quod in cauitatem inferitur,intcrdum pro coxendice folo vfiipamr, idque cwro- vofjLitTizSi, fcd proprie offis cuiufque extremum fignificat. Hic*p0por idem eft quod trvjUL^oXn, comrtiiirura,compagcs,articulatio,ftrudura.Definiatur ergo ar- riculado,namra!is offium ftrudurajin qua duorum offium extremafefe tangunt, vttotaarticulationis natura in extremorum contadu confiftat. Articulatio hxc duplex a Galeno ftatuitur:alia enim laxa eft,i'tcep Apcooiv vocant, enim fepara-

tioncm& laxitatem denotat; alia ftrida& ita compada,vt nullum fubfit ad mo- timfis. tum fpaduin,ozivct!i>3rpa>oiv dicunt.Illa cum motu eft manifefto,hxc motum nui- saidjystr. Ium habet; comment.ad fedio. i. lib.de ardculis,aut laltem S^vari gy.T!iV, id eft, vix thnfi. alpedabilcm.Diatthrofeos tres fimtlpecies, ivti^^fa>(tK,df^^a>S'ict,yiyyXvuoi. Enarthrofis eft, cum excipiens cauitas admodum profunda eft,capfitque quod in xJnhnfi. eam inlcritur oblongumnalis eft femoris cum ifchio arffiulatio. Arthrodia, cum cauitas eft fuperficiaria & caput depreffiim,vt inferioris maxillx cum olTe tempo- rum;occipitis cum primo Ipondylo articulatio. Ginglymos eft quando os idem Sc excipit & excipimrjvt in feneftris & o ftiis vifitur,in quibus ferramentu vtrufn- que,& quod vemt;& quod circumagit,mutuum habent ingreffiimtin ginglymo itaq uc vnius offis gibba, alterius caua fubintrat, & tutius vnius offis finus,alterius gibba admittunuEit autem Ginglymos duobus modis, vel enim idem os ab vni- oirvlymn coofle excipitur & excipit fimul, vel excipit vnum &excipiturab alio. Prioris exemplum eft in cubito & brachio, pofterioris in vertebris. V ertebra namque in

it'M

56 Liber fecundus

medio fcdens,{uperiotem excipit, & ab inferiore cxcipitur.Hoc voluit Hipp. 3.4 atticul.d.um vertebras fibi inuicem fcribit, quodtnaleintellc-

■ xit Coiumbus.Synarthroftos quoque tresfuntfpecies, yicL &70ytt<p6)£n5.Sutura,comppfitio eft confirtisrebus limilis;ea duplex,ferrata& ad vnguem.Prior ferrarum inuicem fuis {piculis iundarum formam refert, qualis in capite cernitur, dicitur. Poiieriorgis ovvya^ duorum vnguium fefe

fubeuntium iiguram exprimit. Harmonia, articulatio eff per fimplicem lineam, redam,obIiquam aut circularem ; fic maxillae fuperioris omnia fere oflTa iungun- tur. Gomphbfis eft, cum os ofli claui modo infigitur , vt dentes. Hx fimt articula- ^ tionis fpecies du£e,diarthrofis & {ynarthrofis ; quibus tertiam ex eodem Galeno « cap.u, libelli de offibus,adderelubet, quam neutram & dubiam vocat, id eft, nec prnnino diartlirpfin , nec orrinino {ynarthrofin , fed vtriulque participem; ratio¬ ne quidem oblcuri motus, {ynarthr9fin;ratione autem compofitiOnis,id eft, cani- tatum & capitum,diarthro{in. T alis eft coftarum cum fterno &c v ertebris olsium catpi & tarfiattiarlatio. Atque ita vindicabitur a recentiorum calumniis Galenus. H*c totius articulationis &fpecierum eius natura eft. Eft altera ofsium 'quspetlymphyfimfit. Cum enim videret natura no fatis tutam effe magnorum pisiumartieulationemfleuiquippedecaufaefuisfedibus exciderent) ea ardius y~ epnneci:erc& colligare voluit. Eft ergo os'£v (putri»)), id eft,

paturalis ofium vnio , per quam olTa, qum duo erant, continuantur & vnum fiuni^ ideo vt fy mphyfeos natura in continuitate confiftat,vt articulationis in contigui- 0- tate & fold extremorum contatftu. Symphyfis autem duplex eft, alia fine medio, nlia cum medio. Qu? olTa.mollia funt & fungofa, fine medio coalefcunt : fic epi- ^ pliyfes fere omnes, quiamolles & cartilagine«,cum ofsibus per {ymphyfim vniu- lur. Qum vero ficciora fimt & duriora, nonnifi alicuius corporis interuentu vniri j queunt.Medium illud corpus triplex eft,neruus, cartilago, & caro; hinc tres fym- a:- phyfcosdifferentisCjcruyyj^oi/iiKBOJtjCWsupfflajs&trotrtrctpKiBtns. Exempiumfyn- . -chdndrofeps eft,in olsibiis pubis &maxi!l5inferiqris.Exemplum j(yneurofeos,ia .Omni diarthrofiiper neruum autem intelligo iTieui^str/AoVjid eft,/ig<i»)ei:««).Exem' pium fy flarcofeos in offe hy oide & fcapulis: per carnes autem intelligc mufculos, quos .appellare folet Hippocrates. Articulationis porro & {ympTiyfeos

.rraturamclariiishabebisexpreflamincontrouerfiis.

/7

CONTROVERSIAE ANATOMICaE-

. An fimiamm tantum ofla defcripferit Galenus, lib. de offibus,

\’t falso imponunt Neoterici.

■' Qv^stio I.

iiCKlT SIT «tcfei rotAer? aureolum ad tjrones lihelltim (jale- I nus, quem Neoterici fereomnes ubique carpunt, imo dijcerpunt. Nam T/tmiarum tantum ojjadefcrip/ijfe, nec humanum fceletu nunquam vi- dijje impudenter ia^itant-,Jed^ articulationis naturam , epiphjjeon ■ ^apophypcovojfumjymphyfeos notionem perfellam omnino i^orajfe,

’ auda£ler.,aff.rm.ant. Ego , licet hailenusis fuerim. qui nuUius iurare in 'verbamagfl^iaffueuerim i malo tamen Praceptori Galeno probabilia lam npuis Grfaljis iuniorum decretis. At quam inanes fint eorum calum- ■..Galenus primo de anaitom. adminifi.fcribitfe duoshabuiffefceletos,alte- rum latronis, qui prppterpdium injepultus reliditis fuerat, alterum cuiufdamdefepulchroper aquarum violeaam effofft.jPiidit ergo reftccata cadauera duo eaque integra. Nam peculiaria offacapitis,maxilfe,fcapularum,vertebrarum ,femoris,tibiarumpeneinnumeravidiffedd inter caterateflatur^ quod quid habeant hominis fimiarum offa fimile , quid item dijf mi¬

le accurate exprejf erit, (se libris d,evfupartium,& libello de offbus-, vt enim in fiudioforum patiam fingula fgtllatim percurram. Sutura qua in homine pedlinatim aut dentata more ferra connedluntur, in fimia/caluaria adeo funtobfcura-jOit harmoniam potius quam futu~ ram referant. Offa tempo rurti nec intus, nec foris diutfa apparent ,fed ex vnico offe confiant in fimiis. Os illud Upidofum duos in homine habet proceffus, quorum alter idammillaris, alter flilqydes dicitur ■,.at in fimia prioris nullum fere apparet vefiigium ,pofierior autem perexi- ^us efi.2.igomatis os qua parte d malis procedit, in homine tenue confi>icitur,& futura diri-- mitur, in fimiacraffumefifineapotius quam futura difcretum. Inferioris maxilla proceffus in homine & fimia diffimiles fiunt i fit enim gena inferioris articulatio per arth fodiam in ho-. minejm fimiaperginglymon. In ceruicis vertebris id habent dtffimile,quod fiina,id efi,acutus ille proceffus in homine fit bifidus, in fimia fimplex ; differunt etiam forma, ma^itudine procefjibus. Lumbi in fimia fiunt longiores, feptemque vertebris confiant. Qmd ad fiapulaS0* clauiculas attinet fimia homini rnaximeefifmihs,vt docet (falenus i;.de vfupartiu.Feclus homini efilatffmum&cofi^amplifiima. tantum in homine, in fimia vigmti fex

numerantur: h^ in fimia fiatijs vertebrarum intermedijs inferuntur , in homine magis corpo¬ ribus vertebrarum attexuntur.lam vero offis facri eA* coxigis non eadem efi firudlura-, in fi¬ mia enim os facrum duabus tantum-confiat vertebris, coxigis os longiffimum efi (^perfora¬ tum. Ilium offa deficiunt in fimia eo in loco, in quo fblent effe pubis ofia , vt nuUavideantur effe pubis ofia;in artubus vero maxima quidem efifimilitudofed quid habeant diffimile, docet (jal.z .^7 }.de vfu partium.Siergo quid habeant fimile,quid item diffimile hominis fi-

tniarum offa,expreJfit Galenus , cur fimiarum tantum fceleton defcnpfiffe exclamant ifii ca- lumniatoresiHoc tantum voluit Galenus ,fiad manum nobis non adfint humana corpora, fimip offa humanis multum fimiliaeffejubfiituenda.

Saiitit Gule- maiutisfcc-- Utoi

JtMtartfm

ijSi"

Liber fecundus

Dc Offis definitione eiufque temperamentp.- Q_V£STI0 II.

KAMN ATVKa multis, tanqum farum TMofofhka, ojfts dejini-

rijjimum, idem ^ terreum ; quicquid item terreupi, idem ficcijjimum duriJJimum:Jed non 'Vident, lihellum de ojjilus in tyronum gratiam fai- pum,d§ ojis natura ea definitione clarm'exfrimi,'ut'durum fit os', qui»

^ ficcum,fiecum,quia terreuni.De ojfts teniferamentaletua quadam ohusr.

■ fantur, qu§in rudiorum gratiamexplicareflacet.EmpedoeieSejfaealidaefiewltiit^iit^ 'tyilbertusma^us.Eorum fententiamegohis rationihiisfiaMiam, Ortadttefianturpririci- pijs^atojftummateriacalidaeflyfiiciensitem_calidijfimum.M.ateriapinguisefiHippkcrm, libro txurpxSv. i pingue autem aereum eflThilofophojdedperJummamnatat.Effetms

calidum efl, no moderatum,fedintenfifiimum'&'vrens. Ofiiurnenim generationem per exu- »■ fiiqnem fierivolueruntHippocrates,-Arifioteles,Galenus,T’lato. Htpp'6cratis,lihr6 citato . h§cJunt'verbA. attocroj tSficwrmv M'!srdOQfilw’i:ai')(ttdb'i^e'iitu)%.^ando ojjaconfih tuta y»»; ,quod quidem in his pingue fuit celerrinie exuftuni eft. & alibi. Fbi parS glutinofi inerat, jed pingue frigidum abundauit,i^excd'sr6f£ff(rovPtdi'rd?\tnird/pdy,

id celeriter propter pinguedinem exdllum fuit, ojfaqueduri fima &'maximef olida faSla, funt.Arifioteks ofiium generationem Fulcano tribuit ^d eftfgni •vrenti. GalenuS pri¬ mo de femine, Ofiium {ait) eff ciens caufafuit cdloiris facultas, qua tdrrererojfa dc prorjus are¬ faceret f dem voluit Plato inTimteo: Os{aitJiia natura copofiiti terram atterens puram , li-. mumque mtfcuit madefecitq-, medullajdpoflea iri ignem iecit. Nosojfa frigida efje volumus,. ^uicquidenimiriprimageherationepingueerdt,idtotumabforptumfuit:exaufiuitaquebu- ■ midi& pabuli defeElufrigida ex atentu fiunt reddita. Sfikitns autem non efl calor vrens, quidnatiuus, qui in firnine ineft calor, o uxi «ziTy p 05 rnv et/jfxfi tr,iie-

y que ignis eft, neque ab igne puro 'ortum Sudt,fed blandus ac fuauis efi,., proportione , {inquttThilofophus]re[jondens elemento fiellarum,vrere'iameri dicitur Hippocrati, Arijfo- , teli ^Galeno, quia ob diutinam moram in denfiorem matertam vires fuas exerens veheme- teragit , vt vrere videtur; fic calculus non femper ifi interifiore calore generatur, jedd diu- lit tumiore,quantumuis moderato. De ojfium fiecttate, diffentienies Galeni locos conciliare nori • efl dificile. Primo de temperamentis, pilos ^bus ficciores ejfe vult , quia eorum materia om¬ nino efificca exufiaque, ojfium autem pinguis. Libello deofibitsfijfa bmniHmpficciJfimaafiq- fcit. Dic,ojfa inter 'viuentium animdliumpartespimnium ejfe ficcifiimasfilos autem.viuentis corpons partes non ejfe , quia legitimanonefi eorum nutrttw accretioque.: .

SENSFM nonefiedeejfentiapartis,jedqUidaduentitium {influit enim d cerebro per neruqs]docuiiGdlenusmille in locu. Ejfe autem offa ommno injenfiliaitaeft clarum ,vt confirmatione nUUd egeat, nam phlegjnotie. afficiuntur, & fuit membranu denudata vruntur ,fecantur , f anguntur jine fenfit:nec,‘-vtiamdemonftratum eft, fintiredebuerunt, quia tottuscor- porit molem fuflentant 'variis agitantur tnotibus-,alioqui ejfet animalia cvgitsrovSsia.

Galeno ij .methodi, os capitis fenfu caret, libro de infirumenio odoratus:ojfi narium tantum abeft,vt odorandi, vt ne tangendi quidem fenfus tributus fit. Sunt tamen quamplurimi, qui

DeOfsibus. S9

non omnino mJhtJiUa ejfe contendunt. Proferam ego exercitationis graUa,&graui fimo- sentire ejk rumuirorumauthoritates , eirrationes averi fecienon abhorrentes. Hifpocratiltb.de fraciur^jofaqaee cruriiungtintiir dolent, ^fecundo demorbts, ^uum caries in ojfefaBa Hifpicritis. fuerit, dolor ex ofe corripit. Galenus jj..de placitis, In ajfhus [ait ) nonnulli quandoque gr a- uitatu fenftm percipiunt,qui tamen admodum eft obf eurus. S jl apud eundem &• Medicos omnes peculiaris ofium dolor orox-omtoi diclus. Areteus libro fecundo de fignis&caufis .Cretei. diuturnorumtnorborum,Nondolent[inquit)ojJa,'pelminimum etiam jiquis fecet,autcolli- dat-,at f quis ah ipf doleat , nihil efi. ets ad dolorem citandum potentius. Auenz.par omnia oJfa/entire.'vult,quiarationalem habent animam ,& nutriuntur : atexAriftotele fecundo ofma. de animadn rationaliinefifenptiuum & vegetat iuum , vt inpentagono , trigonum e> te- tragonum-,aut ergo dua erunt anima in qjfbus,aut ipfa fentire necejfeefi. Sed & nififenfi s^tufnh»- tahuspraditae^entojfa,maiorparsanmantis 'aplantanondiff'erret. Natura enimiyt fcvibit Galenus) cuiquevifeerum tantum fenfts largita ef^ quantum conueniebat, Vtd plantis diflinguerentur , ejfentque anmalis particula. ,^in etiam per ojfum fubflantiam .Mma rutis: arteria nulla farguntur, vitalis tamenfacultasd corde in eatnflmt,curergo animalis , vi¬ tali tenuior ^ magis Ijiirttalis, in ojfafineneruis non influet t Ojfaitaquejintire putat

cAuenzpar,fed fatis ohflure& confuse, ideo, dveterihusdtoiinfenfilia,'Z)tguflus quidam infpidus dicitur.quod fi fcSli vfi non dolent, vehementtorperiofiei c?* rz/icinarumpar-

tium dolor minorem illum obfcurat.V trum hae omnia leuioris momenti funt,qudm Vt com- munem & in fcholis receptam de ofiium jenfu opinionem lahefaSiare queant. Hippocratis sfmu. locusitaexplicandus,doloremexcartefubfequi,noninofie,Jedvicinispanibus , eSnofiaqua cruri iunguntur doler eper membranas. Sic dolor ille orox.o<z!roe diHus , non proprie ofiium tm. e^fed memhranarum-,ita enim de eo Galenus fecSdo de Tocis afieStis. ^md membranarum, qua ofilbus adideent, dolor es &■ profundi fint, & ofiium ipfofum velut dolentium inducant imaginem, haudquaquam mirandum efl,nam i/ d quamplnrimis oflocopi,id efi, offium la- horcsnominantur,i&‘magnaexparteabexercitatianihuseontingereJolent.tAuenXparis rationes ntkil conckdunf.nsnka e fi, fateor, in homine anima ,fed ea Variis infiruUa facul- ratmAus Ji- talibus organorum diuerfitatempoflulat. Naturam animalitatis in fenfu confifiere ‘nolu- ”5®^' mus Gf fenfu folo a plantis difierre animal, non tamen oh id offa a^u fentire putamus, quia per eorum fibfiantiam Jenfilia organa, neruiflilicet non diffeminantur; ab illis tamenfln- tiendi potentiam non excludimus , ut volunt quidamfib duritiem Gr ficcitatem : nam den¬ tes reliquis ofilbus duriores fenfu taSluspriediti funt,quia in eorum cauitatem nerui confii- eui feruntur. Plura de his capite de dentibus.

An omnia medullam habeant, & an medulla offium fit alimentum.

Qj^estio IIII. ’ ^

E offium medulla ,difientientia loquutus videtur Galenus. Nam 1 1 ', iD ^^'^fip‘‘’'^“‘'^<'Euruaefi'a,quiafinusnulloshabentconSficuos,medullo-

^ fanon ejfe fcripfii. Et libello orlm,ex ofilbus quadam fiatuitgran- Nm smaU

ffl ‘^‘^sumpliter concaua c> medulla plena : quadamparua , folida Gf fine

medulld.iArifiotebes } . de hiftoria animal. Gfx, de partibatnimal.noa omnia offa medullam habere ferihit. Contrarium tamen fentire videtur omnU sp

Gal.}.de facultatibus natural.&lib. de inaqualiintemp. dum talem ofilbus omnibus me- duUam cjfefsdocet, qualis efi carnibus fanguis. ConciliabiturGalenus,fi dixeris, in ofibus duo cmciimtur reperiri,fs.veXov,idefl,medu\km&^uuoy,idefi,{\iccum.Medudapropriedibia,craf ftefl^ albafuhfiantiafuccus vero liquidior efi Grfuhrubertilla in offis ventre ci?* cauita- ^dfutf-.

Hij

6o Liber fecundus j

te continetur, quam xoiXm xoi?\9Tfircn vocat Gaknus-.hicin cauernulis tatm.H^

bent ergo ojfa omnia, magna,(3'^arua , fuccum quo aluntur , quem cotnmuni 'vocabulo, ' | medullam agpellare nihil prohibet, ii.de rvjlt partium & lib. de f acuit, natur al. ait : De- |

monflrauimus medullam ojjibus proprium ejfe alimentum, & ojjibuscauitatecaretibusiak [

quiddam in eorum cauernulis contineri, neminem porro mirari oportere,fimedulla efi craf pior eo juccoquiincauernulis habetur, quanquameiufdemvfus gratiahic extiterit. Cate- rum,dum Galenus ex ojjibus quadam fiatuit magna,concaua & medulloJd,quiedamparua, folidaeir^fine medulla-.putat Fallopius 'vnicam ejfe diui^onem in magnatx parua. Magna Vero definiri, qua ampliter concaua medullcfia Junt, contra parua , qua folidta fimt & fi-

Mcff/ ic,p medulla. Sed FaBopq interpretationem nonprobo , quia magnitudinis natura in cauitate

tidmmtfi &^medulUnonconfiflit-.cumifihq&'fiapularumoJfa,neccauafint,necmedullofit, magna frrtdtu mn tamc cjfe omnesnorint.Exifiimo ego triplice d Galeno ojfium diuifioneproponiiVt ojjiuqua- |

[nkimr. fint magna, quadam parua , quadam /olida , quadam nonfolida , quadam meduUofa,

.yfnmdtdi 'P‘^<l''^^fi^^^^d.uUa.Vtrum'veromedullaoJfiumfitalimentum,duhitaripote/l. Idnegat ‘ cfiitm fitdi- sirijiotlcap.6.lib.%.departib.animal.quiameduliahumidaefl,ojfaficciJfima-,fimilihusau- temfingulanutridtur.^uia in/rigidioribus eSrhumidioribui naturis copiofiorej},propterea ipm! ‘ “ ■ excrementum potius quam alimentum dicipotefl. Nos medullam ofiium alimentum ejjevo- lumus,vtfanguuproximumeficarniumalimentum.Hocdocmt (qal.cap.vlt. lib.^.defior ^nu. cultat.natural.Sualis,inquit,eflcarnihusfianguis, talis ejlofiibus medulla: &anteeum |

Hippocrates,libello de alimento, apertis verbis id pronuntiauit, rpotpn ofiem, 1

medullaalitncntumeftofSs. ' !

1 De epiphyfeonvfii&fubfl:antia:defendirar Galeni opinio contra Vefeliutn, Columbum &iuniores. Q^^stio. V.

sfiponfi.

<ALE NFS libello de ofiibus, & vndecimo de vfu partium cap.iS. du¬ plicem appendicum agnoficit vjum-,alter,vt in meduUofis ofiibus vicemge- rant operculi, ne effluat medulla, alter vt firmiores faciant articulationes. BJdet Vefialius priorem Galeni vfum :non enim epiphyfis medulla gratia confiruclas putat, quia maxilla inferior meduUofa ej? & appendicem nul- 'lamhabeti quin & ofiisfdcri lateribus O-ifichio ofiifuafuntepiphyfes, vhi nudus finus/tullameduUafcapula etiam nulla fere exparte medullofa,plures habent eph phyps,vt & vertebrarum corpora.Sed nefiio qub rapiat eum contradicendi aflus: nunqul enim voluit Galenus epiphyfis filius operculi gratia confiruflasfiiehat enim multas effe ap¬ pendices vhi nulla erat cauitas , nec meduUofa omnia offa voluit appendices habere narn £7* ipfi locis citatisjnferioris maxilla exemplum profert. Sed ex offlbus quadam facit xdl^a. rfij 'SSvxyalM efl,czMa. & [o]idziquadam xo'l\a, ufii ^avvov/d efl,ca.uz & laxa. §lua prioris fiunt generis yion indigent epiphyfi,nam denjum os per fi medullam fine externa epiphyfi clau¬ dit. Q^pofierioris, quia debiliora, indigentiefflueret enim vi motus mfduUa.tfikaxilla infe¬ rior appendice non eguit, quia fi/ida^caua: inferna namque eius partes per. fymphyfin ita cormeiluntur, Vt. effluerenihil queat :Juprema vero in duosprocejfus definunt.ln his offlbus, qua appendices habent fine medulla , dic appendices articulationis, motus & ficuritatis ffa- tia exiflere. Ohijcit rurfim calumniator , epiplyfes laxas effle cr cauernulas habere medulla repletas : Ergo non effe operculum alterius ofiis.Refponde,caHernulas quidem habere fid non cauitates,d§ laxitatem earn crafiitie compenfari , laxa autem fuerunt nefuo pondere partes premerent. Tertib,Galenum accufitt yefalius,qu0d dixerit ^a^is ofiibus afioafci epiphyfis, ' lafiuntur.Sednunquamfiripfit Galenus magnis tantum ad-

DeOfsibus. (5']

nafci: Graniihm [ait) flurimk in extremo adnafcunmr. zyiliorfim oj?ium epifhjfes , neque emnihus hkjedillis tantum qu£ caua. fiint medullam habent. (olumbusGalermm arguit, ccHiirx mdi

quod appendices ojiibut durioresvoluerit. Non, inquit, durities epiphyjeojf impedit'quo mtnus ex frequenti (s' valido motu offa Ledantur,Jed cartilaginis lubricitas, quo fit vt non omnia ^ ofjahaheantepiphjfm,fedcruflam cartilagineam. Verumimpdnit Galeno Columhus:non enim duriores dixit, feddenfiores&crafiiores.

De articulationis natura: defenditur Galeni opinio contra Vefilium ,

Columbum & exteros calumniatores.

' QviESTIO VI. ^

E ofiium ftrudlura conexione operapretiumefi audire exclaman- .

tes contra Galenum Neotericos. Primus Vefalius,cum articulationis naturam eleganter d Galeno expreffarn non intelligeret , nouam miu- yicicoi , id eft, compoimoViis ofiium diuifionem commentus efl.

O fiium {inquit)flrudlura,velefi: cam motu & Sarshrofis dicitur, vel fi fine motu,& fynarthrofis appellatur, Diarthrofisrurjum duplex lu tradit», efisalia namque cum motu efieuidjenti,& eius fiecies fiunt enarthrofis, arthrodia (^ginglymos ; alia cum motu eft objeuro , & eius totidem fiunt ft)ecies,enarthrofiis, arthrodia, ginglymos. Synarthrofieos quatuor fiunt ftecies,futura, ' gomphofis, harmonia & fiymphyfiis.Hac autem omnia committuntur aut fine medio, vt qua mollia fiunt & fimgofit, aut medi/ cuiufidam corporis interieclu, cartilaginis puta , ligamenti carnis. Haaenus Fefialius. Columbus & in Galenum, & in Fefialium inuehitur, ac du- plicemtantum ftatuit ofitum compofitionem,dlf>Sqiov&‘ (tvpKpvaivfidvtriufiquenaturam diuerfio rnodo mterpretatur,& vtriufique diuerfias fiecies ftatuit:£fijr^ov appeUatftrudluram cum motu: fifymphyfin, connexionem finemotu, Jlrticulationis eafidem cum Fefialio afiignat ftecies,diarthrofincummanifiefto fiynarthrofin cum obficuro motu. Vtrique rurfium enarthrofin, arthrodia (srginfiymon conuenire vult. Sjmphyfieos differentias tres agnoficit, futuram,harmoniamQft gomphofim. Galeni autem diuifionem mancam ^ ineptam putat oa-

Columbus, quod varia fintarticu.lationes,quanec ad diarthrofinGaleni,necadeius fiynar- throfin referri queant, Sic ofiium carpi pedq articulatio, diarthrefis dici nequit, quiaima-

mfefius non eft eorum motus-, ne ffynarthro fis, quia nec per futuram, nec per harmoniam, nec pergomphofim articulantur f-opiin articulatio coftarum cum vertebris , nec ad diarthro„

fin,necad fiynarthrofin Galeni rferripoteft. Effe autem futuram ^ harmoniam fiymphj- fios,non articulationis Jpecies, docet Columbus authoritate (jaleni, qui ofiium maxilla fiupe- rioris fiyntaxin ,fiymplyfin vocata eam autem per harmonia & fimplicem lineam connedli nemo nefcit.Hic Columbus. Fdllopius coment. in Galeni lihellu de ofiibus articulationis diui- fiohem d Galeno propofitam probat, fid in fiuis obfieruationibus diffentit aliquantulum. Ita de ofiium ftru{lura,varqvaria fentiunt.^up omnia ad Lydium[vt aiunt)lapidem reuocare, Philofiophica ac medica ftatera expendere placet , (Jt* quandoquidem Itbrrum eft cuique Philofophari, meum hac de re iudicium libenter proferam. Fefialius articulationis naturam nonintellexitiColumbus & articulationis & Jy”^fbyfeos notionem omnino igiorauit-.Fal- lopius nunc Galeni partes tutatur, nunc ab illo, diffentit, atque ita omniapermifeet. ^bdar- fifiliuh, tkulationis naturam ignorarit Fefialius, demonftratur ; nam articulationes compadlas itapreffas,vt exitum fiubftt admotu-m Jpatium, quales fiunt ofiium carpi,tarfiffit coftarum, cum vertebris ad diarthrofin rfert